Khó khăn đã ở phía sau, ngành thép bao giờ mới hồi phục “mạnh mẽ” trở lại?

Theo Nhịp sống thị trường, bức tranh kết quả kinh doanh của ngành thép đã xuất hiện những điểm sáng sau 2 quý sụt giảm liên tiếp. Không nằm ngoài nhận định của Chủ tịch HĐQT Hòa Phát - ông Trần Đình Long: “Giai đoạn khó khăn nhất của ngành thép đã qua”. Tổng lợi nhuận của các doanh nghiệp thép ở trên sàn chứng khoán ước đạt 500 tỷ đồng trong quý 1. Mặc dù con số này còn khá khiêm tốn, tuy nhiên đã được cải thiện đáng kể so với mức âm 4.700 tỷ đồng quý 4/2022.

Chính sự phục hồi lợi nhuận chủ yếu đến từ xu hướng tăng của giá thép trong thời gian 3 tháng đầu năm. Và theo dữ liệu từ  tradingeconomics thì giá thép thanh vằn ở thị trường Trung Quốc vào thời điểm giữa tháng 3 đã leo lên mức cao nhất trong thời gian 9 tháng. So với thời điểm chạm đáy 2 năm vào cuối tháng 10 năm ngoái, giá loại hàng hóa này cũng đã tăng gần 26%. Mặc dù vậy thì giá thép sau đó đã có dấu hiệu đảo chiều và đã bắt đầu giảm mạnh từ đầu tháng 4 đến nay. Trong nước, giá một số loại thép cũng đang ở mức thấp nhất tính từ đầu năm sau nhiều đợt điều chỉnh giảm giá. 

Khó khăn nhất đã ở phía sau

Mới đây, trong báo cáo cập nhật ngành thép, Chứng khoán VNDirect nhận định giá bán thép HRC toàn cầu đã ghi nhận được đà phục hồi đáng kể từ tháng 11/2022 sau khi Trung Quốc dỡ bỏ các lệnh giãn cách xã hội tính từ tháng 11/2022 sau khi Trung Quốc dỡ bỏ các lệnh giãn cách xã hội bỏi COVID-11. Kỳ vọng nhu cầu thép ở Trung Quốc gia tăng cũng đã khiến cho các nhà máy tích cực tăng hiệu suất vận hành cũng như tích trữ nguyên vật liệu dẫn đến việc giá đầu vào cũng tăng. Và chi phí đẩy cũng là một tác nhân chính khiến cho giá bán thép bứt phá mạnh trong quý 1. 

Mặc dù vậy thì VNDirect cũng chỉ ra rằng nhu cầu thép trên thực tế ở Trung Quốc không thực sự mạnh mẽ như kỳ vọng. Sản lượng sản xuất tăng mạnh trong khi đó nhu cầu tiêu thụ lại yếu khiến cho giá thép ở Trung Quốc quay đầu giảm tính từ cuối tháng 3/2023.

Thời gian gần đây, giá than cốc đã liên tục tăng trong giai đoạn từ tháng 1 - tháng 3/2023 lên mức cao nhất tính từ giữa năm 2022 trong bối cảnh dự báo lạc quan hơn đối với kinh tế Trung Quốc lẫn các nền kinh tế lớn khác. Giá than cốc cũng được dự báo sẽ giảm dần trong thời gian dài hạn cũng như mức giảm lớn nhất dự kiến sẽ diễn ra trong năm 2023 khi mà nguồn cung (đặc biệt là ở Australia) được cải thiện và đã trở về mức bình thường.

Chứng khoán VNDirect cũng đánh giá việc giá bán đầu ra giảm chậm hơn so với đầu vào đã giúp cho biên EBITDA của các công ty thép được cải thiện trong tháng 4/2023. Chính vì thế mà đội ngũ phân tích cũng kỳ vọng biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp thép trong quý 2/2023 tiếp tục được cải thiện so với quý trước đó. Tuy nhiên, nhu cầu thép vẫn sẽ yếu trong các tháng tới khiến cho biên lợi nhuận của các công ty ở trong ngành gặp nhiều biến động đặc biệt các các công ty nhỏ với kỹ năng quản lý hàng tồn kho hạn chế hơn. 

Từ năm 2024, nhu cầu thép Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ

Cũng theo Chứng khoán VNDirect, triển vọng ngành bất động sản dân dụng có ảnh hưởng lớn nhất đến nhu cầu của ngành thép ở Việt Nam khi chiếm khoảng 60 - 65% nhu cầu của toàn ngành. Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định 10/2023/NĐ-CP sửa đổi nhằm góp phần tạo cơ sở để giải quyết các nút thắt về mặt pháp lý thì Chứng khoán VNDirect cũng cho rằng vẫn còn quá sớm để đánh giá thị trường bất động sản liệu sớm rã đông khi hiệu quả trên thực tế triển khai các chính sách vẫn còn đang bỏ ngỏ và có nhiều điểm nghẽn chưa được giải quyết một cách triệt để. 

Chứng khoán VNDirect cho rằng những chính sách ban hành nhằm mục đích tháo gỡ thị trường bất động sản từ đầu năm cũng có thể tháo gỡ một phần nút thắt. Mặc dù vậy thì cũng cần những giải pháp đồng bộ hơn về cả quy trình pháp lý và tiếp cận nguồn vốn để cho thị trường bất động sản có thể phục hồi tốt hơn. 

Vậy nên, nhóm phân tích nhận định nguồn cung bất động sản nội địa sẽ có thể được phục hồi từ năm 2914 khi Luật đất đai sửa đổi được thông qua tháo gỡ hàng loạt cũng như đồng bộ các nút thắt pháp lý; Áp lực tài chính và lãi suất được giảm bớt khi các ngân hàng tạo điều kiện cho việc tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn; Kích cầu người mua nhà,... Điều này đã dẫn đến việc nhu cầu thép của Việt Nam sẽ chỉ phục hồi mạnh mẽ từ năm 2024. 

Cũng theo đó, nhu cầu cảm đạm kéo dài của lĩnh vực xây dựng dân dụng nội địa cũng sẽ tác động đáng kể đối với nhu cầu vật liệu xây dựng trong năm 2023. Chính vì thế, mặc dù giải ngân đầu tư công được kỳ vọng sẽ có thể tăng tốc trong những quý tới thì Chứng khoán VNDirect dự báo tổng nhu cầu thép ở trong nước cũng sẽ tăng trưởng âm một chữ số trong năm 2023.