Nông nghiệp tiếp tục là trụ đỡ của nền kinh tế trong tháng đầu năm 2023

Trong số đó, trái bưởi xuất sang Mỹ cùng với sầu riêng được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã đóng góp phần lớn cho sự tăng trưởng này. Ngoài ra, những mặt hàng mới gia nhập đường đua xuất khẩu chính ngạch cũng ghi nhận nhiều đơn hàng bổ sung theo ngày. 

Nông nghiệp trong năm 2022 đã thể hiện vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế khi ghi nhận sự tăng trưởng ở các mặt sản xuất và xuất khẩu, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô trong nước cũng như an ninh lương thực trên toàn cầu. Nhờ nền tảng vững chắc này, nhiều mặt hàng nông sản trong năm 2023 tiếp tục ghi nhận nhiều tín hiệu vui mừng. 

Thị trường Trung Quốc trở thành điểm sáng

Lý giải về sự tăng trưởng ấn tượng của xuất khẩu nông sản trong tháng đầu năm mới, ông Tùng nhận định: “Một là do nhu cầu của thị trường cùng với sức mua tại Mỹ, EU đã và đang phục hồi mạnh hơn dự báo trước đó là phải đến cuối quý 2/2023. Ngoài ra, mặt hàng trái cây tươi cũng tiêu thụ nhanh hơn, vì thế các đối tác thường đặt đơn mới theo ngày, đặc biệt là từ thị trường Trung Quốc”. 

Đáng chú ý, ông Lê Bá Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT), nhận định việc Trung Quốc mở cửa biên giới và dừng loạt chính sách “Zero Covid” kể từ ngày 8/1/2023 đã giúp các ngành hàng nông sản tươi sống được hưởng lợi nhiều nhất. Cụ thể, ông Lê Bá Anh cho rằng, những mặt hàng tươi sống có giá trị cao như cua, tôm sú, tôm hùm và tôm thẻ gần như chỉ xuất bằng đường bộ, nhưng trong giai đoạn Trung Quốc áp dụng “Zero Covid” đã khiến cửa khẩu ách tắc, hàng không thể nào xuất được. 

“Do đó, khi họ mở rộng cửa giao thương và thông quan, các mặt hàng này trở nên thuận lợi hơn. Chưa kể, sức tiêu thụ của thị trường tỷ dân đã bị kìm nén suốt gần 3 năm, đến khi các nhà hàng được mở lại sẽ khiến nhu cầu về thủy sản tươi sống tăng vọt”, ông bổ sung. 

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Hải - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Hacaseafood cho biết, doanh nghiệp trong tháng 1/2023 đã có gần 200 container hàng xuất sang thị trường Trung Quốc để phục vụ cho dịp Tết Nguyên đán. Vì thế, việc Trung Quốc mở cửa biên giới được coi là điểm sáng của xuất khẩu nông sản Việt Nam năm 2023. Thị trường này cũng đang chiếm hơn 17% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.

Nông dân có thêm động lực vì giá gạo xuất khẩu tăng cao

Có thể thấy, những ngành hàng tươi sống đang tận dụng lợi thế địa lý để tăng số lượng đơn hàng xuất khẩu sang Trung Quốc. Đặc biệt, những ngành hàng nông sản với giá trị kinh tế cao tiếp tục chinh phục các thị trường khó tính trên thế giới, trong đó có gạo Việt. Năm 2022, gạo ST25 đã được nhập khẩu chính ngạch và bày bán ở những siêu thị tại Nhật Bản, Trung Đông và châu Âu. Không những thế, loại gạo với thương hiệu từ Việt Nam còn được chọn để đưa vào bếp ăn của Nội các Nhật Bản. Điều này chứng minh sự thành công khi dịch chuyển từ tư duy sản lượng sang chất lượng của ngành nông nghiệp.

Chưa kể, gạo với thương hiệu Việt còn được bán với giá cao. Theo ông Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An chia sẻ, giá gạo thơm xuất khẩu sang Trung Đông và EU trong năm 2022 đạt mức bình quân là 650 USD/tấn. Riêng đối với loại gạo ST24 và ST25 có giá lên đến hơn 1.000 USD/tấn. Đây là giá xuất khẩu ấn tượng đối với mặt hàng lúa gạo trong nhiều năm qua.

Việc khẳng định được thương hiệu tại những thị trường khó tính bậc nhất đã tạo nền tảng vững chắc giúp gạo Việt ngày càng vươn lên mạnh mẽ trong những ngày đầu năm mới. Công ty Trung An trong thời gian qua đã ký kết thành công nhiều hợp đồng cung cấp gạo cho nhiều đối tác của thị trường Hàn Quốc, Malaysia, Singapore, châu Âu, Australia và Mỹ từ nay cho đến quý 2/2023 với số lượng lên đến gần 1.500 container, con số này tương đương với khoảng 30.000 tấn, chủ yếu là sản phẩm gạo chất lượng cao và gạo thơm.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An chia sẻ: “Nhu cầu về gạo chất lượng cao và sản phẩm gạo an toàn của người tiêu dùng trong nước nói riêng và thế giới nói chung hiện nay rất nhiều. Tôi tin rằng, xuất khẩu gạo Việt Nam trong năm 2023 sẽ tiếp tục phát triển kể cả về chất lượng và giá trị. Giá gạo xuất khẩu thời điểm đầu năm 2023 đang rất cao, chúng tôi đang bán với giá từ 600-1.250 USD/tấn, ngay cả gạo 100% tấm cũng được bán với giá lên đến 468 USD/tấn”. Ông Phạm Thái Bình cũng tin tưởng, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong năm 2023 sẽ thắng lớn.

Theo ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo cuối vụ thường rất thấp. Do đó, các đối tác nhập khẩu sẽ căn cứ vào điều này để đàm phán giá cho mùa vụ Đông Xuân. Thế nhưng năm nay đã khác, giá gạo cuối vụ vẫn được bán với giá khá cao, đây là nền tảng giúp các hợp đồng ký kết cho vụ Đông Xuân năm 2023 sẽ có được mức giá tốt hơn. Khi giá gạo tăng, nông dân sẽ có thêm động lực để mở rộng diện tích, nâng cao chất lượng và năng suất. 

Dù lợi thế trải rộng trước mắt nhưng theo dự báo, các ngành hàng nông sản của nước ta trong năm mới vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Cụ thể, theo nhận định của ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), các doanh nghiệp Việt có thể tận dụng được hàng loạt lợi thế về địa lý, chi phí vận chuyển thấp cùng với nhu cầu cao,… để đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản vào thị trường Trung Quốc trong năm 2023.

Hiện nay, Trung Trung Quốc đã không còn là một thị trường dễ tính như trước, bởi các tiêu chuẩn ngày càng được nâng cao, thủy sản nhập khẩu cũng bị “ràng buộc” thêm nhiều quy định và điều chỉnh bất ngờ. Do đó, các doanh nghiệp Việt cần phải có những thay đổi về quan điểm cũng như tâm thế để có thể tiếp cận sâu hơn thị trường 1,4 tỷ dân. Các doanh nghiệp cũng cần xây dựng chiến lược một cách rõ ràng, chi tiết đến từng phân khúc địa phương để tăng được sản lượng xuất khẩu.

Còn theo ông Phạm Thái Bình, vấn đề liên kết hợp tác cũng như  đoàn kết giữa các doanh nghiệp trong cùng ngành hàng hiện nay vẫn còn yếu. Ông nhận định, một khi tình trạng “gà nhà đá nhau” vẫn còn tồn tại, nông nghiệp nước nhà sẽ khó có thể vươn tầm. Liên quan vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cũng khuyến nghị, trên bất kỳ thị trường nào, nông sản Việt cũng phải xây dựng được chiến lược cạnh tranh về chất lượng, giá cả, thương hiệu.