Lên thành phố mua thêm nhà khi đã có nhà ở quê có bị đánh thuế bất động sản thứ hai?

Mới đây, trong dự thảo nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54 của Quốc hội vừa được UBND TPHCM gửi đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư, TPHCM đã bổ sung cũng như làm rõ cho đề xuất thu thuế bất động sản thứ hai. Theo đó, thành phố này đã đưa ra 2 phương án để có thể lựa chọn và áp dụng. Trong đó, phương án thứ nhất là TPHCM sẽ tiến hành thí điểm thu thuế đối với nhà ở và đất ở mà người có quyền sử dụng lại không trực tiếp sử dụng. Theo đó, cơ quan quy định mức thuế và thuế suất, phương pháp tính cùng thời gian áp dụng là Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phương án thứ hai, thành phố sẽ áp dụng tăng mức thu có liên quan đến nhà đất thứ hai trở lên trên địa bàn, bao gồm lệ phí trước bạ khi mua hoặc nhận chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; thuế thu nhập cá nhân của hoạt động chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên. 

Dân Trí thông tin, Chính phủ nếu muốn điều tiết thị trường bất động sản cần phải sự dụng 4 nhóm công cụ chính. Đó là nhóm về thuế, nhóm về tín dụng, nhóm về quy hoạch và cuối cùng là nhóm về chính sách. Trong đó, nhóm công cụ về thuế chính là công cụ đầu tiên, có hiệu quả rất lớn. Bộ Tài chính cũng đang dự định đánh thuế tài sản mang tính trực thu và đánh vào những người có tài sản lớn và sở hữu nhiều. 

Do đó, việc TPHCM đề xuất thu thuế bất động sản thứ hai trở lên đang đi đúng với dự định mà Bộ Tài chính nêu trong thời gian vừa qua.

Giúp thị trường ngày càng minh bạch

Theo một số chuyên gia bất động sản, việc đánh thuế với bất động sản thứ hai trở lên sẽ mang đến nhiều tác động tích cực. Một khi bị đánh thuế cao, nhiều người sẽ không dám tích trữ nhà, hạn chế được tình trạng đầu cơ. Một khi tình trạng đầu cơ giảm, giá bất động sản sẽ không bị đẩy cao, thị trường bớt được khả năng có thể xảy ra “bong bóng” nhà đất.

Bên cạnh đó, việc đánh thuế bất động sản thứ hai trở lên giúp định hướng các nhà đầu tư thứ cấp mua sỉ bán lẻ vào khuôn khổ đầu tư và phải thành lập doanh nghiệp. Điều này cũng giúp Nhà nước dễ dàng quản lý hoạt động mua bán tương tự, thị trường bất động sản ngày càng minh bạch và rõ ràng hơn. 

Theo chuyên gia bất động sản, TS Trần Xuân Lượng (Đại học Kinh tế Quốc dân), việc đánh thuế bất động sản thứ hai là điều cần thiết, là xu hướng chung trên thế giới. Tuy nhiên, việc này cần tính theo giá trị cùng với giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, ông Lượng cũng bày tỏ nhiều băn khoăn khi phân tích về bất động sản thứ hai trở lên. Vị chuyên gia này lấy ví dụ, nếu như một người có bất động sản thứ hai, thứ ba rất nhỏ, tổng diện tích chỉ bằng 1/10 bất động sản thứ nhất của một người khác, nếu chỉ căn cứ vào yếu tố bất động sản thứ hai trở lên và không căn cứ vào giá trị của bất động sản đó mà đánh thuế, điều đó sẽ trở nên bất hợp lý. 

Đồng thời, vị chuyên gia này cũng lo ngại, nếu đánh thuế bất động sản không chuẩn sẽ tạo thêm áp lực cho những người có nhu cầu ở thực. Ông Lượng đặt vấn đề: “Một người lao động đã có nhà ở quê, khi lên thành phố làm ăn thì mua thêm một căn nhà với diện tích nhỏ để sinh sống. Trong trường hợp này, ngôi nhà trên thành phố có được coi là bất động sản thứ hai hay không? Nếu được đánh thuế có hợp lý hay không?”

Vì thế, TS Trần Xuân Lượng nhận định, đối với việc đánh thuế bất động sản thứ hai trở lên cần phải xây dựng lộ trình cụ thể về thời gian thực hiện, có thể là trong khoảng 2-3 năm tới ở những thành phố lớn như TPHCM, Hà Nội và Đà Nẵng… Ngoài ra, cần phải xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý đối tượng đóng thuế một cách khoa học, xác định những người này có thực sự sở hữu bất động sản thứ hai hay không. 

Ông Lượng cho rằng, để làm được việc này cần có sự đồng bộ về dữ liệu quản lý đất đai và tham khảo mô hình tại các quốc gia khác, quy định rõ ràng mỗi cá nhân sẽ sở hữu bao nhiêu diện tích. Nếu vượt diện tích đề ra sẽ tiến hành đánh thuế như thế nào cho hợp lý. Đồng thời, việc đánh thuế cần phải được thực hiện dựa trên giá trị gia tăng của bất động sản khi được tiến hành giao dịch. Ví dụ, bất động sản được mua 1 tỷ nhưng bán được 2 tỷ, Nhà nước cần phải đánh thuế vào giá trị gia tăng này.  

Tránh phát sinh các chiêu trò né thuế

Đồng quan điểm, chuyên gia tài chính - TS Nguyễn Ngọc Tú (Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) nhận định, đánh thuế bất động sản thứ hai trở lên là một bài toán cần phải xem xét kỹ lưỡng. Mục tiêu thực tế của việc đánh thuế này là hướng đến việc sử dụng tài sản một cách có hiệu quả. Bất động sản thứ hai hay thứ ba không phải là yếu tố quan trọng mà là việc sử dụng căn nhà đó bao nhiêu m2. Khi người dân sử dụng vượt mức bình thường cho phép, họ sẽ bị xác định đánh thuế. 

Ông Tú khẳng định, việc đánh thuế với diện tích đất sử dụng vượt mức bình quân cho phép là điều cần thiết. Việc đánh thuế như vậy sẽ hợp lý hơn, đặc biệt là phải đánh thuế cao với những nhà đầu tư mua bất động sản nhưng lại bỏ hoang và không sử dụng. Ngoài ra, cần có lộ trình và quy định cụ thể, tránh những chiêu trò đứng tên hộ để né thuế.