Lo sợ kinh tế trì trệ, Mỹ gắng sức ngăn chặn cuộc đình công của hàng trăm nghìn công nhân đường sắt

Reuters đưa tin rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden hôm 13/9 đã công bố kế hoạch dự phòng để có thể đảm bảo hàng hóa thiết yếu vẫn sẽ được vận chuyển khi hệ thống đường sắt ở Mỹ dừng hoạt động do cuộc đình công.

Theo dự kiến của công đoàn đường sắt, họ sẽ tổ chức cuộc đình công vào ngày 16/9. Theo đó, Washington đang nỗ lực đẩy nhanh đàm phán giữa liên đoàn lao động đường sắt và doanh nghiệp để tránh được một cuộc đình công.

Nếu ngành đường sắt nổ ra cuộc đình công lần đầu tiên trong 30 năm nay, 30% chuyến hàng sẽ bị kẹt lại, lạm phát tăng cao, vận chuyển nhiên liệu và lương thực bị cản trở. Hậu quả là nền kinh tế Mỹ tổn thất 2 tỷ USD mỗi ngày và khiến giao thông gặp phải nhiều vấn đề.

Các công ty trong lĩnh vực đường sắt có Union Pacific, BNSF, CSX và Norfolk Southern sẽ có thời hạn đến đêm ngày 16/9 để đi đến thỏa thuận với 3 công đoàn của người lao động.

Bộ trưởng Marty Walsh tiếp đón các công đoàn và doanh nghiệp đường sắt tại Washington vào hôm 14/9, theo một phát ngôn viên của Bộ Lao động Mỹ. Người này cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ tiếp tục duy trì hợp tác để khuyến khích một thỏa thuận có lợi cho cả hai bên.

Công đoàn có thể tổ chức đình công và doanh nghiệp sẽ cho người lao động nghỉ việc khi các thỏa thuận không thành công. Ngoài ra, cả hai cũng có thể tiếp tục đàm phán thêm. Quốc hội Mỹ có thể sẽ can thiệp để kéo dài đàm phán hoặc thiết lập điều khoản dàn xếp ở tình huống tồi tệ hơn.

Trong bối cảnh nhận được yêu cầu can thiệp từ những tập đoàn năng lượng, thực phẩm, ô tô và bán lẻ, chính quyền Tổng thống Biden đang cố gắng dàn xếp tranh chấp. Theo những doanh nghiệp này, mọi thứ từ ngũ cốc đến chuyến hàng cho Noel sẽ bị ảnh hưởng nếu ngành đường sắt dừng hoạt động.

Theo Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre, chính quyền đang đề nghị các hãng hàng không và chủ xe tải không hỗ trợ khi dịch vụ đường sắt đình công.

Washington cũng đang tính đến việc kêu gọi những cơ quan khẩn cấp. Theo bà Jean-Pierre, chính quyền đang tổ chức những cuộc họp liên ngành mỗi ngày để có thể đưa ra đánh giá nguồn cung và đâu là mặt hàng có rủi ro lớn nhất. 

“Việc đình công là không thể chấp nhận được”

Chia sẻ với Reuters, một quan chức Nhà Trắng nói rằng: “Không thể chấp nhận được việc đình công và điều này sẽ khiến người lao động, gia đình và doanh nghiệp Mỹ chịu nhiều tổn thất. Để ngăn chặn kết quả này, Washington phải hành động ngay”.

Quan chức này nói thêm rằng: “Đảm bảo duy trì phân phối các nguyên liệu nguy hiểm, thiết yếu cũng là một vấn đề quan trọng khác vì chúng phụ thuộc vào vận tải đường sắt, ví dụ như clo dành cho các nhà máy xử lý nước”.

Các doanh nghiệp đường sắt hôm 12/9 đã dừng nhận vận chuyển hàng hóa nguy hiểm như hóa chất và clo trong phân bón để tránh nguy cơ bị kẹt lại tại những điểm gặp nguy hiểm nếu đình công xảy ra. Ngành năng lượng của Mỹ vận chuyển than, ethanol, dầu thô cũng như các nguyên liệu khác dựa vào hệ thống đường sắt.

Theo kế hoạch của một số doanh nghiệp đường sắt, họ dự định giới hạn bổ sung, có thể gây tác động đến các nhà cung ứng thực phẩm và bán lẻ online dùng các loại hình vận tải đa phương tiện như xe tải, tàu thủy và xe lửa.

Theo công ty BNSF, phục vụ miền tây nước Mỹ, họ sẽ ngừng nhận hàng hóa đông lạnh vận tải đa phương tiện. Trong khi đó, theo thông báo từ Norfolk Southern, phục vụ miền đông nước Mỹ, họ sẽ dừng mọi chuyến hàng đa phương thức.

Amtrak, công ty đường sắt chở khách cũng đang gặp nhiều khó khăn vì sự gián đoạn gia tăng khi dùng chung hệ thống đường sắt với các công ty vận tải. Theo tuyên bố của công ty này, họ sẽ hủy bỏ các chuyến tàu trên 7 tuyến đường dài vào hôm 14/9. Cách đó vài hôm, công ty cũng đã hủy 4 chuyến tàu khác.

Mối nguy lớn

Sau khi hứa hẹn sẽ ghìm cương lạm phát trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11, Tổng thống Joe Biden đang gặp những rủi ro lớn. Kết quả của cuộc bầu cử sẽ quyết định quyền kiểm soát Quốc hội có tiếp tục thuộc về Đảng dân chủ của ông hay không.

Vào tháng 7, Tổng thống Biden đã bổ nhiệm một hội đồng khẩn cấp để đưa ra khuôn khổ cho những điều khoán dàn xếp. Quốc hội Mỹ đang có lần đầu tiên kể từ năm 1990 phải can thiệp vào cuộc đình công trong ngành đường sắt.

Ở các cuộc đàm phán hiện tại, các công đoàn được đề nghị tăng lương khá nhiều. Trong số 12 công đoàn có 3 công đoàn đại diện cho ½ trong số 115.000 công nhân vẫn chưa ký kết bản thỏa thuận.

Sau khi ngành đường sắt thực hiện cắt giảm gần 30% lực lượng lao động trong vòng 6 năm qua, các công đoàn đang chiến đấu với ngành đường sắt về điều kiện làm việc đang dần tồi tệ hơn.

Khách hàng dùng đường sắt cho biết họ sẽ phải tranh giành các phương tiện vận chuyển thay thế mọi thứ như thức ăn cho gà, amoniac hay ô tô vì hoạt động đình công.

Để mang theo lượng hàng hóa cho một toa tàu, sẽ cần khoảng 4 xe tải. Khi đường sắt dừng hoạt động, Mỹ không thể nào kiếm được đủ 467.000 xe tải và người lái xe. Bên cạnh đó, một số mặt hàng kích thước quá khổ cũng không thể được vận chuyển bằng phương tiện khác, ngoại trừ đường sắt.

Hiệp hội Ngũ cốc và Thức ăn chăn nuôi Quốc gia cho biết việc dừng hoạt động của ngành đường sắt có thể xảy ra trong bối cảnh người dân Mỹ thu hoạch lúa mì, ngô và đậu nành và đem xuất khẩu.

Theo Hiệp hội này, toàn bộ nguồn cung ứng thực phẩm và nông sản sẽ đối mặt với tổn thất lớn hơn và nhanh hơn.

“Bãi công đang gây nên một cuộc khủng hoảng khi tính đến an ninh lương thực toàn cầu”, theo ông Justin Louchheim, Giám đốc cấp cao về các vấn đề chính phủ tại Viện Phân bón.

Các hãng xe hơi tỏ ra lo ngại rằng đại lý sẽ thiếu ô tô tại showroom vì tình trạng gián đoạn. Theo Toyota, nhiều nơi sẽ hết hàng trong 2-4 ngày và họ phải tích trữ xe.