6 tháng đầu năm 2023, hàng nghìn tỷ đồng được chi ra để M&A các doanh nghiệp trong ngành hàng hải

Theo Nhịp sống thị trường, ngày ⅛ Công ty TNHH Phát triển Dịch vụ Thương mại Toàn Thắng thông báo đã hoàn tất mua hơn 21,2 triệu cổ phiếu SGP của Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn, tương ứng với 9,83 % vốn. Sau giao dịch thì Toàn Thắng đã trở thành cổ đông lớn của Cảng Sài Gòn. 

Cũng trong phiên giao dịch ngày ⅛, cổ phiếu SGP cũng đã ghi nhận giao dịch 21,1 triệu cổ phiếu theo phương thức thỏa thuận với mức giá là 325,4 tỷ đồng. Như thế, Toàn Thắng đã mua vào số lượng cổ phiếu SGP trên với mức giá là 15.300 đồng/cp, mức này thấp hơn 13% so với thị giá ở trên sàn. 

Và số cổ phiếu này đã được Toàn Thắng mua lại từ cổ đông lớn trước đó của Cảng Sài Gòn đó là Công ty Cổ phần Dịch vụ Hòa Hải. Hòa Hải đã tiến hành đăng ký thoái toàn bộ vốn từ ngày 31/7 với mục đích là tái cơ cấu lại danh mục đầu tư. 

Cũng theo danh sách cổ đông của Cảng Sài Gòn thì tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC, mã chứng khoán: MVN) vẫn đang là cổ đông chi phối khi mà sở hữu 65,45% vốn. Bên cạnh đó thì doanh nghiệp cảng này còn có hai cổ đông lớn khác ngoài VIMC cùng với Toàn Thắng chính là VietinBank và VPBank. Mặc dù vậy thì trong năm nay, đây không phải là thương vụ M&A ở trong ngành hàng hải duy nhất diễn ra. 

Viconship và các đối tác mua lại cảng Nam Hải Đình Vũ của Gemadept

Có thể thấy, thương vụ M&A trong ngành hàng hải đã thực hiện trong năm nay chính là thương vụ giữa Gemadept (mã chứng khoán: GMD) chính thức chuyển nhượng cảng Nam Hải Đình Vũ, Viconship (mã chứng khoán: VCS) cùng các đối tác. Cụ thể là vào ngày 31/5, Gemadept đã công bố hoàn tất thoái toàn bộ 84,7% vốn góp ở Công ty TNHH Cảng Nam Hải Đình Vũ (trước đó là Công ty Cổ phần Cảng Nam Hải Đình Vũ) theo như hợp đồng chuyển nhượng được các bên ký kết vào ngày 19/4. 

Khác với những thông tin trước đó, Viconship không phải là đơn vị duy nhất nhận chuyển nhượng cảng Nam Hải Đình Vũ. Và theo như dữ liệu ở Công thông tin đăng ký doanh nghiệp thì danh sách cổ đông của Nam Hải Đình Vũ bao gồm 4 thành viên trong đó có Viconship với góp 140 tỷ đồng (chiếm 35% vốn). 

Bên cạnh đó, còn có 3 cá nhân cũng như pháp lý khác gồm Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư Đoàn Huy góp 146,7 tỷ đồng (chiếm 36,7%); Thương mại Kim khí Xuất Nhập khẩu Huy Hoàng góp 113,3 tỷ đồng (chiếm 28,3%) cùng với ông Nguyễn Đình Hưởng góp 900.000 đồng (chiếm tỷ lệ rất nhỏ). Như thế, có thêm 2 pháp nhân cũng như cá nhân cùng tham gia với Viconship trong thương vụ này, còn ông Nguyễn Đình Hường nắm giữ một phần không mấy đáng kể. 

Tiết lộ trong Đại hội đồng cổ đông thường niên vừa mới được diễn ra của Gemadept, Chủ tịch HĐQT - ông Đỗ Văn Nhân cho biết: "Đây chính là một thương vụ đặc biệt với tinh thần win-win, phù hợp chiến lược dài hạn của cả hai bên". Ngoài ra thì thực tế cho thấy, Gemadept chỉ bán tài sản cũng như cơ sở hạ tầng ở Cảng Nam Hải Đình Vũ. Toàn bộ đội ngũ vận hành cùng với khách hàng sẽ được Gemadept đưa về Cảng Nam Đình Vũ giai đoạn 2. 

Ghi nhận, thương vụ này đã mang về cho Gemadept một khoản lợi nhuận khổng lồ. Theo như báo cáo tài chính hợp nhất quý 2/2023 thì doanh nghiệp cảng biển này đã thu về 1.844 tỷ đồng từ việc thoái vốn Nam Hải Đình Vũ. Từ đó, khoản doanh thu tài chính này đã giúp cho công ty báo lãi ròng kỷ lục là 1.646 tỷ đồng.

Còn về Viconship, theo như nhận định của BSC vị thế của các doanh nghiệp cảnh biển ở Hải Phòng sẽ có được sự thay đổi lớn ở trong năm 2023. Theo đó thì Viconship sẽ trở thành doanh nghiệp cảng lớn nhất ở khu vực Hải Phòng với tổng công suất là 2,6 triệu TEU/năm, so với năm ngoái tăng 36% và chiếm 24% thị phần. 

Cổ đông lớn của Sotrans (STG) là quỹ ngoại Singapore

Ghi nhận, vào ngày 19/5, PSA Cargo Solutions Vietnam Investment - là pháp nhân đến từ Singapore đã bất ngờ mua vào gần 24,5 triệu cổ phiếu STG của Công ty Cổ phần Kho vận miền Nam (Sotrans, mã chứng khoán: STG) tương đương với mức 24,9% vốn điều lệ từ đó trở thành cổ đông lớn. 

Trước đó, tổ chức này không sở hữu cổ phiếu STG nào và cũng không có cá nhân/tổ chức liên quan trực tiếp đến công ty. Giá bình quân ước tính là 52.520 đồng/cp, tương đương với tổng số tiền là khoảng 1.300 tỷ đồng.

Ở chiều hướng ngược lại, từ ngày 19/5 đến ngày 16/6, Công ty Cổ phần Giao nhận và Vận chuyển Indo Trần - là công ty mẹ của Sotrans đã bán ra hơn 24,46 triệu trong tổng số đăng ký 29,48 triệu cổ phiếu STG với mục đích là giảm sở hữu từ mức 98,31% về còn 74,03% vốn điều lệ.

Và đến cuối tháng 6, tổ chức đến từ Singapore đã tiến hành đăng ký chào mua hơn 5 triệu cổ phiếu STG, từ đó để tăng tỷ lệ sở hữu ở Sotrans từ 24,9% lên mức 30% vốn. Số tiền ước tính mà PSA bỏ ra ghi nhận khoảng hơn 200 tỷ đồng và nâng tổng số tiền lên hơn 1.500 tỷ đồng. 

Chính động thái tiếp tục gom thêm cổ phần của STG của tổ chức ngoại cũng được công bố khi mà Quỹ ngoại Singapore vừa tổ chức ĐHĐCĐ thường niên năm 2023. Ở đại hội, Chủ tịch HĐQT - ông Trần Tuấn Anh cho biết, sau thời gian gần hai năm đàm phán thì PSA (nhà khai thác cảng hàng đầu thế giới) đã trở thành cổ đông chiến lược của Sotrans. Công ty cũng nhận thấy có nhiều cơ hội phát triển về lĩnh vực cảng biển, logistics sau khi hợp tác với PSA. 

Ông Tuấn Anh chia sẻ rằng: “Trong những năm tới, cơ hội đầu tư của Sotrans cũng sẽ rất nhiều và trở thành một đơn vị có ưu thế, quan trọng ở thị trường Việt Nam. Doanh nghiệp cũng mong muốn các cổ đông đồng hành cùng với ban quản trị ở trong các chặng đường phát triển tiếp theo và cây sẽ cho trái ngọt sớm trong thời gian dài hạn, ổn định”. 

Và cũng trong lần đại hội này, cổ đông đã thông qua việc bổ sung thêm hai thành viên từ 5 - 7 người trong HĐQT nhiệm kỳ 2023 - 2028. Và hai thành viên mới đó là ông Phay WenFu Daniel và bà Seow Hwee đều đang công tác ở PSA Cargo Solutions Vietnam Investment.

Sotrans là đơn vị nằm trong TOP 3 ngành giao nhận vận tải quốc tế, giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu cũng như dịch vụ kho đa chức năng ở Việt Nam. Trong đó thì kinh doanh kho hiện đang là thế mạnh của doanh nghiệp với hệ thống kho hơn 230.000m2, nằm ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh, các khu vực lân cận cùng các khu công nghiệp tiếp giáp với sông Sài Gòn thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa đường bộ và đường sông. 

Bên cạnh đó thì Sotrans cũng đang nắm giữ cổ phần ở các doanh nghiệp cảng lớn như Công ty Cổ phần Cảng Miền Nam, Cảng Đồng Nai, Vietranstimex, Công ty Cổ phần Đường sông miền Nam,… Xét về tình hình kinh doanh, sau khi sự có mặt của cổ đông lớn đến từ Singapore thì doanh nghiệp này đã ghi nhận được mức lợi nhuận trong quý 2/2023 tăng 18,2% lên mức 78 tỷ đồng.

Không những chỉ có 3 thương vụ trên, ngày 5/7, bằng hình thức khớp lệnh thì quỹ America LLC đã tiến hành mua vào 20.200 cổ phiếu DVP của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Cảng Đình Vũ (mã chứng khoán: DVP) từ đó nâng tỷ lệ nắm giữ từ 4,972% lên 5,023% vốn điều lệ cũng như chính thức trở thành cổ đông lớn của doanh nghiệp này.

Dự kiến, trong thời gian có thể sẽ có thêm nhiều thương vụ M&A của ngành hàng hải sẽ được diễn ra. Và ở Dự thảo Đề án tái cơ cấu Tổng công ty giai đoạn 2021 - 2025, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC, UPCoM: MVN) đã đưa ra đề xuất giảm tỷ lệ sở hữu vốn của công ty mẹ ở 5 cảng xuống còn 51% gồm: Cảng Cần Thơ (hiện tại đang nắm 99% vốn), Cảng Cam Ranh (hiện tại đang sở hữu gần 81% vốn), Cảng Quy Nhơn (hiện tại tỷ lệ nắm giữ 75% vốn), Cảng Đà Nẵng (hiện tại sở hữu 75% vốn) và Cảng Cái Lân (hiện tại nắm 56% vốn). Đối với riêng Cảng Hải Phòng, VIMC cũng đề nghị giảm sở hữu từ 92,5% hiện nay xuống còn mức 65%. Bên cạnh đó thì SCIC cũng đang có kế hoạch giảm sở hữu ở chính VIMC xuống còn 65%.

Còn về sức hấp dẫn của các doanh nghiệp cảng biển, tạp chí hàng hải Lloyd's List (Vương quốc Anh) mới đây đã đưa ra bảng xếp hạng 100 cảng container năm 2022 có lưu lượng hàng hóa qua cảng lớn nhất trên thế giới. Trong đó thì Việt Nam có 3 cảng ở trong danh sách này, bao gồm Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Cái Mép. Đây đều là những cảng biển cũng được Lloy's List đánh giá có tốc độ tăng trưởng khá là tốt.

Theo các chuyên gia, Công ty Chứng khoán cũng cho rằng ngành cảng biển Việt Nam đang có nhiều dư địa phát triển. SSI Research cũng cho rằng sản lượng container qua cảng có thể ở mức thấp trong thời gian nửa đầu năm 2023, đáng chú ý là ở các cảng nước sâu với lượng tàu chủ yếu đến từ Mỹ và châu  u. Sản lượng ở cảng feeder có thể duy trì được tốt hơn nhờ việc Trung Quốc mở cửa trở lại. Mặc dù vậy thì đơn vị này cũng kỳ vọng mùa cao điểm vận tải sẽ quay lại trong thời gian nửa cuối năm 2023 từ đó giúp hỗ trợ tăng trưởng sản lượng hàng hóa qua cảng. 

Còn theo như Chứng khoán VNDirect, ngành cảng biển cũng sẽ có triển vọng tươi sáng hơn nhờ vào việc giá cước vận tải đường biển giảm cũng như giải tỏa được ùn tắc ở các cảng lớn. Đơn vị này tin rằng những yếu tố tích cực bao gồm giá cước vận tải biển sẽ thấp hơn, giảm tắc nghẽn ở các cảng lớn, khả năng nới lỏng chính sách Zero COVID ở Trung Quốc có thể bù đắp cho nền kinh tế toàn cầu suy yếu trong năm 2023 - 2024 từ đó mang lại thêm triển vọng cho những doanh nghiệp cảng toàn cầu.