Làng tỷ phú tại Nghệ An: Thay da đổi thịt nhờ "nghề" lạ, biệt thự san sát không khác gì trời Tây

Nếu có dịp ghé thăm xã Đô Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An - cách thành phố Vinh hơn 20km, chắc chắn nhiều người sẽ cảm thấy vô cùng bất ngờ trước khung cảnh những ngôi nhà được xây dựng theo kiểu biệt thự châu  u mọc lên san sát nhau.

Dọc theo con đường nhựa liên xã Đô Thành, những dãy nhà cao tầng sầm uất khiến nhiều người choáng ngợp. Nhiều căn biệt thự rộng lớn, cao 3-4 tầng được xây dựng với chi phí vài tỷ đồng. Người dân nơi đây còn tậu loạt xe hơi hạng sang, đi ngoài đường ngỡ như đang lạc vào khu dân cư siêu sang nào đó.

Chính vì những lý do này, Đô Thành còn được gọi bằng nhiều cái tên mỹ miều như “làng châu Âu”, “làng tỷ phú Việt Nam”... Những người dân nơi đây đi xế hộp, sống trong lâu đài là điều hoàn toàn bình thường. 

Từ xã nghèo nhất Nghệ An "đổi đời" nhờ xuất khẩu lao động

Ít ai biết rằng, vào khoảng những năm 80 của thế kỷ trước, Đô Thành từng là một trong những xã nghèo nhất Nghệ An. Đây vốn là một vùng chiêm trũng thuần nông. Người dân nơi đây chủ yếu sống nhờ cây lúa. Họ làm việc vất vả, một nắng hai sương ngoài đồng nhưng vẫn không thể thoát khỏi cái nghèo.

Ít ai biết được rằng, trước đó vào những năm 80 của thế kỷ 20, Đô Thành từng là một trong những xã nghèo nhất Nghệ An. Đây là một vùng chiêm trũng thuần nông, cuộc sống người dân nơi đây chủ yếu sống bằng cây lúa, một nắng hai sương, cần cù lam lũ nhưng cái đói cái nghèo vẫn cứ đeo bám.

Thời gian này, cũng có nhiều người dân nơi đây đi buôn gỗ, làm mộc. Mẫu mã đẹp và tinh tế, đồ gỗ Đô Thành từng nổi tiếng khắp cả một vùng. Đây cũng là nghề giúp bà con thoát nghèo thành công. Mới đầu, ở Đô Thành chỉ có vài điểm làm mộc nhỏ lẻ và thủ công. Sau đó, người dân mở xưởng, mở rộng kinh doanh và xem đây là nghề chính trong gia đình.

Tuy nhiên, đến đầu những năm 1990, thị trường đồ gỗ bắt đầu trở nên bão hòa. Sản phẩm làm ra ế ẩm, mãi không ai mua. Buôn bán không được, nhiều người dân quyết định bỏ nghề. Cũng từ đây, một số người chuyển hướng tìm kiếm tương lai mới. 

Sau khi một vài người trong xã đã nảy ra ý định xuất ngoại đi lao động ở châu Âu, lúc đầu chỉ có một vài người lác đác sang Nga, Đức, Ba Lan để lao động kiếm sống. Dần dần, thấy làm ăn được nên những người đi trước đã kéo theo anh em, họ hàng cùng sang Tây làm việc.

Cũng chính vì thế, lượng người xuất khẩu lao động ở đây ngày một tăng. Theo thời gian, làn sóng xuất ngoại bùng nổ khiến diện mạo của Đô Thành thay đổi chóng mặt. Từ một xã nghèo thuần nông, Đô Thành nhanh chóng trở thành xã giàu nhất tại huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An.

Kể từ năm 2000, nhiều người đang làm ở Nga, Ba Lan, Đức, Pháp đã sang Anh để tìm việc làm. Trong 400 hộ dân ở đây thì có tới gần 1/3 số dân trong xã đi làm ăn ở các nước. Có thời điểm, hơn nửa người dân ở xã đều xuất khẩu lao động. Thậm chí, nhiều hộ gia đình ở đây 99% người thân đều ở nước ngoài.

Thời điểm hiện tại, toàn xã Đô Thành có khoảng 9.000 người trong độ tuổi lao động thì có tới 1.353 người đi xuất khẩu lao động ở các nước châu Âu. Bên cạnh đó, hơn 1.000 người đi làm việc, buôn bán tại Lào và gần 500 người đang làm việc tại các nước và vùng lãnh thổ châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan…

Tính trung bình, mỗi gia đình có ít nhất một người đi xuất khẩu lao động. Mỗi năm, số tiền mà những người xuất khẩu lao động gửi về cho gia đình rơi vào khoảng hơn 200 triệu USD (tương đương gần 5.000 tỷ đồng).

Năm 2018, những lao động nước ngoài đã gửi 16 tỷ đô la Mỹ kiều hối về Việt Nam. Con số này cao gấp đôi so với thặng dư thương mại cùng kỳ trong nước. Theo dữ liệu của tổ chức Ngân hàng Thế giới (WB), trong 10 năm qua kiều hối về Việt Nam đã tăng tới 130%.

Làng chủ yếu toàn trẻ con, người già 

Tại Nghệ An, Hà Tĩnh cũng như các tỉnh lân cận vẫn có các chính sách địa phương khuyến khích việc xuất khẩu lao động một cách hợp pháp. Tính riêng tại Nghệ An, mỗi năm tỉnh đã kiếm được tới 255 triệu đô la Mỹ từ các lao động ở nước ngoài.

Năm 2019, “làng tỷ phú” tại Việt Nam từng xuất hiện trên Reuters. Trong bài này, tác giả James Pearson cho biết, dù Đô Thành được mệnh danh là ngôi làng có nhiều tỷ phú nhất Việt Nam nhưng phần lớn số tiền được gửi về đây đều trải qua một chặng đường rất dài.

Thời điểm hiện tại, khi tới Đô Thành thì biệt thự, nhà cao tầng hay xe con bóng loáng là điều hết sức bình thường. Ông Luyện Xuân Huệ - Chủ tịch UBND xã Đô Thành cho biết, xã đang có hơn 4.000 hộ với gần 18.000 nhân khẩu. Trong đó, 3/4 là nhà cao tầng và biệt thự.

Điều đáng nói, hầu hết các thanh niên trai tráng, độ tuổi lao động đều đi xuất khẩu lao động nên ở Đô Thành chủ yếu là trẻ con và người già. Những ngôi nhà xây rộng rãi, khang trang nhưng chỉ lèo tèo vài người ở. Những căn nhà quanh năm đóng cửa im lìm, cả năm chủ nhà may mới về nước 1-2 lần để mở cửa mà thôi.

Những cánh đồng lúa thênh thang giờ cũng bị bỏ hoang. Mỗi năm dân chỉ cày cấy hai vụ, gọi là làm cho khuây khỏa. 

Thời gian trở lại đây, việc xin visa đi các nước ở phương Tây cũng như cơ hội việc làm ở các nước này ngày càng trở nên khó khăn. Chính vì thế, nhiều người Đô Thành quyết định về quê lập nghiệp, trong khi số ít lại đi sang các quốc gia khác tìm cơ hội mới. Cũng có những người sau khi thành công đã trở về quê hương để thành lập công ty, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động địa phương.