Lệnh ATC trong chứng khoán và nguyên tắc khớp lệnh

Lệnh ATC là gì?

Lệnh ATC là từ viết tắt của At The Close, được hiểu là lệnh mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa của phiên giao dịch dù đó là bất kỳ giá nào. Lệnh ATC sẽ chỉ có giá trị duy nhất ở phiên khớp lệnh định kỳ với mức giá đóng cửa được xác định trước 15 phút cuối cùng (có thể gọi tắt là phiên ATC).

Trong phiên ATC, các lệnh mua và bán sẽ không khớp ngay lập tức mà được tổng hợp lại trong vòng 15 phút cuối để sắp xếp theo cả chiều mua và bán. Sau đó, sẽ phải xem tại mức khớp nào thì khối lượng giao dịch lớn nhất thì lấy đps làm giá đóng cửa. Những ai đặt lệnh mua hoặc bán tại điểm ATC sẽ gọi là lệnh ATC.  

Đặc điểm của lệnh ATC trong chứng khoán

Lệnh ATC là lệnh vô cùng quan trọng và có mặt trong mọi phiên giao dịch, vì thế, cần phải nắm bắt được các đặc điểm của lệnh ATC khi tham gia vào thị trường chứng khoán: 

- Lệnh ATC chỉ có hiệu lực duy nhất trong phiên khớp lệnh định kỳ để xác định giá đóng cửa (phiên ATC).

- Phiên ATC sẽ diễn ra trong 15 phút khoảng từ 14h30 đến 14h45.

- Lệnh ATC sẽ được nhập vào hệ thống từ khoảng thời gian trước khi khớp lệnh định kỳ (từ 10h15 – 10h30) để xác định giá đóng cửa.

- Trong giao dịch chứng khoán lệnh ATC không thể hủy, bổ sung hoặc sửa đổi.

- Lệnh sẽ tự động bị hủy bỏ sau thời điểm xác định giá đóng cửa nếu lệnh không được thực hiện hoặc không thực hiện được hết.

- Lệnh ATC chỉ được áp dụng trên 2 sàn HoSE và HNX chứ không áp dụng trên sàn UPCoM.

- Lệnh ATC không có mức giá cố định vì được xác định vào thời điểm đóng cửa nên sẽ tuân thủ theo giá thị trường nên lệnh ATC không có mức giá cố định và được xác định vào thời điểm đóng cửa.

Ưu và nhược điểm của lệnh ATC

Ưu điểm

• Hỗ trợ nhà đầu tư nắm bắt giá đóng cửa chính xác nhất vì lệnh ATC được ưu tiên khớp lệnh vào cuối phiên giao dịch. 
• Lệnh ATC giúp cho nhà đầu tư có cơ hội mua hoặc bán cổ phiếu với mức giá tốt nhất vào cuối mỗi phiên giao dịch.
• Nhà đầu tư có thể dùng lệnh ATC để tranh quyền mua hoặc bán cuối mỗi phiên giao dịch, tranh mua với trường hợp thấy giá khớp lệnh thấp hoặc tranh bán khi giá khớp lệnh cao. 

Nhược điểm

• Lệnh ATC không thể hủy hoặc chỉnh sửa nếu như đã chốt vì thế chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể khiến nhà đầu tư đối mặt với sự “lỗ”.
• Lệnh ATC không tham gia vào quá trình xác định giá khớp lệnh nên rất khó để kiểm soát. 
• Nhà đầu tư phải hiểu và sử dụng thành thạo lệnh ATC tránh trường hợp mua với giá cao hoặc bán với giá thấp. 

Nguyên tắc khớp lệnh ATC

Trong giao dịch mua và bán chứng khoán thì đều phải có động thái khớp lệnh để tạo điều kiện cho việc mua bán trở nên dễ dàng. Nguyên tắc khớp lệnh ATC phải ưu tiên về giá cả và thời gian như sau:

• Ưu tiên về giá cả: Nhà đầu tư nên ưu tiên thực hiện giao dịch mua bán trong trường hợp mức giá của lệnh mua cao hơn hay mức giá của lệnh bán thấp hơn thì việc thực hiện sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
• Ưu tiên về thời gian: Hệ thống sẽ ưu tiên nhập lệnh nếu lệnh bán và mua được thực hiện chung mức giá.

Cách sử dụng lệnh ATC trong chứng khoán

Lệnh ATC được sử dụng thường xuyên và phổ biến trên thị trường chứng khoán, nhất là khi thực hiện việc khớp lệnh liên tục. Đối với lệnh ATC, nhà giao dịch chỉ được sử dụng và được công nhận duy nhất một lần trong đợt khớp lệnh cuối trước khi phiên giao dịch đóng cửa. Lệnh này sẽ tự động bị hủy bỏ trong trường hợp không được thực hiện hoặc chưa thực hiện xong khi phiên chốt. Nhờ sự hữu ích này mà lệnh ATC đã trở nên rất phổ biến được nhiều nhà đầu tư sử dụng. Song, vẫn tồn tại một số rủi ro nhà đầu tư có thể đối mặt là mua cao bán thấp, vì thế cần sử dụng một cách cẩn thận và hiểu hết về lệnh ATC.

Một số lưu ý nhà đầu tư cần cân nhắc để đem lại hiệu quả trong quá trình áp dụng lệnh ATC như sau: 

• Lệnh ATC không áp dụng đối với sàn UPCOM khớp lệnh liên tục mà chỉ có thể sử dụng.
• Trên các sàn giao dịch thì ký hiệu “U” là ký hiệu của lệnh ATC để nhà đầu tư có thể nhận diện.
• Trước khi đặt lệnh mua, nhà đầu tư nên xác định khối lượng số cổ phiếu muốn mua nhằm đảm bảo tiền trong tài khoản vẫn đủ để thanh toán khi khớp lệnh. Để xác định được thì nhà đầu tư chỉ cần lấy tổng số tiền trong tài khoản chia chưa cho giá trần của phiên giao dịch đó.
• Trong giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư sẽ không thể hủy hoặc bổ sung lệnh ATC khi đã chốt lệnh.
• Trong phiên ATC, nếu nhà đầu tư đặt lệnh giới hạn (LO) thì lệnh sẽ được khớp trong đó giá đặt mua cao hơn hay bằng chốt phiên và ngược lại.  
• Trong bảng giá chỉ có mỗi phiên ATC thì không xác định được giá để khớp lệnh với giao dịch mua bán. 
• Nhà đầu tư có thể sử dụng lệnh ATC để tranh bán hoặc mua nhưng chỉ nên áp dụng một cách tạm thời trong thời điểm nhất định. Vì thế, nhà đầu tư cần phải hết sức cẩn thận để chắc chắn việc bán giá thấp và mua về giá cao sẽ khiến cho nhà đầu tư thiệt thòi trên thị trường chứng khoán. 

Lệnh ATC là một lệnh hết sức cần thiết trên thị trường chứng khoán và đặc biệt là việc khớp lệnh ở cuối phiên giao dịch. Vì thế, nhà đầu tư cần phải nghiên cứu kĩ trước khi áp dụng và đảm bảo không để xảy ra sai sót nếu không muốn phải chịu thiệt thòi trong quá trình mua bán.