Doanh nghiệp phân bón đạt doanh thu và lợi nhuận kỷ lục trong năm 2022

Mặc dù kết quả báo cáo tài chính năm 2022 chưa được công bố nhưng cũng có thể khẳng định rằng ngành phân bón của Việt Nam tiếp tục có một năm thắng lợi với nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch. 

Nhiều công ty phân bón lãi lớn do đâu?

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam - ông Phùng Hà cho biết, giá phân bón bắt đầu tăng phi mã từ năm 2020 đến nay và đây cũng chính là đợt tăng giá mạnh nhất trong thời gian 50 năm trở lại đây. 

Điển hình như sản lượng tiêu thụ năm 2022 của Phân bón Cà Mau đạt mức 1.077.000 tấn. Công ty cũng đã hoàn thành được các chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh với mức doanh thu đạt hơn 16.412 tỷ đồng, đạt mức 111% kế hoạch năm. Và tổng doanh thu cũng như lợi nhuận của PVCFC trong năm 2022 cũng ghi nhận mức kỷ lục cao nhất từ trước đến nay.

Còn một trong những nguyên nhân đưa đến kết quả kinh doanh tốt của các công ty phân bón theo ông Hà là bởi giá bán tăng cao hơn so với các năm trước bởi ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, cước vận chuyển tăng mạnh và giá dầu, giá khí tự nhiên cũng tăng cao. 

Còn ở góc độ doanh nghiệp, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau - bà Nguyễn Thị Hiền cho biết, trong năm 2022 mọi chi phí đầu vào của ngành sản xuất kinh doanh phân bón đều tăng cao đã dẫn đến giá thành cũng như giá bán ra thị trường cũng tăng lên. 

Mặc dù vậy thì ngành phân bón đạt được kết quả tốt không phải chỉ do tăng giá bán mà còn có nhiều yếu tố khác nữa. Bởi vì trên thực tế, giá phân bón tăng cao bên cạnh tác động tiêu cực thì việc có thể duy trì giá cao trong thời gian dài cũng đã và đang làm giảm đi nhu cầu sử dụng phân bón. 

Và ước tính nhu cầu nội địa trong năm 2022 ghi nhận giảm 20 - 30% tùy vào từng khu vực dẫn đến công tác tiêu thụ nội địa cũng gặp khá nhiều khó khăn. Lượng tiêu thụ nội địa cũng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước, buộc các đơn vị sản xuất trong nước phải tìm kiếm cơ hội cũng như đẩy mạnh xuất khẩu để có thể đảm bảo tồn kho cũng như duy trì sản xuất. 

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, xuất khẩu phân bón chính thức cán mốc hơn 1 tỷ USD từ đầu năm đến nay, đạt mức hơn 1,6 triệu tấn. Sản phẩm phân bón Việt Nam đã xuất khẩu đi hầu hết các thị trường thế giới như Pháp, Ấn Độ, các nước Nam Á cùng các thị trưởng xa như là Nam Mỹ, Peru, Mexico, Hoa Kỳ,... cũng đã được hiện diện. 

Cũng chính việc xuất khẩu phân bón thuận lợi đã khiến cho hàng loạt tên tuổi trong ngành phân bón như là Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau cùng một số đơn vị ở trong Tập đoàn hóa chất Việt Nam ví dụ như Phân bón miền Nam, Phân bón Bình Điền,... cũng đều ghi nhận mức lợi nhuận tăng cao so với cùng kỳ. 

Cũng đưa ra phân tích nguyên nhân gia tăng xuất khẩu phân bón thì bà Hiền cũng cho hay, năm 2022 sản xuất nông nghiệp tại các quốc gia chính yếu tăng trưởng cũng đã kéo theo nhu cầu sử dụng phân bón tăng vọt. Một mặt là bởi thời tiết ôn hòa, canh tác thuận lợi hơn. Ngoài ra thì các nước chú trọng chính sách an ninh lương thực nên ngày càng đẩy mạnh việc dự trữ hơn, họ cũng tiêu thụ lượng lớn các mặt hàng nông sản chủ lực ví dụ như gạo, lúa mì, ngũ cốc, đậu tương,..

Đáng chú ý, có một nguyên nhân nữa khiến cho giá bán tăng là bởi ảnh hưởng chiến sự Nga - Ukraine, giá khí tăng cũng đẩy giá phân bón tăng, tỷ giá USD tăng mạnh từ đầu năm. Đó cũng chính là những mặt thuận giúp cho ngành phân bón nước ta đạt mức kim ngạch xuất khẩu hơn 1 tỷ USD với hơn 1,6 triệu tấn. 

Năm 2023, dư địa cho ngành phân bón vẫn còn nhiều

Khi bước sang năm 2023, ngành phân bón được dự báo sẽ tiếp tục đối diện với các vấn đề nóng chưa có hồi kết. Giá nguyên liệu thô tăng vọt và nguồn cung khí khan hiếm khắp từ Á sang châu Âu, chi phí đầu vào cũng tăng đồng loạt thì không còn cách nào mà giá bán phân bón có thể giảm. 

Cùng với tình hình xung đột Nga - Ukraine vẫn tiếp diễn thì kinh tế trên toàn cầu đang gặp khó khăn, nguy cơ dịch bệnh thì vẫn còn có, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng dự báo trong thời gian tới thị trường phân bón sẽ vẫn diễn biến phức tạp cũng như khó lường về giá cũng như nguồn cung. Đáng chú ý là với phân kali do Nga cũng như Belarus cung cấp ghi nhận chiếm gần 50% trong tổng nhu cầu của toàn thế giới. Trong khi đó thì với loại phân bón này, Việt Nam lại hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn hàng nhập khẩu. 

Cũng theo bà Hiền, cuộc chiến trên vẫn còn dai dẳng, an ninh năng lượng trên toàn cầu cũng còn chịu thách thức. Bước sang năm 2023, khí cũng có thể tiếp diễn khan hiếm nên giá cũng duy trì được ở mức cao. Phân bón cũng chịu áp lực mà tăng, giá bán ra không bù nổi chi phí đầu vào nên nhiều nơi đã phải thực hiện việc cắt giảm sản xuất ammonia hoặc ure khiến cho nguồn cung phân bón trên thế giới thiếu hụt trầm trọng. Trong khi đó thì tổng công suất của các nhà máy nội địa dồi dào cũng có thể đáp ứng xuất khẩu tốt. Cho nên dư địa cho ngành còn nhiều cũng như giá trị sẽ tăng trong đầu năm 2023. 

Cũng chính vì thế mà PVCFC luôn ưu tiên cũng như giữ vững thị phần nội địa. Bà Hiền cho hay: “Chúng tôi sẽ bán lượng hàng tối đa theo nhu cầu của nông dân trong nước trước, đồng thời hướng mạnh ra thị trường xuất khẩu một khi nhu cầu nội địa bão hòa”. 

Cũng trong phân tích mới đây, Agriseco Research nhận định rằng, Trung Quốc mở cửa nền kinh tế, nước này cũng có thể khôi phục sản lượng xuất cũng như gỡ bỏ các hạn chế về xuất khẩu. 

Có nhiều chuyên gia dự báo điều này cũng có thể khiến cho giá phân bón tiếp tục hạ nhiệt trong năm 2023 và cũng ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của các doanh nghiệp. Bởi vì một khi mà Trung Quốc mở cửa kinh tế, khôi phục sản xuất cũng như gỡ bỏ các hạn chế về xuất khẩu thì có thể sẽ tung vào thị trường một số lượng hàng hóa khổng lồ, trong đó sẽ có phân bón các loại. 

Mặc dù vậy thì nhiều công ty phân bón cho rằng tác động từ Trung Quốc là có nhưng cũng kỳ vọng giá giảm mạnh là khó có thể xảy ra. Mặc dù Trung Quốc đã gỡ bỏ đi lệnh cấm xuất khẩu ure từ cuối tháng 6/2022 tuy nhiên các hoạt động xuất khẩu vẫn còn hạn chế với mục đích bảo đảm nguồn cung ở trong nước. Ở trong giai đoạn căng thẳng như hiện nay thì họ vẫn phải chu toàn nội quốc trước khi có thể xông pha ra thế giới.