GS. Đặng Hùng Võ: Cần có hạ tầng quản lý việc đánh thuế BĐS thứ hai

Theo Doanhnhan.vn thông tin, vào đầu tháng 2 vừa qua, TP HCM đã có đề xuất gửi đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư về 2 phương án thu thuế bất động sản thứ hai trở lên. Trong đó, phương án 1 là thí điểm thu thuế nhà và đất ở mà người sở hữu không trực tiếp sử dụng. Theo đó, mức thuế, phương pháp tính cùng với thời gian áp dụng sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Với phương án 2, tăng mức thu có liên quan đến bất động sản thứ hai trở lên, cụ thể là lệ phí trước bạ khi mua và nhận chuyển nhượng. Ngoài ra còn có thuế sử dụng đất phi nông nghiệp cùng với thuế thu nhập cá nhân đến từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản thứ hai trở lên. Được biết, đề xuất này nhằm góp ý cho dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 năm 2017 của Quốc hội đối với việc thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù, mục tiêu là phát triển TP HCM. 

Theo chính quyền thành phố, việc áp dụng đánh thuế bất động sản thứ hai trở lên sẽ hạn chế được tình trạng đầu cơ, bỏ hoang nhà đất. Đồng thời, đây cũng chính là cơ sở để có thể xây dựng nên những chính sách chung sau này.

Sau đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có đề nghị cân nhắc đưa đề xuất trên của TP HCM vào dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đây chính là cơ chế tạo nên nguồn thu ngân sách  cho thành phố. Trong khi đó, kết quả thí điểm chính là cơ sở để xem xét có nên áp dụng trên phạm vi rộng hơn hay không. 

Điều đáng nói, vẫn còn tồn tại nhiều bất cập qua thảo luận. Chính sách này có thể không đảm bảo được tính công bằng trong nhiều trường hợp, chưa phù hợp với điều kiện thực tế khi thực hiện các giao dịch mua, bán bất động sản, tiềm ẩn rủi ro lách thuế. 

Chưa kể, cơ chế này còn khiến cả cung và cầu tại TP HCM sụt giảm. Hiện tại, trên thế giới có rất ít quốc gia áp dụng đánh thuế cao đối với việc sở hữu bất động sản từ thứ hai trở lên. 

Cần có hạ tầng quản lý việc đánh thuế BĐS thứ hai

Liên quan đến vấn đề này, trước đó GS. Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường cũng đã nêu quan điểm trong buổi trao đổi trực tuyến với VTC Now. Theo GS. Đặng Hùng Võ, xét về mặt lý luận, đề xuất của TP HCM đối với phương án thứ nhất (thí điểm thu thuế nhà và đất ở mà người sở hữu không trực tiếp sử dụng) là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, cần phải đánh thuế ở tỷ suất bao nhiêu và giá cả thế nào, có tính đến tài sản gắn liền với đất hay không vẫn là những vấn đề cần cân nhắc. 

Đối với phương án thứ hai, vị chuyên gia này cho rằng đã sai về mặt lý luận. Lệ phí trước bạ là chi phí dành cho hệ thống hành chính làm việc đối với việc sang nhượng tên. Thực tế, đây chính là phí xác định giao dịch chính thức, hợp pháp, không có lý do gì mà đánh nặng vào khoản này. Chưa kể tại Việt Nam, mức lệ phí trước bạ đối với bất động sản đang ở mức 0,5%, khá cao so với mặt bằng chung trên thế giới.

Do đó, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường đặt vấn đề: “Thực sự nó là thuế trước bạ hay là phí trước bạ? Đánh thuế nhưng phải đánh như thế nào để thị trường bất động sản vẫn có thể kinh doanh, nhộn nhịp nhưng lại hạn chế được đầu cơ”. Bổ sung cho quan điểm của mình, GS. Đặng Hùng Võ cũng nêu ra một số vấn đề khác. Ông cho rằng, nếu để đánh thuế, hệ thống có quản lý được đối tượng chịu thuế hay không? Hồ sơ quản lý đã tích hợp trên phạm vi cả nước hay là theo từng địa phương? Và nếu vẫn quản lý theo từng địa phương, làm sao biết được một người sở hữu bao nhiêu bất động sản trên cả nước?

Ông Võ nhấn mạnh, việc xác định đâu là bất động sản thứ hai của một ai đó là vấn đề khi cơ sở dữ liệu dân cư chưa được tích hợp với cơ sở dữ liệu nhà ở. Do đó, một sắc thuế một khi được đưa ra thì phải có hạ tầng quản lý. Ngoài ra, nếu bất động sản thứ hai trở lên không sử dụng cho kinh doanh, không làm gì cả thì có thể đánh thuế. Nhưng nếu bất động sản đó đang cho thuê, đã đánh thuế về hoạt động kinh doanh thì không thể đánh thuế thêm một lần nữa. Như thế là “thuế chồng thuế”.

GS. Đặng Hùng Võ cũng cho rằng, trước khi áp dụng việc đánh thuế bất động sản thứ hai cần phải nghiên cứu kỹ càng đến thu nhập của những người chịu thuế, xem họ có đủ khả năng để đóng thuế hay không. “Không phải cứ thấy bất động sản đang sốt giá, cho rằng có thể dùng thuế để trị được là bắt đầu đưa ra các loại thuế khác nhau. Cứ  lãng mạn ngồi nghĩ ra hết sắc thuế thế này sang sắc thuế kia, nghe có vẻ phù hợp nhưng hệ thống quản lý phải như thế nào để làm được việc này lại là cả một vấn đề lớn. Bên cạnh đó, cần phải có lộ trình bài bản, đảm bảo làm sao cho sắc thuế đó phù hợp khi áp dụng”, vị chuyên gia này nhấn mạnh.