Các “ông lớn” ngành dược chạy đua trên con đường kinh doanh bán lẻ

Đại dịch Covid 19 bùng phát đã khiến cho nỗi lo về sức khoẻ của mọi người trở nên lớn hơn bao giờ hết. Nhu cầu tích trữ thuốc tăng cao đã khiến cho các doanh nghiệp dược phẩm cháy hàng thường xuyên. Đây cũng chính là thời điểm chạy đua của các ông lớn ngành dược khi hàng loạt các hiệu thuốc đã được mở ra, không chỉ có các “ông lớn” mà những doanh nghiệp nhỏ cũng không nằm ngoài cuộc đua này.

Các đại gia đồng loạt tăng tốc

Năm 2018, Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu chính thức được thành lập bởi tập đoàn FPT. Tính đến hết năm 2020, đã có trên 200 cửa hàng thuốc FPT Long Châu trên toàn quốc.  Song, sang đến năm 2021, dù chịu ảnh hưởng của đại dịch, hệ thống Long Châu vẫn tiếp tục mở rộng thị phần với tổng cộng 494 nhà thuốc trên cả nước. Như vậy, chỉ sau 4 năm thành lập và đi vào hoạt động FPT Long Châu đã có gần 500 cửa hàng.

Trong khi đó, Thế Giới Di Động cũng đã lấn sân vào thị trường dược phẩm khi vào năm 2017 đã mua lại cổ phần chuỗi nhà thuốc Phúc An, sau đó đổi tên thành doanh nghiệp An Khang. Tuy nhiên, thời gian đầu tập đoàn chỉ mua lại 49% cổ phần như để thăm dò thị trường. Phải đến đầu năm 2022, Thế Giới Di Động mới mạnh tay chi tiền để sở hữu 100% cổ phần tại nhà thuốc này. 

Ông Nguyễn Đức Tài – Chủ tịch Hội đồng quản trị của Thế Giới Di Động từng chia sẻ việc Thế Giới Di Động ban đầu chỉ đầu tư một nửa vào An Khang vì một vài lí do khách quan. Khi đã trở thành người nắm giữ 100% cổ phần của nhà thuốc An Khang, Thế Giới Di Động mới đặt ra những mục tiêu tăng tốc cho hệ thống này. Hiện tại, đã có 201 cửa hàng của chuỗi nhà thuốc An Khang có mặt trên cả nước nhưng tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Nam.

Tuy nhiên, để so sánh giữa các doanh nghiệp lớn là FPT Retail và Thế Giới Di Động cùng với Pharmacity thì vẫn có phần khiêm tốn hơn rất nhiều. Pharmacity được thành lập vào năm 2011, hiện đã có tổng cộng 837 nhà thuốc trên toàn quốc. Song, phải đến tháng 5/2019 khi Mekong Capital rót vốn vào chuỗi nhà thuốc này tăng tốc nhanh chóng. Chưa đầy 2 năm từ quy mô 200 cửa hàng hệ thống này đã tăng gần gấp 5 lần. 

Cuộc đua này không chỉ dừng lại ở những cái tên quen thuộc, mà vào hồi cuối năm ngoái, truyền thông Hàn Quốc đưa tin tập đoàn SK của nước này cũng chuẩn bị rót vốn vào các doanh nghiệp tư nhân hàng đầu Việt Nam như Masan, Vingroup hay công ty sản xuất dược phẩm Imexpharm. Tuy nhiên, thông tin này chưa được các bên liên quan xác nhận nên rất có thể cũng chỉ là tin đồn.

Nhận thấy rằng thị trường dược phẩm của Việt Nam đang nóng lên từng ngày, nên ngay cả tập đoàn lớn như Masan dường như cũng không thể nằm ngoài đường đua lợi nhuận khi quyết định hợp tác với chuỗi Phano Pharmacy. Đây là một thử nghiệm mô hình siêu thị mini tích hợp các loại hình như nhà thuốc, dịch vụ tài chính, ki-ốt cà phê, trà sữa. 

Nhà phân phối chuyên về các sản phẩm công nghệ Digiworld, mới đây cũng tuyên bố sẽ tập trung nhiều hơn vào dược phẩm sau 5 năm hoạt động trong lĩnh vực này. Công ty còn đặt mục tiêu sẽ trở thành một trong những nhà phân phối dược phẩm lớn nhất tại Việt Nam.

Hoạt động của các chuỗi nhà thuốc ra sao?

Theo thống kê vào năm 2020, doanh thu của chuỗi nhà thuốc Long Châu là 1.191 tỷ đồng, tăng trưởng 133%. Tuy nhiên, tại thời điểm đó lợi nhuận của Long Châu vẫn tăng trưởng âm khi dồn lực đầu tư cho việc mở rộng thị trường. Đến năm 2021, chưa có thông báo chính thức về kết quả kinh doanh của chuỗi hiệu thuốc FPT Long Châu. Tuy nhiên, tính riêng trong quý IV, doanh thu của toàn bộ hệ thống đã đạt hơn 1.400 tỷ đồng. Dựa vào kết quả tăng trưởng cũng như nhu cầu mua thuốc của người dung tang chóng mặt, dự đoán tổng doanh thu cả năm của Long Châu ước tính đạt gần 4.000 tỷ đồng, tăng hơn 230%.

Trong khi đó, CEO hai chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh cho biết hiện tại doanh số bình quân của các nhà thuốc An Khang đạt 500 triệu đồng/tháng/mỗi điểm bán. Như vậy, mỗi tháng hệ thống nhà thuốc An Khang có thể thu về 100 tỷ đồng, tương đương 1.200 tỷ đồng/năm. CEO Thế Giới Di Động khẳng định vẫn lạc quan tin tưởng vào mức doanh sẽ còn tăng nhiều hơn nữa trong những năm tới khi họ đã có chỗ đứng trên thị trường và sức mua của người dân ngày càng lớn. 

Về phía Pharmacity hệ thống nhà thuốc này không công khai số liệu kinh doanh cụ thể mỗi năm. Tuy nhiên, trong hai năm liên tiếp là 2019 và 2020, Pharmacity lỗ ròng lần lượt là 265 tỷ đồng và 194 tỷ đồng. Tuy nhiên, đó chỉ là bức tranh của một vài năm trước còn ở thời điểm hiện tại, tình hình kinh doanh của Pharmacity đã bứt phá nhanh chóng trở thành một trong những chuỗi nhà thuốc lớn nhất trên thị trường ngành dược. Nhiều người dự đoán chắc chắn doanh thu của Pharmacity cũng không kém so với Long Châu hay An Khang.

Thuốc điều trị Covid-19 có phải “át chủ bài”?

Trong thời kì dịch bệnh, Long Châu đã tận dụng tốt cơ hội để phát huy thế mạnh của chuỗi nhà thuốc. Long Châu vừa bán thuốc theo đơn vừa nhận đặt các loại thuốc mà người mua yêu cầu. Đồng thời, các loại thuốc của Long Châu cũng rất đa dạng và phong phú. Đây là điều mà chuỗi nhà thuốc An Khang của Thế Giới Di Động chưa làm tốt trong thời kì dịch bệnh.

Theo các nhận định, từ trước đến nay về mặt bán lẻ các mặt hàng khác FPT Retail luôn theo sau Thế Giới Di Động. Tuy nhiên, trong lĩnh vực bán lẻ dược phẩm, Long Châu đã vượt lên chuỗi nhà thuốc An Khang của Thế Giới Di Động nhờ việc biết khai thác cơ hội trong thời điểm dịch bệnh khi công bố là đơn vị đầu tiên phân phối thuốc điều trị Covid-19. Song, thuốc điều trị Covid không phải là “át chủ bài” của bất cứ doanh nghiệp nào vì hiện nay đã có rất nhiều quốc gia sản xuất được loại thuốc này và việc nhập khẩu cũng không còn khó khăn như giai đoạn trước.

Tuy nhiên, chuyên gia của Yuanta nhận định nếu tính về chặng đường dài phía trước thì dược phẩm vẫn chưa thể trở thành mảng đóng góp lớn nhất cho FPT Retail trong ngày một ngày hai. Có thể trong năm 2022, chuỗi nhà thuốc Long Châu sẽ vẫn giữ được đà tăng trưởng nhờ việc phân phối các mặt hàng thuốc liên quan đến điều trị Covid. Nhưng sang đến năm 2023, khi các thương hiệu khác cũng có thể tiếp cận với các loại thuốc nhập khẩu điều trị Covid thì Long Châu sẽ cần những bước đi mới để giữ được vị thế trên thương trường. 

Giám đốc khối phân tích của Yuanta cũng đưa ra nhận định trong lĩnh vực bán lẻ, điều quan trọng nhất quyết định đến doanh số cũng như doanh thu bán hàng là thị phần. Do đó, doanh nghiệp muốn được người tiêu dùng nhớ đến và chiếm lĩnh thị trường phải nhanh chóng mở rộng thị phần trước khi có quá nhiều đối thủ mạnh xuất hiện. Vì trên thực tế, các đơn vị lớn còn phải cạnh tranh với rất nhiều nhà thuốc nhỏ lẻ chứ không phải một vài nhà thuốc.

Trong báo cáo chiến lược năm 2022, Công ty Chứng khoán Bản Việt đã dự báo năm 2022 lợi nhuận ròng của chuỗi Long Châu sẽ chỉ ở mức 0,4% đã giảm so với năm 2021. Điều này là do công ty sẽ phải duy trì tốc độ mở các chi nhánh, cửa hàng mới, đồng thời cần tăng cường đầu tư cho truyền thông, quảng cáo, công nghệ và logistics.

Theo đánh giá cả FPT Retail và Thế Giới Di Động đều là những doanh nghiệp có tiềm lực lớn về kinh tế và kinh nghiệm trong ngành bán lẻ cũng như vấn hành chuỗi chi nhánh. Đây là một lợi thế rất lớn đối với hai doanh nghiệp này, nhưng đó cũng là thách thức vì nếu muốn tồn tại được họ phải có những chiến lược mới để khẳng định vị thế “ông lớn” trên thương trường khốc liệt.