Hiểu về bê tông: "Bê tông được làm từ vật liệu gì?"

1/ Bê tông là gì?

Có thể hiểu đơn giản bê tông chính là một hỗn hợp được tạo thành từ những nguyên vật liệu khác nhau như đá, chất kết dính vô cơ như xi măng, thạch cao, vôi… và nước. Ngoài ra có thể cho thêm một số cốt liệu khác như sỏi, đá, cát vào và trộn theo tỉ lệ nhất định để tạo ra một khối bền chắc và đông cứng.

Bê tông có khả năng chịu lực cực tốt, khó phá và cơ lý bền chắc. Đảm bảo đủ tiêu chuẩn chất lượng cho nhiều công trình, đặc biệt còn tạo được nhiều hình dạng tạo nên sự đa dạng, phong phú về mặt kiến trúc. Công trình do bê tông cấu thành sẽ mang lại sự vĩnh cửu theo thời gian.

Trong một công trình xây dựng thông thường, các khối bê tông được sử dụng để xây dựng nền móng, cột, dầm, tấm và các yếu tố chịu lực tải cao khác.

2/ Bê tông được làm từ vật liệu gì?

Thành phần của bê tông là hỗn hợp bao gồm xi măng, cát, cốt liệu và nước. Hỗn hợp xi măng Portland và nước trộn lẫn lại được gọi là bột nhão. Vì vậy, để trả lời cho câu hỏi bê tông được làm từ vật liệu gì? Thì đó chính là hỗn hợp của bột nhão, cát và cốt liệu. Ở một số trường hợp đặt biệt, đá có thể được sử dụng thay cho cốt liệu.

Ban đầu, ta tiến hành trộn bột xi măng bao phủ bề mặt của cốt liệu mịn và thô, cho đến khi hỗn hợp này đạt đến độ liên kết nhất định. Sau khi trộn các thành phần, các phản ứng hydrat hóa trong đó bắt đầu nảy sinh cường độ. Và rồi ta thu được bê tông rắn đá.

Có nhiều loại vật liệu liên kết khác nhau được sử dụng ngoài xi măng như vôi cho bê tông. Vôi và bitum cho bê tông nhựa cũng là hỗn hợp thường thấy khi sử dụng xây dựng các công trình đường sá.

3/ Bê tông được phân loại như thế nào?

Khi đã biết bê tông được là từ vật liệu gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại bê tông trong thực thế. Người ta phân loại bê tông dựa trên nhiều yếu tố như hình dáng, kết cấu… Cụ thể như sau:

3.1. Phân loại bê tông theo dạng chất kết dính.

Phân loại bê tông theo chất kết dính có thể kể đến như bê tông xi măng, bê tông silicat, bê tông thạch cao, bê tông polyme. Ngoài ra, còn có bê tông dùng chất kết dính đặc biệt, đó là loại khi được trộn nhiều thành phần lại với nhau.

Do thể tích của khối bê tông biến đổi trong phạm vi rộng nên độ rỗng của chúng cũng thay đổi đáng kể. Ví dụ như bê tông tổ ong dùng để cách nhiệt có bán kính khối r = 70% - 85%, bê tông thủy công có r = 8% - 10%.

3.2. Phân loại bê tông theo công dụng

Cách thức phân loại này dựa theo tính ứng dụng của khối bê tông đó trong những công trình cụ thể khác nhau, để làm sao đảm bảo mang lại hiệu quả tốt nhất cho công trình. Đó là: 

• Bê tông cốt thép dùng trong các công đoạn như: đổ móng, dầm nhà, sàn, cột…

• Bê tông thủy công: dùng làm đập nước, phủ mái kênh, hay công trình dẫn nước.

• Bê tông nhẹ: sử dụng khi làm kết cấu các loại mái che

• Bê tông có khả năng chịu nhiệt, chịu chất phóng xạ hay chịu axit tốt.

3.3. Phân loại bê tông theo cốt liệu

Khi đã biết cốt liệu của bê tông được làm từ vật liệu gì. Ta có thể phân loại chúng theo tính chất của cốt liệu. Những loại bê tông có cốt liệu khác nhau thì sẽ được sử dụng trong các giai đoạn, hoặc công trình khác nhau. Có thể kể đến như bê tông cốt liệu đặc, bê tông cốt liệu rỗng. Ngoài ra còn có bê tông chống chịu nhiệt, axit, chịu phóng xạ…

3.4. Phân loại bê tông theo khối lượng thể tích

• Bê tông đặc biệt: có pv> 2500 kg/m2 

• Bê tông nặng: có pv từ 2200 – 2500 kg/m2 

• Bê tông tương đối nặng: có pv từ 1800 – 2200 kg/m2 

• Bê tông nhẹ: có pv từ 500 – 1800 kg/m2.

4/ Có thể đúc bê tông theo các hình dạng nào?

Bê tông có thể được đúc theo rất nhiều hình dạng khác nhau. Vì bản chất nó là một vật liệu ở trạng thái tươi, nên có thể tạo ra các hình dạng và kích cỡ khác nhau tùy theo nhu cầu của công trình thực tế. Hình dạng bê tông phụ thuộc vào ván khuôn được sử dụng. Thường thấy như hình chữ nhật, hình tròn,...

Ở Hoa Kỳ và một số nước châu Âu có quy định riêng về bảng xã xây dựng cho bê tông. Cũng là quy tắc thực hành tiêu chuẩn cho xây dựng bê tông. Đương cử một số mã phổ biến như:

• ACI 318 là yêu cầu về mã xây dựng cho bê tông kết cấu được sử dụng ở châu Âu.

• ACI 301 cho bê tông kết cấu được sử dụng ở Hoa Kỳ. 

Có nhiều loại phụ gia khác nhau được sử dụng để cung cấp theo yêu cầu về thuộc tính nhất định của khối bê tông. Một số chất phụ gia thường thấy như pozzolans, hoặc chất siêu dẻo, được đưa vào hỗn hợp để cải thiện tính chất vật lý của hỗn hợp bê tông khi còn ướt.

Nhiều loại bê tông được sản xuất ngày nay để xây dựng các tòa nhà và công trình đô thị lớn. Chúng có các tính chất và tính năng đặc biệt ưu việt, giúp cải thiện chất lượng xây dựng theo yêu cầu của chủ thầu và chủ đầu tư.

5/ Sản xuất bê tông như thế nào?

Việc đầu tiên trong công đoạn trộn bê tông là xác định các thành phần cốt liệu bê tông được làm từ vật liệu gì. Trong đó có các thành phần nguyên liệu chính thường thấy đó là: cát vàng, đá dăm, xi măng và nước.

Việc trộn tay được thực hiện theo công thức nhất định tùy vào mác bê tông. Các tỷ lệ trộn thường thấy như: tỷ lệ 1 xi, 3 cát, 6 hoặc 8 sỏi….

Xi măng được dùng trộn thủ công là loại xi măng PCB 30. Khi hỗn hợp các nguyên vật liệu được chuẩn bị đầy đủ, người ta tiến hành trộn vật liệu.

Khi trộn hỗn hợp vật liệu trước tiên chúng ta sử dụng việc trộn khô trước trộn nước. Nhằm đảm bảo cho việc đảo đều các thành phần trong cốt liệu được trộn đảo đều nhau nhất có thể.

Khi các thành phần cốt liệu trộn đều nhau rồi người ta mới cho nước vào trộn lại một lần nữa. Cứ như vậy việc trộn tay được thực hiện nhiều lần cho đến khi khối lượng bê tông đủ cho công trình.

Ngày nay, khoa học công nghệ phát triển, chính vì vậy dù là trộn thủ công cũng có thùng trộn bê tông. Điều này giúp cho việc trộn bê tông không còn vất vả như trước nữa. Đối với thùng trộn thường, mỗi lần trộn được 1 bao xi măng, cát đá theo cấp phối tùy thuộc vào mác bê tông yêu cầu.

6/ Các loại bê tông được sử dụng phổ biến trong xây dựng

• Bê tông cường độ bình thường

• Bê tông nguyên khối

• Bê tông cốt thép

• Bê tông dự ứng lực

• Bê tông đúc sẵn

• Bê tông trộn sẵn (hay còn gọi là bê tông tươi)

7/ Các bước cơ bản khi thi công bê tông.

• Chọn số lượng vật liệu theo tỷ lệ trộn phù hợp

• Trộn cốt liệu để thành bê tông

• Kiểm tra độ liên kết của khối bê tông.

• Vận chuyển đến nơi cần xây dựng.

• Đổ ván khuôn để đúc

• Rung để nén đúng cách

• Loại bỏ ván khuôn sau thời gian thích hợp

• Bảo dưỡng bê tông mới đắp với các phương pháp và thời gian phù hợp.

Bê tông là một vật liệu quan trọng và không thể thiếu được trong các công trình xây dựng. Và với những thông tin trên đây, mong rằng có thể giúp bạn hiểu bê tông được làm từ vật liệu gì. Từ đó có phương pháp sử dụng từng loại bê tông thích hợp với từng hạng mục công trình của mình nhé.