Phong tục Việt Nam: Kiêng mượn bật lửa đầu năm

Kiêng mượn bật lửa mùng 1 Tết

Theo quan niệm dân gian, không cho người khác lửa như mượn bật lửa (hộp quẹt) để mồi thuốc hay mượn bật lửa về nhà thắp nhang trong ngày mùng 1 đầu năm mới. Bởi lửa(hỏa) nằm trong ngũ hành (Kim, mộc, thủy, hỏa thổ) tượng trưng cho màu đỏ là sự may mắn, tốt lành. Đồng thời, lửa cũng đại diện cho sức mạnh, nghị lực, hy vọng và giúp mọi người thanh lọc những điều xấu, vận rủi. Do đó, cho lửa là đồng nghĩa với việc cho đi sự may mắn, phúc phần, như vậy, trong nhà sẽ gặp điều không may vào năm tới.

Mặt khác, đối với những người kiêng cho lửa thì những người đi xin lửa chính là một điềm không may mắn. Thậm chí có người nghĩ người xin lửa chính là nguyên nhân khiến bản thân gặp rắc rối, xui xẻo, làm ăn thua lỗ,... Chính vì vậy, nếu bạn là người đi xin lửa vào ngày đầu năm như mùng 1 Tết, bạn hãy chuẩn bị tinh thần có thể bị ghét bỏ, thậm chí bị tuyệt giao.

Những kiêng kỵ khác vào ngày đầu năm mới

Kỵ xông nhà không hợp tuổi

Xông nhà hay xông đất đầu năm là một trong những phong tục lâu đời của dân tộc Việt. Vị khách đầu tiên đến chúc Tết gia đình bạn trong năm mới chính là người xông đất cho gia đình của bạn. Nếu đó là một người luôn gặp may mắn, thành công trong cuộc sống hoặc hợp tuổi với gia chủ thì trong năm đó, gia đình bạn sẽ có được nhiều vận may. Còn ngược lại, những người không hợp tuổi, người “nặng vía” hoặc người đang có tang tuyệt đối không nên đến xông nhà người khác để tránh rước về những vận rủi cho gia chủ.

Không quét nhà vào ngày mùng 1

Để chuẩn bị đón Tết, mọi nhà đều tiến hành trang trí, quét dọn vệ sinh nhà cửa. Sang đến ngày đầu tiên của năm mới, công việc quét dọn nhà cửa nên được tạm dừng lại. Người dân Việt Nam quan niệm, quét nhà vào sáng mùng 1 Tết sẽ quét tất cả tài lộc, may mắn trong năm đó ra khỏi nhà.

Không cho nước đầu năm

Ngoài kiêng mượn bật lửa, nước cũng là thứ không nên cho và ngày đầu năm mới. Nước (Thủy) cũng là một trong ngũ hành (Kim, mộc, thủy, hỏa, thổ), là nguyên tố khởi nguyên của vũ trụ. Vậy nên, người Việt Nam quan niệm rằng nước tượng trưng cho sự sinh sôi. Người Việt thường chúc nhau “tiền vào như nước” trong mỗi dịp năm mới thể hiện quan niệm nước được ví như là nguồn tài lộc. Chính vì vậy, nếu cho nước trong ngày đầu năm, tài chính trong năm mới có thể sẽ không được thuận lợi, tiền mất tật mang, làm ăn thất bát.

Không mặc quần áo màu đen - trắng

Theo quan niệm của người Việt Nam, màu đen - trắng tượng trưng cho sự tang tóc, u buồn. Vào những ngày đầu năm, là ngày vui thì phải mặc quần áo có màu sắc sặc sỡ, tươi sáng như màu đỏ, màu vàng, màu hồng, màu xanh,… để tạo được sự vui vẻ, hưng phấn và mong một năm mới may mắn.

Không làm đổ vỡ đồ dùng

Người Việt Nam quan niệm những đồ dùng trong nhà như bát đĩa, ấm chén, gương,... bị vỡ vào ngày đầu năm mới là báo hiệu cho sự chia lìa, đổ vỡ nên rất kiêng kỵ.

Không vay mượn đầu năm

Cho vay, đi vay, đòi nợ hay trả nợ đều là những việc nên tránh trong ngày đầu xuân năm mới. Vì theo quan niệm dân gian, nếu đi vay ngày đầu năm thì cả năm sẽ túng thiếu, còn nếu cho vay vào ngày đầu năm thì tiền bạc sẽ bị phân tán, không được may mắn, phát đạt.

Không sử dụng kim chỉ

May vá trong những ngày đầu năm có thể sẽ khiến gia chủ phải gánh chịu cảnh khổ sở, khó khăn, vất vả trong suốt cả năm đó. Còn có quan niệm rằng, nếu thai phụ động tới kim chỉ vào ngày mùng 1 Tết thì khi sinh con mắt của đứa bé sẽ dẹt như cây kim.

Kiêng giặt giũ

Có quan niệm rằng, ngày 1, 2 tháng giêng âm lịch chính là ngày sinh của thần Thuỷ. Vậy nên phải tránh giặt giũ vào những ngày này để tránh phạm phải thần, tránh khỏi những điều xui xẻo.

Không bất hòa, tranh cãi

Trong ba ngày Tết, mọi người thường cố gắng giữ hòa khí, tránh không gắt gỏng hay tranh cãi dù đang tức giận hay khó chịu như thế nào. Trẻ con không khóc lóc, người lớn không quát mắng trong ngày đầu năm sẽ giúp một năm đó luôn được hòa thuận, vui vẻ.

Kiêng ăn món xui

Trong 3 ngày Tết, người Việt Nam thường có quan niệm không ăn những món như thịt chó, thịt mèo, cá mè, thịt ngỗng, thịt vịt vì theo dân gian, đó chính là những món ăn rất không tốt cho ngày đầu xuân, có thể mang lại vận khí xấu cho người ăn những món đó.

Có một số vùng không ăn tôm vì quan niệm ăn tôm sẽ đi giật lùi như tôm, công việc trong năm sẽ không thể tiến tới mà chỉ toàn thụt lùi.

Kiêng nói điều xui

Ngày đầu năm mọi người chỉ nói những điều may mắn, vui vẻ để cả một năm luôn may mắn, tốt đẹp. Nên tránh nói đến những từ ngữ xui xẻo như chết chóc hay ốm đau để tránh dẫn đến xui xẻo.

Kiêng trượt chân, vấp ngã

Trong những ngày đầu năm, người lớn tuổi trong gia đình thường dặn dò các thành viên, đặc biệt là trẻ con và thanh niên phải đi đứng thật cẩn thận, tránh trượt chân vấp ngã vì có thể sẽ bị xui xẻo cả năm. Vấp ngã hay trượt chân tượng trưng cho sự trục trặc, có cản trở và không thuận lợi.

Phần kết

Ngoài kiêng mượn bật lửa và những kiêng kỵ đã được giới thiệu phía trên, văn hóa Việt còn có nhiều điều kiêng kỵ khác trong ngày đầu xuân năm mới như kiêng ngồi hoặc đứng trước cửa, kiêng mua đồ xui,... Hy vọng bạn sẽ có một khởi đầu tuyệt vời nhất cho một năm tốt lành!