Bong bóng nhà đất trên thế giới "xì hơi"?

Nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với lạm phát kỷ lục, thị trường chứng khoán chao đảo cùng những bất ổn chính trị. Nhưng theo Bloomberg, thế giới còn gặp phải một vấn đề khác. Đó chính là bong bóng nhà đất xì hơi.

Khi các ngân hàng trung ương trên toàn cầu mạnh tay nâng lãi suất khiến chi phí vay thế chấp tăng cao. Doanh số bán nhà do đó đã sụt giảm ở nhiều thị trường như Mỹ, Canada và New Zealand. Những thị trường nhà đất nóng nhất thế giới bắt đầu hạ nhiệt.

Những năm qua, giá nhà tại các thị trường này đã tăng phi mã nhờ lãi suất chạm đáy và những gói kích thích kinh tế quy mô lớn của chính phủ. Thêm vào đó, trong thời kỳ đại dịch, mọi người bị mắc kẹt ở trong nhà và muốn chuyển sang căn nhà lớn hơn.

Thị trường đang hạ nhiệt

Theo tính toán của Bloomberg Economics, tại 19 quốc gia OECD, tỷ lệ giá trên tiền thuê nhà và giá trên thu nhập hiện nay đã cao hơn cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Giới chức toàn cầu cần hạ nhiệt giá nhà để kiểm soát lạm phát - vốn đã tăng lên ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ qua. Tuy nhiên, sự sụt giảm của thị trường nhà ở có thể tạo nên hiệu ứng gợn sóng, đẩy nền kinh tế thế giới vào suy thoái sâu hơn.

Giá nhà giảm sẽ khiến cho tài sản của các hộ gia đình lao dốc, làm sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng và kìm hãm tăng trưởng của kinh tế trong tương lai.

Theo Bloomberg Economics, thị trường nhà ở tại New Zealand, Cộng Hòa Séc, Canada và Australia được xếp hạng là những thị trường đắt đỏ nhất thế giới. Các thị trường này dễ bị tổn thương khi giá nhà giảm. Trong khu vực đồng EUR, Bồ Đào Nha đang đối mặt với rủi ro lớn, Australia, Đức và Hà Lan cũng phải chịu những ảnh hưởng không nhỏ.

Theo phân tích của S&P Global Ratings, tại châu Á, thị trường nhà ở Hàn Quốc cũng dễ bị tổn thương. Ở những khu vực khác của châu Âu, Thụy Điển đã chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ đối với nhu cầu nhà ở. Điều này đã làm dấy lên mối lo ngại về một quốc gia có nợ chiếm tới 200% thu nhập hộ gia đình.

Trong một báo cáo được công bố vào tuần trước, các nhà kinh tế của Goldman Sachs Group cho rằng, sự thay đổi của giá nhà thường đi sau doanh số khoảng 6 tháng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giá nhà ở một số quốc gia sẽ còn lao dốc hơn nữa.

"Sự hạ nhiệt đáng kể trong thị trường nhà ở có thể đóng góp phần lớn vào đà giảm tốc của một số nước phát triển", đội ngũ chuyên gia, dẫn đầu là ong Jan Hatzius đưa ra nhận định.

Năm 2021 là năm thị trường nhà ở New Zealand ghi nhận thấy mức tăng trưởng tăng chóng mặt. Giá nhà đã tăng gần 30%. Nhưng theo giới quan sát, giá nhà tại New Zealand sẽ giảm khoảng 10% trong năm 2022 và có thể lao dốc 20% so với mức đỉnh năm 2021.

Với nhiều người, đó có thể là có số nhỏ so với mức tăng những năm qua. Nhưng điều này vẫn có tác động lớn. Ngân hàng ANZ dự báo rằng, chi tiêu của người tiêu dùng sẽ lao dốc khi giá nhà giảm đi, trong khi lãi suất, giá lương thực và năng lượng tăng cao.

Thị trường Mỹ, Canada và Anh biến động mạnh

Thị trường nhà đất ở Canada cũng có biến động mạnh. Nhiều người mua nhà chịu lỗ ngay cả khi chưa hoàn tất giao dịch. "Mọi người đang ồ ạt hủy thỏa thuận, nhiều người thậm chí bỏ khoản tiền đặt cọc 100.000 CAD", ông Mark Morris, một luật sư bất động sản cho hay.

Còn ở Mỹ, theo Freddie Mac, năm 2022, lãi suất vay thế chấp đã tăng với tốc độ nhanh nhất trong vòng nửa thế kỷ qua. Tuần trước, lãi suất trung bình cho khoản vay kỳ hạn 30 năm đạt 5,78%, cao nhất kể từ năm 2008.

Điều đó khiến cả giá nhà mới và nhà cũ đều lao dốc vì nhu cầu giảm nhiệt.

Trong tháng 5, theo công ty môi giới Redfin Corp., gần 20% người bán nhà ở Mỹ đã hạ giá bán, đây là tỷ lệ cao nhất kể từ tháng 10 năm 2019.

Sau khi tăng khoảng 18% vào năm 2021, giá nhà ở Mỹ được dự báo sẽ tăng với tốc độ vừa phải hơn - khoảng 10% trong năm 2022 và tăng 5% trong năm 2023.

"Đó là một sự giảm tốc đáng kể. Tuy nhiên, giá đã tăng với tốc độ chóng mặt trong những năm qua", Phó giám đốc kinh tế của Freddie Mac - ông Len Kiefer nhận định.

Nhu cầu lao dốc đã ảnh hưởng đáng kể tới ngành bất động sản. Tuần trước, Redfin và Compass Inc. cho biết, sẽ sa thải nhân viên sau khi thị trường nhà ở đột ngột hạ nhiệt.

Thị trường nhà ở của Anh cũng đang bắt đầu chậm lại sau 2 năm tăng trưởng lịch sử. Từ tháng 7/2020-6/2021, người mua nhà được miễn thuế trước bạ đối với những căn nhà có giá trị dưới 614.000 USD.

"Điều đó khiến giá nhà tăng phi mã. Lĩnh vực bất động sản dường như bị tách biệt khỏi phần còn lại của thế giới", trưởng bộ phận Nghiên cứu dân cư tại Anh ở Knight Frank - ông Tom Bill nhận định.

Những tháng qua, Ngân hàng Trung ương Anh đã nâng lãi suất tăng 5 lần và dự kiến tiếp tục tăng thêm trong thời gian tới. Điều đó sẽ làm cho giá nhà lao dốc từ giờ tới cuối năm.

Hiện nay, các khoản vay mua nhà mới được phê duyệt đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần 2 năm. Theo một cuộc khảo sát của RICS, trong tháng 5, yêu cầu cấp tín dụng của người mua nhà lao dốc sau 8 tháng tăng liên tiếp.

"Mọi người đang lo lắng về nền kinh tế, về tác động của cuộc chiến ở Ukraine tới giá cả và chi phí sinh hoạt", trưởng bộ phận nghiên cứu của công ty bất động sản Hamptons International - bà Aneisha Beveridge bình luận.

"Họ đã trở nên thận trọng hơn", vị chuyên gia nói thêm.