Vỡ nỡ tại Sri Lanka, cuộc sống ảm đạm bao phủ người dân

“Không còn ánh sáng cuối đường hầm”

Giá thực phẩm tại Sri Lanka đã tăng vọt tới 90%, nguồn cng cấp nhiêu liệu nấu ăn, xăng dầu đang thiếu hụt tại quốc đảo này đang bị tê liệt bởi nền kinh tế sụp đổ và bất ổn chính trị. Điều này khiến bếp ăn cộng đồng trở thành nơi duy nhất người dân có no bụng, đối với nhiều người đây là bữa duy nhất trong một ngày. Các bếp ăn này hoàn toàn do các tình nguyên viên lập ra để hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn.

Ranjani Subramanium, 39 tuổi, một bà mẹ đơn thân, đang ăn một cách rụt rè tại bếp ăn cộng đồng ở ngoại ô thủ đô Colombo, chị cảm thấy biết ơn vì bữa trưa nóng hổi. Bà mẹ liên tục băn khoăn về các bữa ăn cho các con của mình. Thu nhập ít ỏi của cô là bán lá trầu để nuôi con gái hai tuổi 12 tuổi và cậu con trai 15 tuổi.

"Chúng tôi vô cùng bất lực. Tôi không thể cho các con tôi ăn dù chỉ một bữa ăn thích hợp mỗi ngày vì tình hình đất nước hiện nay đã sụp đổ”, cô nói với CBC News. Trước đó, bà mẹ đơn thân này hoàn toàn lo được cho các con ba bữa mỗi ngày nhưng giờ đây, “chúng tôi không có bất cứ điều gì”, cô nói với sự cam chịu.

Subramanium dành nhiều đêm để lo lắng cho tương lai của con cái mình. Hiện các trường học ở Sri Lanka chỉ giới hạn ba ngày đến lớp mỗi tuần do tình trạng thiếu nhiên liệu đang hoành hành ở đất nước. Subramanium không đủ tiền mua máy tính cần thiết để con gái lớn đăng nhập vào các lớp học trực tuyến được lên lịch vào hai ngày còn lại trong tuần.

"Thật khiến tôi buồn khi cô ấy nói với tôi rằng những đứa trẻ khác đang học trực tuyến nhưng cô ấy không có cách nào để các con có thể học trực tuyến”, Subramanium nói.

Hoàn cảnh của bà mẹ đơn thân này không phải là duy nhất, nhiều gia đình đang phải đấu tranh khi giá lương thực ở Sri Lanka cao gấp đôi so với trước đây và đất nước này lầm vào cảnh vỡ nợ, một tình huống thảm khốc mà nhiều người đổ lỗi cho giai cấp thống trị và tổng thống mới bị lật đổ của Sri Lanka, Gotabaya Rajapaksa.  

Quay lại với các bếp ăn cộng đồng, hiện có 12 bếp ăn như vậy trên khắp đất nước, phục vụ những bữa ăn nóng hổi vào giờ ăn trưa hàng ngày, hoàn toàn hoạt động dựa trên sự quyên góp và công việc của các tình nguyện viên, những người kiếm củi để chuẩn bị thức ăn vì thiếu nhiên liệu nấu ăn.

Moses Akash, giám đốc của Voice for Voiceless Foundation, tổ chức từ thiện điều hành các bếp súp, cho biết: “Đôi khi chúng tôi gặp những người chỉ sống sót với bữa ăn đặc biệt này trong một ngày. Họ đang bận rộn hơn theo từng ngày và Akash cho biết anh ấy đang làm việc để mở thêm các địa điểm trong những tuần tới.

Các công dân Sri Lanka nói rằng họ đang phải vật lộn để kiếm sống trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và lạm phát cao ngất trời.

"Tôi không nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm lúc này, bởi vì nhu cầu ngày càng tăng," anh nói.

Khi những người bán hàng tại Chợ Pettah nhộn nhịp một thời của Colombo đứng ngồi không yên chờ khách hàng đến, họ nói về việc phải tự bỏ bữa và cầu nguyện kiếm đủ tiền để trả tiền thuê nhà.

Người bán rau Mohamed Ikram đã chứng kiến ​​doanh số bán hàng của mình giảm hơn một phần ba, khiến thu nhập hàng ngày của anh tương đương khoảng 9 Cdn đô la.

"Mọi người chỉ hỏi giá và rời đi mà không cần mua bất cứ thứ gì”, anh nói.

Nỗi đau đó đã ảnh hưởng nặng nề nhất đến người nghèo Sri Lanka, với nền kinh tế điêu đứng và dự trữ ngoại tệ cạn kiệt. Đầu năm nay, khi lạm phát tiếp tục tăng cao, những người biểu tình đã đổ ra đường để bày tỏ sự bất bình của họ đối với giai cấp thống trị, được coi là đồng lõa trong sự sụp đổ tài chính.

Vào tháng 5, quốc gia này vỡ nợ lần đầu tiên trong lịch sử và trong khi đang đàm phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) để đi đến một thỏa thuận cứu trợ, chính phủ đang cố gắng tìm kiếm đủ tiền để giữ cho nền kinh tế phát triển.

Cuộc khủng hoảng đã buộc Sumila Wanaguru, một nhà kinh tế tại Ngân hàng Trung ương Sri Lanka, phải thích ứng. Giờ đây, cô dành thời gian phân tích dòng tiền hàng ngày của đất nước ở mức độ nhỏ nhất để cố gắng giữ cho nó cân bằng với những gì đang diễn ra. Cô cho biết cô và nhóm của mình đã không còn phải năn nỉ và cầu xin các đồng minh cho các hạn mức tín dụng và hoán đổi tiền tệ.

Sumila Wanaguru, một nhà kinh tế học tại Ngân hàng Trung ương Sri Lanka, dành thời gian của mình để phân tích dòng tiền của đất nước ở mức độ nhỏ nhất để cố gắng giữ cho nó cân bằng với những gì đang diễn ra. (Salimah Shivji / CBC)

Wanaguru, giám đốc bộ phận hoạt động quốc tế của ngân hàng cho biết: “Công việc ngày nay rất khó khăn. "Nguồn cung tiền mặt của chúng tôi bị hạn chế vì mức dự trữ ngoại hối thanh khoản của ngân hàng trung ương đang ở mức cực kỳ thấp."

“Cảm thấy nhục nhã”

Điều đó có nghĩa là các mặt hàng nhập khẩu thiết yếu như thuốc và nhiên liệu cũng đang ở mức cực kỳ thấp.

Steven Labrooy, người đang xếp hàng chờ bên ngoài một trạm xăng Colombo với hạn ngạch hàng tuần là 20 lít - hoặc nửa thùng cho một chiếc ô tô trung bình - hầu như không thể kìm chế được sự phẫn nộ của mình.

"Cảm giác thật nhục nhã. Tôi rất tức giận với những chính trị gia đã gây ra chuyện này."

Labrooy cho biết anh đang bị cản trở bởi một suy nghĩ trong đầu, một nỗi sợ hãi sâu sắc rằng sẽ không ai phải chịu trách nhiệm về việc khiến Sri Lanka bị tổn thương trước một cuộc khủng hoảng kinh tế.

"Nếu những kỷ lục trong quá khứ cứ trôi qua ở đất nước này, thì người ta mù quáng cướp đất nước và sau đó bỏ đi."

Salimah Shivji của CBC đưa ra một cái nhìn sâu sắc về tình hình bất ổn chính trị và kinh tế ở Sri Lanka đang làm tổn thương người dân hàng ngày như thế nào.

Tháng trước, sự thất vọng âm ỉ từ những người Sri Lanka đang phải chịu đựng sự khủng hoảng kinh tế vì những lý do nằm ngoài tầm kiểm soát của họ, với hàng nghìn người biểu tình xông vào dinh thự và văn phòng của tổng thống Gotabaya Rajapaksa, cuối cùng lật đổ ông ta khỏi quyền lực.

Những người biểu tình đổ lỗi cho Rajapaksa, và gia đình ông nắm quyền kéo dài gần hai thập kỷ, gây ra sự sụp đổ kinh tế, kết quả là do việc quản lý tài chính của Sri Lanka kém cỏi.

Paikiasothy Saravanamuttu, giám đốc điều hành của Trung tâm Thay thế Chính sách có trụ sở tại Colombo cho biết: "Ở một cấp độ, đó là sự kém cỏi cơ bản. Ở cấp độ khác, đó là sự kiêu ngạo không lắng nghe".

Ông cho biết Gotabaya Rajapaksa chịu trách nhiệm trực tiếp về quy mô lớn của cuộc khủng hoảng mà Sri Lanka đang gặp phải, với mối quan hệ của ông với việc hoạch định chính sách lập dị.

Saravanamuttu cho biết: “Ông ấy cắt giảm cơ sở thuế và hậu quả là Bộ Tài chính đã mất một khoản như 600 tỷ rupee. Sau đó, ông quyết định chuyển sang phân bón hữu cơ cho nông nghiệp trong một sớm một chiều. Bản thân quyết định này không tồi. Nhưng để làm được điều đó trong một sớm một chiều thì quả là thảm họa đối với nền nông nghiệp nước này”.

Một người lãnh đạo mới

Chính phủ cũng nhiều lần phớt lờ những lời cảnh báo rằng khả năng tài chính đang bị hủy hoại.

Người thay thế Rajapaksa làm tổng thống, chính trị gia lâu năm Ranil Wickremesinghe, đã được các nghị sĩ đồng nghiệp của ông bỏ phiếu bầu vào cuối tháng Bảy.

Ông không được nhiều người phản đối nhìn nhận thuận lợi và Saravanamuttu nói rằng quan điểm bất lợi có thể gây ra vấn đề khi đất nước tiến tới các cuộc đàm phán cứu trợ với IMF.

"Sẽ có một số điều kiện rất khó khăn. Người dân sẽ phải hy sinh nhiều hơn nữa", nhà phân tích nói thêm rằng nhiệm vụ chính của chính phủ là thuyết phục người dân rằng những cải cách khó khăn không chỉ cần thiết mà còn có thể.

"Câu hỏi đặt ra là: liệu chính phủ Ranil Wickremesinghe có làm được không?"

Những người tham gia vào phong trào biểu tình, vốn là mục tiêu của một cuộc đàn áp của chính quyền kể từ khi Wickremesinghe nhậm chức, cho rằng câu trả lời là "không".

"Tôi không chấp nhận Ranil Wickremesinghe làm lãnh đạo của mình", một người biểu cho biết. Người này cho biết: “Ông ấy không phải là kiểu thay đổi hệ thống mà chúng tôi đã yêu cầu trong bốn tháng qua, vì vậy chúng tôi không hài lòng với khả năng lãnh đạo của anh ấy."