Meey Land
Hướng dẫn cách đọc bản vẽ xây dựng đơn giản và chuẩn nhất
Biết cách đọc bản vẽ xây dựng là yêu cầu quan trọng và tối cần thiết dành cho một kiến trúc sư và chủ nhà khi muốn trao đổi trong quá trình thi công. Vì vậy, trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn các bước đọc bản vẽ xây dựng một cách đơn giản nhất.
Bản vẽ xây dựng là gì?
Trước khi học cách đọc bản vẽ xây dựng, bạn cần biết được bản vẽ xây dựng là gì? Bản vẽ xây dựng là một tổ hợp gồm mặt bằng, mặt bên, mặt đứng và mặt cắt của các vật thể trong một công trình xây dựng. Nói cách khác, theo chuyên ngành thì đó là bản vẽ mà kiến trúc sư minh họa lại kết cấu công trình bằng các ký hiệu theo tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam.
Bản vẽ xây dựng có mục đích là để cung cấp các hình ảnh giúp những người thợ thi công có thể hình dung rõ ràng trước khi bắt tay vào thi công, tránh sự sai sót hay nhầm lẫn. Bản vẽ có thể được minh họa bằng vẽ tay, nhưng thông thường, để đảm bảo tính chính xác, chúng phải được chuẩn bị bằng phần mềm thiết kế hỗ trợ máy tính (CAD).
Hiện nay, có 3 loại bản vẽ xây dựng chính:
- Bản vẽ phác thảo: còn được gọi là bản vẽ khái niệm. Đây là kiểu bản vẽ tự do, sử dụng nhanh chóng và đơn giản để khám phá những ý tưởng ban đầu cho thiết kế.
- Bản vẽ thi công: là bản vẽ xây dựng cung cấp thông tin về kích thước, đồ họa có thể sử dụng cho công trình.
- Bản vẽ kỹ thuật: là một loại bản vẽ dùng để xác định các yêu cầu về kỹ thuật sản phẩm hoặc các thành phần. Thông thường, mục đích của bản vẽ kỹ thuật là nắm bắt rõ ràng và chính xác tất cả các đặc điểm hình học của sản phẩm.
Tầm quan trọng của bản vẽ xây dựng
Sau khi hiểu được khái niệm của bản vẽ xây dựng, bạn có tự hỏi tại sao bạn lại cần biết cách xem bản vẽ xây dựng dù bạn là chủ nhà hay kiến trúc sư không? Dưới đây là một số yếu tố cho thấy sự hữu ích và cần thiết của bản vẽ xây dựng trong quá trình thi công:
- Tiết kiệm chi phí: Chi phí là mối quan tâm hàng đầu của khách hàng trước khi bắt tay vào xây nhà hay thi công một công trình kiến trúc nào đó. Do vậy, khi có bản vẽ xây dựng, khách hàng có thể ước tính các chi phí cần bỏ ra, tính toán số lượng nguyên vật liệu cần thiết và các chi phí phụ khác để xây dựng ngôi nhà.
- Ước lượng khối lượng vật tư: Dựa vào bản vẽ xây dựng, bạn có thể biết được công trình kiến trúc mà bạn muốn thực hiện cần những vật tư gì, khối lượng như thế nào. Từ đó bạn sẽ chuẩn bị được đúng số lượng nguyên vật liệu cần thiết để đảm bảo quá trình thi công diễn ra thuận lợi nhất.
- Đảm bảo tính thẩm mỹ: Nhờ có bản vẽ xây dựng, khách hàng sẽ phần nào hình dung được công trình sau khi hoàn thiện sẽ trông như thế nào. Sản phẩm có đảm bảo tính thẩm mỹ hay đã phù hợp với nhu cầu của khách hàng hay không. Từ đó chủ đầu tư có thể trao đổi với kiến trúc sư để tối ưu hóa công trình sao cho hoàn thiện nhất.
Ký hiệu thường gặp trong bản vẽ xây dựng
Trước tiên, trong hướng dẫn đọc bản vẽ xây dựng dân dụng, kiến trúc sư cũng như khách hàng cần hiểu được các ký hiệu thường gặp trong bản vẽ. Dưới đây là một số ký hiệu và quy định đi kèm:
Quy định về các nét vẽ trong thiết kế
Trong bản vẽ xây dựng thường có các quy định về nét vẽ để từ đó kiến trúc sư hay người thực hiện thi công có thể hiểu được các thông tin chi tiết liên quan đến bản vẽ.
Nếu như trong bản vẽ xây dựng có nhiều nét vẽ trùng nhau thì kiến trúc sư nên đọc theo thứ tự sau:
- Nét liền đậm (đường bao thấy, cạnh thấy)
- Nét đứt (đường bao khuất, cạnh khuất)
- Nét chấm gạch mảnh (giới hạn mặt phẳng cắt có hai nét đậm ở hai đầu)
- Nét chấm gạch mảnh (đường tâm, trục đối xứng)
- Nét liền mảnh (đường kích thước)
Quy định ghi kích thước trong khi đọc bản vẽ
Trong bản vẽ xây dựng dân dụng, kích thước sẽ bao gồm 3 thành phần là đường dóng, đường kích thước và con số kích thước. Khi biểu diễn một kích thước trên bản vẽ, kiến trúc sư cần thực hiện theo thứ tự sau: vẽ đường dóng, vẽ được kích thước, sau đó mới ghi con số kích thước.
Trong phần biểu diễn kích thước này cũng có một số quy định chung như sau:
- Kích thước ghi trên bản vẽ là kích thước thật của vật thể, không phụ thuộc vào tỷ lệ của
- hình biểu diễn
- Đơn vị đo kích thước dài là mm, không ghi đơn vị sau con số kích thước
- Đơn vị đo cao trình là m, không ghi đơn vị sau con số kích thước
- Đơn vị đo kích thước góc là độ, phút, giây và phải ghi đơn vị sau con số kích thước
Các ký hiệu thường gặp trong bản vẽ xây dựng
Dưới đây là các ký hiệu thường gặp trong bản vẽ xây dựng, bao gồm: cửa, lỗ trống, nguyên vật liệu, nội thất, phần đang thi công, ...
Cách đọc bản vẽ xây dựng theo trình tự đơn giản
Nhiều khách hàng thường băn khoăn không biết cách xem bản vẽ thiết kế xây dựng như thế nào bởi có nhiều loại bản vẽ khác nhau. Sau đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đọc bản vẽ xây dựng theo trình tự đơn giản nhất:
Cách đọc bản vẽ mặt bằng
Bản vẽ đầu tiên mà bạn cần nắm rõ là bản vẽ quy hoạch tổng quan mặt bằng. Đây chính là hình cắt phẳng của các tầng với các mặt phẳng cắt tưởng tượng nằm ngang và cách mặt sàn 1,5m.
Bản vẽ này thể hiện các khoảng không gian trong ngôi nhà như phòng ngủ, phòng khách, phòng bếp, phòng ăn, nhà vệ sinh, hành lang, cửa đi, cầu thang, ...
Cách đọc chính xác bản vẽ mặt bằng bao gồm:
- Kích thước chiều dài, chiều rộng mỗi phòng
- Các kích thước để xác định vị trí và chiều rộng các lỗ cửa nằm trên các tường hoặc vách ngăn trong nhà, chiều rộng các cánh thang,…
- Kích thước và chiều dày các tường, vách ngăn, kích thước mặt cắt các cột
- Kích thước ghi diện tích từng phòng dùng đơn vị diện tích là m2 nhưng không ghi đơn vị sau con số kích thước và có nét gạch dưới con số chỉ diện tích
Trong bản vẽ mặt bằng này, bạn sẽ thấy các ký hiệu đồ dùng nội thất như bàn, ghế sofa, tủ, giường ngủ, chậu rửa, bồn tắm… Nếu đó là nhà cao tầng, trên bản vẽ mặt bằng cũng có cầu thang chỉ hướng đi lên bằng đường gấp khúc.
Cách đọc bản vẽ mặt đứng
Bản vẽ mặt đứng là hình cắt dùng mặt phẳng cắt song song với mặt phẳng hình chiếu đứng. Bản vẽ này thể hiện vẻ đẹp về nghệ thuật, hình dáng, tỉ lệ cân đối của không gian trong ngôi nhà, thướng là mặt hướng ra phía nhiều người qua lại.
Cách đọc bản vẽ mặt cắt
Bản vẽ mặt cắt của ngôi nhà là các hình cắt thu được khi dùng một hay nhiều mặt cắt tưởng tượng thẳng đứng, song song với các mặt phẳng hình chiếu cơ bản cắt ngang qua không gian trống của ngôi nhà. Tùy xem nó được bố trí theo chiều dài hay chiều ngang mà được gọi là hình cắt dọc hoặc hình cắt ngang.
Bản vẽ này cung cấp thông tin về chiều cao của các tầng, các ố cửa sổ và cửa ra vào, kích thước tường, cầu thang, ... và các kiến trúc ngang trang trí trong căn nhà.
Cách đọc bản vẽ phối cảnh
Bản vẽ phối cảnh sẽ mô tả hình ảnh ngôi nhà, công trình xây dựng sau khi được hoàn thiện. Trong quá khứ, bản vẽ thường được vẽ tay, nhưng trong thời đại công nghệ hiện đại như bây giờ, kiến trúc sư có thể tạo ra phối cảnh ngôi nhà với màu sắc y như thật.
Cách đọc bản vẽ kết cấu
Bản vẽ kết cấu thường sử dụng các nét vẽ chủ đạo như sau:
- Cốt chịu lực vẽ bằng nét liền đậm (s đến 2s)
- Cốt phân bố, cốt đai vẽ bằng nét liền đậm vừa (2s)
- Đường bao quanh cấu kiện vẽ bằng nét liền mảnh (3s)
Khi đọc bản vẽ kết cấu, có một số lưu ý sau:
- Trước tiên cần xem bố trí cốt thép trên hình chiếu chính, từ đó căn cứ vào số hiệu thanh thép, tìm vị trí của chúng trên các mặt mắt để biết vị trí cốt thép cũng hình khai triển trong bảng kê.
- Tiếp theo cần chú ý tới các mặt cắt nên bố trí gần hình chiếu chính. Nếu mặt cắt vẽ theo một tỉ lệ khác với tỉ lệ của hình chiếu chính thì cần ghi rõ tỷ lệ của mặt cắt đó. Thường bản vẽ kết cấu bê tông cốt thép vẽ theo tỷ lệ 1:20, 1:50, 1:100.
Cách đọc bản vẽ móng trong nhà ở
Trong bản vẽ móng, bạn sẽ thấy được 5 chi tiết, 5 mặt cắt của các loại móng như sau:
- Mặt cắt móng băng
- Chi tiết cổ móng
- Mặt cắt tường móng
- Mặt cắt dầm chân thang
- Chi tiết móng đơn
Cách đọc bản vẽ mặt cắt móng băng
Bản vẽ mặt cắt móng băng sẽ nhìn thấy cao độ của móng là 600 trong đó 250mm là thân móng và 250 là phần vuốt móng lên, cao độ 100 là cổ móng. Chiều rộng của móng là 1200 mm.
Bản vẽ chi tiết cổ móng
Phần cổ móng thường được bao gồm trong móng băng hay được thể hiện trong bản vẽ nếu công trình làm móng băng, móng bè. Cổ móng thể hiện bẻ mỏ liên kết với đế móng, khoảng cách mỏ là 200mm, mỗi cổ cột sẽ có 4 thanh thép phi 20, đai cột được bẻ bằng sắt 6 khoảng cách của mỗi đai là 150mm.
Bản vẽ mặt cắt tường móng
Mặt cắt tường móng thể hiện phần xây từ móng trở lên hoặc dầm trở lên (cho móng cốc) và xây tường 220 cao tới cốt không sẽ đổ giằng bê tông chống thấm. Thông thường xây dưới cốt không, nên đặt gạch đặc để chống thấm tốt hơn.
Mặt cắt dầm chân thang
Mặt cắt dầm chân thang được minh họa có lót bằng bê tông mác 100, xây gạch đặc đỡ và có dầm liên kết với thang bằng 4 thanh sắt phi 16, 2 trên 2 dưới và đai sắt bằng sắt 6 cách nhau 15cm. Chiều dài và số lượng của dầm chân thang được thể hiện và ghi rất rõ ràng trong bản vẽ.
Chi tiết móng đơn
Chi tiết móng đơn không quá khó, thường thể hiện rõ ràng chiều rộng, chiều dài của móng, số lượng sắt cột là 4 thanh phi 18, đáy được đan bằng sắt phi 12 khoảng cách mỗi thanh là 17cm. Dưới chi tiết có phần liên kết móng đầy đủ.
Quy định về khung bản vẽ và khung tên trong bản vẽ thiết kế
Trong hướng dẫn đọc bản vẽ xây dựng, khung bản vẽ thiết kế là hình chữ nhật dùng để giới hạn phần giấy và thông tin trên đó. Khung bên ngoài có nét liền đậm, cách mép từ giấy sau khi xén 10mm đối với khổ A0 và A1, hoặc 5mm đối với khổ giấy A2, A3 và A4.
Khung tên bản vẽ kỹ thuật có thể được đặt theo chiều dọc hoặc chiều ngang phụ thuộc vào cách trình bày của người thiết kế. Đa số khung tên được đặt cạnh dưới và góc phải của bản vẽ
Trong đó, các chữ ghi trên khung tên có dấu hướng lên trên hay hướng sang trái đối với bản vẽ để thuận tiện khi tìm kiếm và tránh bản vẽ bị thất lạc.
Tỷ lệ trong cách đọc bản vẽ thiết kế
Tỷ lệ trong cách đọc bản vẽ xây dựng là tỷ số giữa kích thước đo trên hình biểu diễn và kích thước tương ứng đo trên vật thể ngoài thực tế.
Tùy theo khổ bản vẽ, kích thước và mức độ phức tạp của đối tượng cần biểu diễn mà lựa chọn một trong các tỷ lệ: 1:5, 1:10, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000 hay 1:2000. Dưới đây là ví dụ một số tỷ lệ tương ứng với thông số để bạn tham khảo:
- Tỉ lệ 1:50.000 đến 1:2000: là phạm vi tỉ lệ bản vẽ nhỏ, được thu nhỏ lại rất nhiều so với thực tế. Tỉ lệ này thường áp dụng với những kích thước lớn như bản vẽ bản đồ, bản đồ đô thị, thị trấn nhỏ.
- Tỉ lệ 1:1000 đến 1:500: thường thấy khi cần tổng quan về công trình và vị trí trong mạng lưới đô thị như khu phố để làm nổi bật cơ sở hạ tầng.
- Tỉ lệ 1:250 đến 1:200 thường tập trung cho mặt bằng, mặt cắt và mặt đứng trong các tòa nhà lớn.
- Tỉ lệ từ 1: 150 đến 1: 100: có thể sử dụng cho các phương pháp tiếp cận đầu tiên của các tác phẩm và các công trình nhỏ.
- Tỉ lệ 1:75 đến 1:25: với kết cấu, bố cục và sự liên hệ giữa các tầng hoặc cũng có thể phóng to các phòng để chi tiết hơn nội thất bên trong.
- Tỷ lệ 1:20 và 1:10: đại diện cho đồ nội thất nhỏ bên trong căn nhà
- Tỉ lệ 1:5 đến 1:1: minh họa các chi tiết kĩ thuật đòi hỏi độ chính xác cao.
Lưu ý khi đọc bản vẽ xây dựng
Cuối cùng, khi học cách đọc bản vẽ xây dựng, bạn cần chú ý những điều sau đây:
- Bản vẽ phối cảnh:
Đây là bản vẽ ảnh 3D để giúp cho bạn dễ dàng hình dung được tổng thể ngôi nhà của mình sau khi đã thi công xong để có thể trực tiếp sửa đổi.
- Bản vẽ các mặt đứng:
Đây là hình chiếu thẳng góc, giúp thể hiện được hình dáng bên ngoài của các công trình và các hình ảnh, bố trí tổng thể của căn nhà, chiều rộng, chiều cao nhà. Tùy vào tính phức tạp của công trình xây dựng mà kiến trúc sư sẽ cung cấp cho chủ đầu tư số lượng bản vẽ mặt đứng tương ứng cho họ dễ hình dung.
- Bản vẽ mặt cắt:
Là mặt phẳng quy ước ban đầu tính từ trên xuống, cắt ngang qua ngôi nhà (góc vuông thẳng đứng so với mặt đất). Phần mặt cắt này sẽ thể hiện được chiều cao tầng, chiều cao nhà, kích thước như cửa, tường, độ cao dầm, ... cùng các chi tiết kiến trúc khác bên trong.
Trên đây là hướng dẫn cách đọc bản vẽ xây dựng một cách chính xác và chi tiết nhất. Hy vọng bài viết của chúng tôi sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách đọc bản vẽ trong xây dựng. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, hãy để lại một like hoặc share nếu bạn thấy bài viết này hữu ích nhé!
