Giảm lạm phát, câu chuyện lâu dài và nhiều “đau đớn”

Đánh đổi tăng trưởng kinh tế

Để ngăn chặn mức tăng giá cao nhất trong 40 năm, nền kinh tế sẽ phải tăng trưởng chậm lại. Khả năng đưa hàng hóa ra thị trường của người sản xuất sẽ phải tốt hơn rất nhiều, cung và cầu sẽ trở lại trạng thái cân bằng. Điều đáng lo ngại nhất là cho đến khi chiến tranh Ukraine lắng xuống, những yếu tố này sẽ có tác động hạn chế đến việc cố định nền kinh tế.

Ngay cả trong những điều kiện tốt nhất, một xu hướng cho thấy xăng đạt mức cao mới gần 5 USD/gallon, giá thực phẩm hàng ngày như ngũ cốc, trứng và bánh hamburger tăng hai con số trong năm qua và chi phí nhà ở tăng cao hơn bao giờ hết, sẽ chỉ giảm dần theo từng bước. Điều đó có nghĩa là sẽ sớm giúp đỡ người tiêu dùng.

“Xuống giá chậm” là cách nhà kinh tế học cấp cao của Wells Fargo, Sarah House, đã mô tả quỹ đạo đi xuống của lạm phát từ đây. “Nếu bạn nghĩ về lạm phát, phần lớn đó là động lực. Thiết lập giá đang di chuyển chậm. Các công ty không chỉ thay đổi giá của họ một chút”.

Thật vậy, báo cáo lạm phát được dự đoán cao vào ngày 10/6 có khả năng chỉ cho thấy mức giảm nhẹ, nếu có.

Chỉ số giá tiêu dùng, một thước đo bao gồm chi phí của một rổ hàng hóa và dịch vụ khổng lồ, dự kiến sẽ cho thấy lạm phát tăng với tốc độ 8,3% trong năm qua, giống như trong tháng 4, theo ước tính của Dow Jones. Nếu loại trừ giá thực phẩm và năng lượng, CPI lõi dự kiến sẽ tăng 5,9%, giảm nhẹ so với mức 6,2% của tháng trước.

Hơn nữa, mức tăng hàng tháng dự kiến sẽ tăng nhanh - 0,7% đối với lạm phát chính so với mức tăng chỉ 0,3% trong tháng 4. Trong khi mức lõi dự kiến sẽ ít thay đổi, tăng 0,5%, đây sẽ là mức giảm 1/10 điểm so với tháng trước.

Nhìn qua các con số

Tuy nhiên, các nhà kinh tế học sẽ nhìn xa hơn những con số chính và cố gắng tìm ra xu hướng trong các thành phần CPI.

Chẳng hạn, lương thực và năng lượng chiếm khoảng 22% chỉ số CPI, do đó, bất kỳ sự suy giảm nào ở đó sẽ được coi là đáng chú ý. Chi phí tạm trú, một thành phần quan trọng, chiếm 32%. Nói rộng hơn, dịch vụ chiếm khoảng 60% CPI so với 40% đối với hàng hóa. Hầu hết làn sóng lạm phát hiện nay đều xuất phát từ thành phần hàng hóa.

House cho biết: “Nền kinh tế chậm lại sẽ có ích khi nhu cầu tăng trưởng yếu hơn sẽ giảm bớt một phần áp lực. Tuy nhiên, nó không chỉ là về sự chậm lại. Hiệu ứng sáng tác rất quan trọng. Một số lĩnh vực quan trọng hơn những lĩnh vực khác. Lạm phát hàng hóa là một trong những lĩnh vực mà chúng ta có thể bắt đầu thấy chi tiêu chậm lại. Đó là nơi có rất nhiều điểm áp lực”.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hy vọng sẽ giúp quá trình đó bằng cách tăng lãi suất ngắn hạn, vốn đã được neo gần bằng 0 khi nền kinh tế phục hồi sau các hạn chế liên quan đến đại dịch.

Các thị trường đều kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục nâng lãi suất vay chuẩn lên khoảng 2,75% -3% từ mức hiện tại là 0,75% -1%. Tuy nhiên, Fed có thể còn nhiều việc phải làm hơn thế.

Một bài học từ những năm 80

Một tài liệu làm việc của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia do cựu Bộ trưởng Tài chính kiêm cố vấn chính quyền Obama Larry Summers cùng với một nhóm các nhà kinh tế khác công bố gần đây cho thấy Fed có thể cần tăng lãi suất thêm đáng kể để đưa lạm phát xuống mức mục tiêu 2%. .

Báo cáo đã so sánh đợt lạm phát hiện tại với đầu những năm 1980, đây là lần cuối cùng việc tăng giá có mối quan tâm tương tự. Trong thời gian đó, Fed do Paul Volcker lãnh đạo đã nâng lãi suất huy động vốn lên 19%, gây ra một cuộc suy thoái cuối cùng đã giúp đưa lạm phát vào một vòng xoáy đi xuống kéo dài gần 40 năm, cho đến khi giá cả tăng như hiện nay.

Nhiều nhà kinh tế nói rằng loại thắt chặt này sẽ không cần thiết vì hồi đó lạm phát đang ở mức 14,8%.

Nhưng tờ Summers cho biết khi đó CPI được tính theo cách khác, chủ yếu theo cách nó tính vào chi phí nhà ở. Sử dụng cùng một phương pháp luận sẽ đưa CPI cốt lõi hiện nay lên khoảng 9,1%.

Nhóm Summers viết: “Để quay trở lại mức lạm phát CPI lõi 2%, sẽ đòi hỏi mức giảm phát gần như tương đương với mức đã đạt được dưới thời Chủ tịch Volcker”.

Kế hoạch của Tổng thống Mỹ

Tổng thống Mỹ Joe Biden gần đây đã công bố kế hoạch của mình để giúp giảm lạm phát.

Trong một bài báo trên Tạp chí Phố Wall, Tổng thống Biden cho biết ông sẽ thực hiện các biện pháp để khắc phục các vấn đề của chuỗi cung ứng và giảm thâm hụt ngân sách, vốn đã lên tới gần 2,8 nghìn tỷ USD trong năm tài chính 2021. Tuy nhiên, những biện pháp đó có khả năng chỉ nhằm vào rìa của lạm phát, và bản thân tổng thống cũng lưu ý rằng Fed sẽ phải thực hiện nhiều hành động hơn nữa.

“Họ có vai trò chính trong việc giảm lạm phát,” Bộ trưởng Tài chính và cựu Chủ tịch Fed Janet Yellen cho biết tại một cuộc điều trần trước quốc hội vào đầu tuần này.

Nhưng việc tăng lãi suất của Fed cũng cần thời gian để hệ thống xử lý và cho đến lúc đó, các nhà kinh tế sẽ xem xét các yếu tố khác.

Các thông báo gần đây từ Target và các nhà bán lẻ khác cho biết họ sẽ làm việc để giảm lượng hàng tồn kho dư thừa cũng có thể gây giảm phát. Nhưng với việc hàng may mặc chỉ chiếm tỷ trọng 2,5% trong CPI, những động thái đó sẽ không tạo ra tác động lớn trong những con số tiêu đề tiềm ẩn đáng sợ.

“Nếu ai đó nói với bạn tin tức gần đây rằng một số nhà bán lẻ đang giảm giá quần áo sẽ có bất kỳ ảnh hưởng nào có thể đo lường được đối với CPI, hãy bỏ qua họ. Các nhà bán lẻ có thể tặng quần áo miễn phí và lạm phát của Mỹ sẽ vẫn trên 5%”, đồng sáng lập DataTrek Research, Nicholas Colas đã viết trong ghi chú thị trường hàng ngày của mình.

Cuối cùng, việc kiềm chế lạm phát sẽ đòi hỏi sự giảm tốc chậm lại của các lực lượng đã dẫn đến tình hình hiện tại. Điều đó có nghĩa là sự kết hợp giữa tăng trưởng thấp hơn, giảm căng thẳng trên thị trường lao động và một công thức của những thứ khác sẽ phải thực hiện ngay trước khi có thể đo lường được mức cứu trợ.

House, nhà kinh tế học của Wells Fargo cho biết: “Mọi chuyện sẽ không dễ dàng. Bạn bạn có chi tiêu tiêu dùng và chi tiêu kinh doanh khá, điều đó sẽ giữ áp lực lên lạm phát nói chung".