Lãi suất quá cao khiến doanh nghiệp sản xuất rơi vào cảnh làm thì lỗ, không làm thì công nhân không có việc

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, số liệu từ Tổng Cục thống kê cho thấy, trong thời gian 2 tháng đầu năm 2023, số doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh có thời hạn ghi nhận là 38.800 doanh nghiệp; 9.400 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ để làm thủ tục giải thể và 3.200 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể.

Như thế, bình quân mỗi tháng có 25.700 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường và mỗi ngày có 857 doanh nghiệp khai tử. Nếu so với thời kỳ dịch bệnh COVID-19, lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, thậm chí là cao gấp đôi so với mức trung bình 12.000 doanh nghiệp khai tử mỗi tháng trong năm 2021. 

Điều này cũng cho thấy một điều rằng, môi trường kinh doanh hiện nay đang khắc nghiệt và vượt xa những gì mà doanh nghiệp có thể chống chịu. 

Việc lãi suất quá cao, kinh tế trên thế giới suy giảm, xuất nhập khẩu khó khăn, vướng mắc về chính sách chưa được khơi thông, thị trường bất động sản đóng băng, thanh khoản sụt giảm và nhà đầu tư quay lưng chính là những thực tế không thể nào phủ nhận trong giai đoạn hiện nay. 

Và tiếng kêu cứu của doanh nghiệp lan từ bất động sản cho đến sản xuất, dịch vụ, hàng không du lịch những ngành nghề bị ảnh hưởng trực tiếp hoặc là gián tiếp từ dịch bệnh COVID-19 đến việc thị trường vốn đóng băng và cạn kiệt. Lãi suất từ việc là đòn bẩy để cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển thì hiện nay lại là con dao hai lưỡi triệt tiêu doanh nghiệp. 

So với Mỹ, châu Âu thì lãi suất cao hơn, doanh nghiệp kêu cứu

Theo ghi nhận, mới đây, Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA) vừa mới gửi kiến nghị đến TP. Hồ Chí Minh về vấn đề lãi suất khi 83% số doanh nghiệp đang gặp tình trạng khó khăn. Trong báo cáo cho biết, thị trường bị thu hẹp và lãi suất vay cao, khó tiếp cận nguồn vốn cũng như thủ tục vốn vô cùng phức tạp, tốn nhiều thời gian,... chính là những nguyên nhân chính đẩy doanh nghiệp vào thế “khó chồng thêm khó”. 

Trong đó, có đến 41% doanh nghiệp cho biết đang rất khó khăn bởi thị trường bị thu hẹp, có 43% doanh nghiệp cho biết đang gặp khó bởi lãi suất vay cao và 40% đơn vị khó có thể tiếp cận với nguồn vốn, 38,2% doanh nghiệp phản ánh thủ tục vay vốn và tốn rất nhiều thời gian,...

Đứng trước những khó khăn trên, các doanh nghiệp nêu kiến nghị ngân hàng nhà nước cần phải khống chế mức trần lãi suất và giữ mức lãi suất cho vay là khoảng 8% - 8,5%. 

Đưa ra phân tích về lãi suất thực hiện nay, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia - TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, khi nói đến lãi suất thì người ta quan tâm nhiều đến lãi suất thực nhiều hơn là lãi suất điều hành, nghĩa là lãi suất đó trừ đi lạm phát. 

Cũng theo TS. Lê Xuân Nghĩa, hiện nay lãi suất tiền gửi kỳ hạn một năm mặc dù giảm nhưng vẫn khoảng 8 - 9% mà lạm phát 3,5 - 4% thì lãi suất thực là khoảng 4 - 5,5%. Hiện nay, lãi suất cho vay đang khoảng 12% trừ đi lạm phát thì lãi suất thực cho vay hiện vẫn ở mức 8 - 9%. 

Trong khi các quốc gia như Mỹ hay là châu Âu lãi suất thực thậm chí vẫn còn âm. Lạm phát ở Mỹ khoảng 8%, lãi suất 3,5 - 4% thì lãi suất thực là -4% còn Việt Nam đang ở mức 9%, nghĩa là cao hơn lãi suất thực của Mỹ là hơn 13%. Nếu như so sánh với châu Âu, lạm phát 10% mà lãi suất cho vay còn thấp hơn của Mỹ thì lãi suất thực của Việt Nam còn cao hơn nữa. 

TS. Lê Xuân Nghĩa từng nói rằng: “Đây chính là một trong những lãi suất thực cao nhất trên thế giới hiện nay. Thử hỏi rằng, doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh với doanh nghiệp Mỹ, châu Âu ở trong bối cảnh chi phí tài chính cao như thế thì họ có chịu được không?”. 

Trưởng khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - PGS. TS. Phạm Thế Anh cũng nhấn mạnh rằng, ông ủng hộ các chính sách có thể hạ mặt bằng lãi suất chung của toàn nền kinh tế hơn là hướng đến một thị trường nào đó. Và khi lãi suất ở mức chấp nhận được thì tất cả các hoạt động kinh tế sẽ sôi động trở lại chứ không riêng thị trường bất động sản. 

Đâu là cách để lãi suất không trở thành con dao hai lưỡi?

Có thể thấy, lãi suất quá cao ăn mòn lợi nhuận của doanh nghiệp. Theo chia sẻ của chủ một doanh nghiệp trong ngành may mặc, không doanh nghiệp nào muốn giải thể hay cắt giảm lao động trừ khi quá sức cầm cự. 

Dù vậy, để có thể mở rộng được đơn hàng thì cần phải có nguồn vốn với mục đích điều chỉnh máy móc nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng,... tuy nhiên khó khăn hiện nay của doanh nghiệp chính là việc tiếp cận với nguồn vốn vay cũng như lãi suất cho vay cao. 

Và lãi suất quá cao cũng khiến cho doanh nghiệp sản xuất rơi vào cảnh làm thì lỗ mà không làm thì công nhân lại không có việc, không thể giữ chân được khách hàng. Vậy mà những gói hỗ trợ được đưa ra vốn như những bình oxy cấp cứu lại chẳng thể nào đến với doanh nghiệp. 

Cũng theo đó, doanh nghiệp đang rất khó khăn khi lưỡi dao lãi suất cận kề. Dù biết để ổn định kinh tế vĩ mô còn nhiều yếu tố cần cân nhắc nếu như muốn hạ lãi suất, tuy nhiên giải cứu doanh nghiệp khỏi nguy cơ phá sản hàng loạt và ốm yếu bởi môi trường kinh doanh quá khắc nghiệt để tránh nguy cơ kéo theo hệ lụy từ việc làm cho đến đời sống của người lao động là một yếu tố cần được lưu tâm.