Chủ tịch AmCham: Doanh nghiệp ngoại ngày càng dè dặt với thị trường Trung Quốc, Singapore và Việt Nam trở thành điểm dừng chân mới

Doanh nghiệp ngoại ngày càng dè dặt với thị trường Trung Quốc

Ông Michael Hart - Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc (AmCham) thừa nhận rằng: “Không ai có thể thay thế” được Trung Quốc trong tương lai gần. Tuy nhiên, bất ổn ngày càng gia tăng cùng với sự cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ của các nước láng giềng đã khiến cho các doanh nghiệp nước ngoài buộc phải đánh giá lại hoạt động đối với nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới.

Trong một cuộc phỏng vấn với SCMP, Chủ tịch AmCham bày tỏ: “Về cơ bản, hầu hết mọi người đều tin tưởng rằng Trung Quốc chính là một thị trường vô cùng quan trọng. Thế nhưng nhìn chung, họ vẫn có những sự dè dặt ở mức độ nhất định”. Liên quan đến vấn đề này, ông Hart bổ sung: “Rõ ràng, các thị trường như Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư đang ngày càng trở nên thú vị hơn. Mọi người đang trong nỗ lực cố gắng củng cố cũng như điều chỉnh chuỗi cung ứng. Điều đáng nói, những động thái này không hẳn là đang chống đối với Trung Quốc mà là bảo vệ chính các doanh nghiệp đó”.  

Cũng theo lời ông Hart, các doanh nghiệp nước ngoài tại Trung Quốc hiện đang bước vào thời kỳ trầm lắng. Họ phải cẩn thận trong từng bước đi, chờ đợi khi nào quốc gia này sẽ mở cửa trở lại, đồng thời băn khoăn có nên mở rộng hay không bởi công ty mẹ vẫn đang tỏ ra khá chần chừ. Thời điểm hiện tại, niềm tin của những doanh nghiệp tại Trung Quốc đang ở mức thấp kỷ lục kể từ trước đến nay. Căng thẳng địa chính trị đang đe dọa nhiều ngành công nghiệp chủ chốt, trong khi chính sách zero Covid mà nước này đang theo đuổi đang dần phá hoại nền kinh tế. 

Hồi tháng 8 vừa qua, Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung đã tiến hành một cuộc khảo sát và cho thấy, có khoảng 96% người được hỏi cho rằng họ cảm thấy được tác động tiêu cực của những biện pháp kiểm soát Covid-19 của Bắc Kinh đối với những doanh nghiệp của mình, trong đó có việc tạm ngưng đầu tư, hao hụt lợi nhuận cùng với gián đoạn chuỗi cung ứng. 

Tình hình càng trở nên phức tạp trước xu hướng tách rời của 2 nền kinh tế lớn nhất trên thế giới, trong bối cảnh cả 2 nước đều muốn chú trọng thúc đẩy sản xuất trong các ngành nhạy cảm như công nghệ sinh học và chất bán dẫn. Liên quan đến vấn đề này, ông Hart nhấn mạnh: “Những mối lo về an ninh quốc gia từ cả 2 phía khiến cho chính phủ mỗi nước đều phải tăng cường giám sát các công nghệ được sử dụng trong cả lĩnh vực dân sự cũng như quân sự của các nước còn lại”. 

Thông tin thêm với SCMP, vị chủ tịch này cho biết, nhiều doanh nghiệp Mỹ đã đầu tư rất nhiều vào nghiên cứu, đồng thời chú trọng vào việc phát triển tại Trung Quốc; đã thuê hàng nghìn nhà khoa học cùng với kỹ sư Trung Quốc. Quốc gia này cũng đang trong giai đoạn sa sút chưa từng có. Nền kinh tế nước này trong quý 2/2022 chỉ mở rộng 0,4% so với cùng kỳ năm trước, nguyên nhân do thị trường bất động sản lao dốc không phanh cùng với chính sách zero Covid đã kìm hãm tiêu dùng.

Khi nền kinh tế Trung Quốc trở nên nguội lạnh, ông Hart cho rằng chính những công ty nước ngoài quy mô vừa và nhỏ (SME) đang phải chịu thiệt hại nặng nề nhất. Ông cho biết: “Các SME đang vô cùng chật vật. Số lượng thành viên SME của AmCham đang ngày càng giảm. Những công ty lớn có thể trụ vững được hơn một chút. Trong khi đó, các SME với nguồn vốn mỏng thường khó sống sót hơn”.

Đồng quan điểm, ông Ker Gibbs - quản lý tại Đại học San Francisco đồng thời là cựu Chủ tịch AmCham tại Thượng Hải - cũng bày tỏ quan điểm của mình trong một cuộc trao đổi khác với SCMP rằng, những SME đang mong mỏi tìm kiếm những thị trường khác thay thế. “SME có thể vận hành một cách linh hoạt hơn. Chắc chắn mọi người đều thấy được rằng, nhiều công ty nhỏ đang chuyển hướng ra khỏi Trung Quốc, tìm đến các thị trường khác như Singapore và Việt Nam”.

Tuy nhiên, dù quy mô công ty có ra sao đi chăng nữa, ông Gibbs vẫn khẳng định, sự nhiệt tình của doanh nghiệp ngoại đối với thị trường tỷ dân dường như đã không còn. Đồng thời, vị chuyên gia cũng nhấn mạnh hàng loạt các công ty đa quốc gia đang cân nhắc những lựa chọn khác bởi Trung Quốc không còn là lựa chọn hàng đầu đối với họ nữa. 

Mới tháng 5 năm nay, Airbnb - nền tảng cho thuê nhà của Mỹ đã tuyên bố rút khỏi thị trường Trung Quốc sau 8 năm hoạt động và đầu tư. Bên cạnh việc không thể cạnh tranh với những đối thủ địa phương, nền tảng này còn đặc biệt đề cập đến những thách thức của dịch bệnh Covid-19 và đây mới là lý do dẫn đến quyết định rút lui của Airbnb. 

Thị trường Trung Quốc vẫn khẳng định được sức sút

Điều đáng nói, không phải doanh nghiệp nào cũng có ý định rút lui khỏi thị trường tỷ dân này. Mới tuần trước, Starbucks - chuỗi cà phê nổi tiếng trên thế giới đã thông báo về việc mở cửa hàng thứ 6.000 tại Trung Quốc, đồng thời Thượng Hải chính là thành phố đầu tiên trên thế giới ghi nhận cột mốc 1.000 cửa hàng. Theo như Starbucks, họ vẫn đang bước vào thời kỳ tăng trưởng nhanh, đồng thời hi vọng có thể nâng số cửa hàng lên 9.000 vào năm 2025. 

Điều đáng nói, các chuyên gia cho rằng thông báo từ phía Starbucks không hẳn là một dấu hiệu khẳng định niềm tin của những doanh nghiệp nước ngoài đang đột ngột phục hồi. Cụ thể, theo như quan điểm của ông Terence Chong Tai-leung - phó giáo sư kinh tế tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc): “Starbucks khi so sánh với những công ty nước ngoài khác có một chút khác biệt. Họ ít có nguy cơ bị trừng phạt vì không cần đến công nghệ cao để vận hành. Miễn có người, nhu cầu cà phê tại Trung Quốc vẫn được giữ nguyên như thế”.

Trong khi đó, Henry Gao - giáo sư luật của Đại học Quản lý Singapore lại cho rằng, thị trường tiêu dùng rộng lớn của Trung Quốc vẫn sẽ là thỏi nam châm thu hút những doanh nghiệp nhất định. “Quy mô khổng lồ của thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều hấp dẫn, đặc biệt đối với các công ty dịch vụ lớn như Starbucks”, người này bổ sung thêm. 

Chỉ trong vòng vài tháng qua, những nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc đã phát đi nhiều tín hiệu mạnh mẽ, khẳng định họ đã nhận ra các vấn đề lo ngại đến từ những công ty nước ngoài. Mới đầu tháng 9 năm nay, trong cuộc trò chuyện với đại diện của cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản, Thủ tướng Lý Khắc Cường cũng hứa hẹn, Bắc Kinh sẽ tiếp tục tiến hành cải cách sâu rộng, chú trọng việc mở cửa để thu hút đầu tư nước ngoài. Hay mới hồi tháng 8, Phó Thủ tướng Hồ Xuân Hoa nhấn mạnh, Trung Quốc rất cần đến sự ổn định hoạt động đầu tư nước ngoài, cải thiện chuỗi cung ứng và đặc biệt là “củng cố niềm tin của các doanh nghiệp có vốn nước ngoài thông qua những hành động thiết thực”.

Còn ít tuần nữa, Bắc Kinh sẽ tiến hành tổ chức đại hội đảng lần thứ 20. Sự kiện này chắc chắn sẽ được giới doanh nghiệp ngoại theo dõi một cách sát sao, từ đó nắm bắt tín hiệu một cách kịp thời xem nền kinh tế Trung Quốc sắp mở cửa trở lại hay chưa. Các doanh nghiệp sẽ đánh giá kết quả của cuộc họp này để tìm phương hướng phù hợp cho tương lai của mình. 

Có thể thấy được rằng, Chủ tịch AmCham Michael Hart nhận định, tầm quan trọng của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng toàn cầu cùng với các công nghệ mới nổi sẽ là yếu tố giúp giữ chân các doanh nghiệp nước ngoài ở lại nước này trong tương lai gần. Chủ tịch AmCham kết luận: “Trong khoảng 10 cho đến 15 năm tới, chắc chắn là không ai có thể thay thế Trung Quốc. Nhiều công ty đều muốn hoạt động lâu dài ở đây bởi Trung Quốc là một thị trường tiềm năng”.