Đà tăng trưởng lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp đã "giảm tốc" trong quý 2/2022

Theo đó, bức tranh kinh doanh nửa đầu năm đã lộ diện khi phần lớn doanh nghiệp đã chính thức công bố báo cáo tài chính. Và sự phân hóa cũng đã diễn ra mạnh mẽ với xu hướng lao dốc của một số doanh nghiệp ngành thép cũng như bất động sản, ngược chiều với sự thăng hoa của nhóm dầu khí và ngân hàng. 

Và theo thống kê trên 1.000 doanh nghiệp lớn (đại diện cho 94% vốn hóa toàn thị trường) của Công ty Chứng khoán VNDirect cho thấy, lợi nhuận khối doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm đã có sự tăng trưởng 24,2% so với cùng kỳ năm 2021. 

Quý 2/2022, đà tăng trưởng lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp đã "giảm tốc"

Dù vậy, các chuyên gia phân tích ở đây cũng đã lưu ý rằng đà tăng trưởng lợi nhuận ròng trong quý 2/2022 đã giảm tốc khi chỉ còn 13,5% so với con số 36,7% trong quý 1/2022. Đối với nhóm doanh nghiệp trong rổ chỉ số lớn nhất VN30 cũng đã ghi nhận sự trái chiều. Theo đó, lợi nhuận của nhóm này ghi nhận giảm 2,5% so với cùng kỳ vì sự đi xuống của các công ty đầu ngành điển hình như Vinhomes (mã chứng khoán: VHM), Hòa Phát (mã chứng khoán: HPG), PV Power (mã chứng khoán: POW) hay thậm chí Petrolimex (mã chứng khoán: PLX) cũng thua lỗ do trích lập dự phòng.

Mặc dù vậy thì lợi nhuận nhóm vốn hóa vẫn tăng trưởng mạnh đến 24,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này có được là nhờ vào sự thúc đẩy của những cái tên đáng chú ý của nhóm dầu khí và ngân hàng cũng như hàng hóa, điển hình như Lọc hóa dầu Bình Sơn (mã chứng khoán: BSR), PV Gas (mã chứng khoán: GAS), Vietcombank (mã chứng khoán: VCB) và Hóa chất Đức Giang (mã chứng khoán: DGC). Trong khi đó, nhóm vốn hóa vừa và nhỏ cũng đã bắt đầu ghi nhận sức ép từ chi phí tăng cùng biên lợi nhuận gộp thu hẹp. Lãi ròng của nhóm vốn hóa vừa cũng đã giảm 24,4% so với cùng kỳ năm 2021 còn nhóm vốn hóa nhỏ cũng chỉ nhích lên 3,6% trong quý 2/2022. 

Ngoài ra, Chứng khoán VNDirect cũng ghi nhận đòn bẩy tài chính của thị trường cũng đã giảm và đi kèm với đó là đà giảm tốc độ tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng ở trong quý vừa qua. Chứng khoán VNDirect lý giải: "Ngân hàng Nhà nước đã tạm thời giới hạn hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thương mại kể từ quý II năm nay để đối phó với lạm phát".

Bất động sản và thép đồng loạt "lao dốc"

Nếu như trước đây, Vinhomes và Hòa Phát thường xuyên cạnh tranh nhau về vị thế dẫn đầu về lợi nhuận của khối doanh nghiệp niêm yết thì chính biến động thời cuộc cũng đang khiến cho các ông lớn này đi thụt lùi so với một số đơn vị khác.

Trong năm 2021, Hòa Phát được hưởng lợi lớn từ ngành thép bước vào chu kỳ kinh doanh đỉnh cao từ đó giúp cho lợi nhuận công ty lập kỷ lục hơn 34.500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, lợi nhuận cũng tiếp tục tăng mạnh trong quý đầu năm 2022 để đạt hơn 8.200 tỷ đồng, vượt mặt cả Vinhomes trở thành công ty có mức lãi cao nhất ở trên sàn chứng khoán. Dù vậy, đến quý 2 vừa qua, kết quả kinh doanh của Tập đoàn này cũng đã bất ngờ lao dốc bởi giá thép giảm và chi phí đầu vào cũng tăng cao. Hơn thế, lợi nhuận sau thuế của Hòa Phát cũng đã giảm còn 4.023 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước thấp hơn 59% và là mức thấp nhất kể từ quý 4/2020. Điều này cũng đã phản ánh bức tranh chung ảm đạm của ngành thép bởi các yếu tố thị trường. Theo đó, hàng loạt các doanh nghiệp khác trong ngành cũng đã công bố kết quả kinh doanh thất vọng khi xuất hiện dấu hiệu của chu kỳ đi xuống. Và lợi nhuận của Gang thép Thái Nguyên - Tisco (TIS) đã bốc hơi 90%; Thương mại SMC (SMC) cũng mất 70%; Thép Thủ Đức (TDS) còn ghi nhận thua lỗ 2 tỷ đồng trong quý gần nhất. 

Cũng tương tự, ngành bất động sản đang rơi vài giai đoạn khó khăn sau biến động tiêu cực về việc thanh tra thị trường trái phiếu và thanh lọc thị trường chứng khoán cũng như siết chặt tín dụng từ phía ngân hàng. 

Còn đại diện lớn nhất là Vinhomes cũng đã tiếp tục có sự sụt giảm 40% về doanh số cũng như lợi nhuận trước thuế đã bốc hơi 90% so với cùng kỳ, chỉ đạt mức 1.257 tỷ đồng. Chính điều này cũng đã khiến cho Vinhomes cũng như cả tập đoàn mẹ VinGroup rơi khỏi TOP 10 doanh nghiệp lãi tốt nhất trên sàn Chứng khoán Việt. 

Đối với một số ông lớn bất động sản khác ví dụ như Novaland (mã chứng khoán: NVL) có mức lãi giảm 41% trong quý 2/2022 về 1.289 tỷ đồng, lợi nhuận DIC Corp (mã chứng khoán: DIG) cũng đi lùi 43% so với cùng kỳ hay lợi nhuận Đất Xanh (mã chứng khoán: DXG) cũng ghi nhận lao dốc,... 

Và một nhóm ngành khác chính là chứng khoán cũng ghi nhận còn khó khăn hơn bởi biến động của thị trường chung. Được biết, sau khi đạt đỉnh lợi nhuận vào năm ngoái thì khối chứng khoán cũng đã dần rơi vào thế khó khi thị trường diễn biến xấu. Trong đó, Chứng khoán Apec (mã chứng khoán: APS) đã trở thành đơn vị kinh doanh kém sắc nhất với mức lỗ trước thuế kỷ lục là 442 tỷ đồng. Tiếp đến chính là Chứng khoán SHS (mã chứng khoán: SHS) với con số âm ghi nhận là 372 tỷ đồng còn Chứng khoán Rồng Việt (mã chứng khoán: VDS) cũng ghi nhận lỗ 279 tỷ đồng. 

Còn các đại diện lớn như Chứng khoán Kỹ Thương (mã chứng khoán: TCBS) ghi nhận lợi nhuận giảm 17% so với cùng kỳ 2021 về 831 tỷ đồng; lợi nhuận Chứng khoán SSI (mã chứng khoán: SSI) cũng  suy giảm 26%; Chứng khoán Bản Việt (mã chứng khoán: VCI) cũng ghi nhận giảm 30%. 

Lĩnh vực dầu khí và ngân hàng "lên ngôi"

Chính sự đi xuống của nhóm ngành thép và bất động sản, chứng khoán cũng là cơ hội dành cho nhóm ngành khác vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng về lợi nhuận ở trên sàn chứng khoán. Thống kê cho thấy, tăng trưởng tích cực nhất đến từ ngành dầu khí do hưởng lợi từ giá dầu thế giới tăng vọt kể từ thời điểm đầu năm 2022. Theo đó, một số công ty cũng đã tận dụng cơ hội để ghi nhận mức lợi nhuận kỷ lục. 

Đáng chú ý nhất là Lọc Hóa Dầu Bình Sơn với con số lãi vượt trội là 10.466 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng gấp 5 lần và là công ty duy nhất ở trên sàn chứng khoán báo lãi trên 10.000 tỷ đồng trong quý 2/2022. Hơn thế, công ty cũng lý giải mức lãi kỷ lục ở trên là nhờ vào giá dầu thô liên tục tăng mạnh lên mức 123,7 USD vào cuối tháng 6 - điều này đã tạo thuận lợi cho việc sản xuất và kinh doanh. Bên cạnh đó, chênh lệch giá dầu và sản phẩm (crack margin) cũng mở rộng đã góp phần gia tăng hiệu quả hoạt động. 

Đối với ông lớn ngành dầu khí là PVGas cũng ghi nhận kết quả rất cao với mức lợi nhuận vượt 6.400 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 118%. Con số kỷ lục này đã giúp cho công ty khí này nhảy vào TOP 5 doanh nghiệp lãi lớn nhất trên thị trường.

Không những thế, các nhà băng cũng có sự bứt phá mạnh mẽ bất chấp lo ngại về nợ xấu cũng như tín dụng sau đại dịch. Trong đó, Vietcombank đã báo lợi nhuận trong quý vừa qua cao gần gấp rưỡi so với cùng kỳ đạt mức 7.423 tỷ đồng và tiếp tục dẫn đầu ở trong khối ngân hàng. Còn những đại diện khác như Techcombank (mã chứng khoán: TCB) cũng ghi nhận lãi trước thuế tăng 22% lên mức 7.321 tỷ; BIDV (mã chứng khoán: BID) cũng đạt mức lãi cao nhất lịch sử là 6.570 tỷ; hay MBBank (mã chứng khoán: MBB) cũng bứt phá lên mức đỉnh gần 5.987 tỷ đồng.

Đối với Vietinbank thì lợi nhuận thu về được trong quý gần nhất còn cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021, đạt gần  5.785 tỷ đồng nhờ việc giảm chi phí trích lập dự phòng. Cũng tương tự, ACB xếp tiếp theo với mức lợi nhuận cao gáo rưỡi, đạt mức hơn 4.900 tỷ đồng.

Ngoài ngành ngân hàng và dầu khí thì một số nhóm ngành khác cũng đã có sự bứt phá ấn tượng nhờ được hưởng lợi từ các điều kiện thị trường cũng như biến động địa chính trị. 

Trong đó, ngành thủy sản cũng được hưởng lợi từ nhu cầu thực phẩm tăng vọt trên thế giới. Cũng từ đó kéo theo lãi ròng Công ty tôm Sao Ta (mã chứng khoán: FMC) tăng lên gấp rưỡi ở mức lãi kỷ lục là 114 tỷ đồng. Ngoài ra, lợi nhuận của Công ty cá tra Vĩnh Hoàn (mã chứng khoán: VHC) cũng gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái, Công ty Thủy sản Nam Việt (mã chứng khoán: ANV) và Công ty Phát triển đa quốc gia IDI (mã chứng khoán: IDI) còn cao gấp 10 lần cùng kỳ năm ngoái.

Không những thế, tình trạng đứt gãy nguồn cung ứng cũng giúp cho các doanh nghiệp phân bón điển hình như Đạm Cà Mau (mã chứng khoán: DCM) và Đạm Phú Mỹ (mã chứng khoán: PMP) báo lãi tăng nhiều lần, Đạm Hà Bắc (mã chứng khoán: DHB) chuyển từ lỗ khủng năm 2021 sang có lãi gần 500 tỷ đồng.

Còn ngành hóa chất cũng ghi nhận sự bứt phá rất nhanh của đại gia Hóa chất Đức Giang với mức lãi ghi nhận gần 2.000 tỷ đồng/quý. Cũng tương tự, Hóa chất cơ bản Miền Nam  (mã chứng khoán: CSV) và Hóa chất Việt Trì (mã chứng khoán: HVT) cũng báo lãi gấp 2 - 3 lần so với cùng kỳ năm 2021. Đối với một số doanh nghiệp cảng biển cũng đã ghi nhận mức lãi tăng bằng lần bởi nhu cầu vận tải đường biển tăng cao.