Meey Land
Văn bản luật là gì? Những thông tin quan trọng cần nắm rõ về văn bản luật
BÀI LIÊN QUAN
Soạn thảo văn bản là gì? Tất tần tật những thông tin bạn cần biết về soạn thảo văn bảnTham vấn là gì? Những thông tin về tham vấn bạn nên biếtVăn bản điện tử là gì? Những điều cần biết về văn bản điện tửVăn bản luật là gì?
Văn bản luật hay văn bản pháp luật (VBPL) do những chủ thể có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục và hình thức theo pháp luật quy định, có nội dung là ý chí của nhà nước, mang tính bắt buộc và được đảm bảo bằng quyền lực của nhà nước.
Văn bản pháp luật bao gồm ba nhóm văn bản chính là văn bản quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật và văn bản hành chính. Mỗi nhóm văn bản trong hệ thống VBPL đều có một số nét đặc thù về nội dung, tính chất và vai trò trong quản lý nhà nước.
Vai trò của văn bản luật là gì?
Bên trên chúng ta đã có câu trả lời cho câu hỏi “văn bản luật là gì?”, đây là một cơ sở để chúng ta hiểu sâu hơn về những vai trò của văn bản luật. Văn bản luật nói riêng và pháp luật nói chung, có những vai trò chính sau:
Công cụ để nhà nước quản lý xã hội
- Không có pháp luật, xã hội sẽ không có trật tự, không ổn định, không thể tồn tại và phát triển được.
- Dựa vào pháp luật, nhà nước phát huy được quyền lực của mình và kiểm tra, kiểm soát, quản lý được các hoạt động cá nhân, tổ chức.
- Pháp luật là cơ sở bảo đảm dân chủ, công bằng, phù hợp lợi ích chung của các giai cấp và tầng lớp xã hội khác nhau.
Phương tiện để công dân thưc hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cùa mình
Hiến pháp đã quy định quyền và nghĩa vụ cơ bản của một công dân trong từng lĩnh vực cụ thể. Các văn bản luật là một là một phương tiện để người dân thưc hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cùa mình.
Đặc điểm của văn bản luật là gì?
Khái niệm “Văn bản luật là gì?” ở mục trên đã chỉ rõ đây là những quy định quy phạm do nhà nước ban hành. Vậy đặc điểm của văn bản luật ra sao? Chúng ta cùng tìm lời giải đáp qua những thông tin dưới đây:
Do những chủ thể có thẩm quyền ban hành
Các cơ quan nhà nước được ban hành các văn bản pháp luật trong phạm vi, lĩnh vực do mình quản lý và do pháp luật quy định. Ở nước ta những chủ thể có thẩm quyền của cơ quan nhà nước bao gồm: Các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp,... Những văn bản luật mà được ban hành bởi những chủ thể không có thẩm quyền theo quy định của pháp luật thì không có hiệu lực pháp luật.
Có hình thức do pháp luật quy định
Hình thức của những văn bản pháp luật bao gồm hai yếu tố cấu thành là tên gọi và thể thức của văn bản.
- Về tên gọi: Hiện nay pháp luật có quy định rất nhiều loại văn bản pháp luật có tên gọi khác nhau như: Hiến pháp, pháp lệnh, nghị định, nghị quyết, thông tư,…
- Về thể thức: Văn bản luật quy định cách trình bày văn bản theo một khuôn mẫu, có kết cấu nhất định, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa hình thức với nội dung để đảm bảo sự thống nhất trong hoạt động của hệ thống cơ quan nhà nước.
Được ban hành theo thủ tục, trình tự nhất định
Văn bản luật được ban hành theo thủ tục, trình tự theo quy định của pháp luật như: Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật khiếu nại, tố cáo,…Với mỗi VBPL cụ thể thì có các quy định riêng về thủ tục nhưng nhìn chung đều bao gồm những nguyên tắc mang tính chuyên môn, có vai trò trợ giúp cho người soạn thảo, kiểm tra giám sát của những cơ quan có thẩm quyền đối với việc ban hành VBPL.
Chứa đựng ý chí của chủ thể
Nội dung trong các VBPL chứa đựng ý chí của chủ thể ban hành. Ý chí được thể hiện qua hai hình thức đó là qua các quy phạm pháp luật thì bao gồm cấm, cho phép, bắt buộc hoặc qua những mệnh lệnh của chủ thể là người có thẩm quyền.
Mang tính bắt buộc và được nhà nước đảm bảo thực hiện
Tính bắt buộc của văn bản luật là gì? Đây là các biện pháp khác nhau để nhà nước đảm bảo sự thực thi của VBPL như: Tuyên truyền, giáo dục hoặc cưỡng chế. Nếu các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện không đúng hoặc không thực hiện các nội dung của văn bản pháp luật thì phải chịu trách nhiệm pháp lý trước nhà nước.
Phân loại văn bản pháp luật
Văn bản pháp luật được chia thành 3 nhóm như sau: Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật và văn bản hành chính.
Văn bản quy phạm pháp luật
Văn bản quy phạm pháp luật là những văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015.
Văn bản quy phạm pháp luật có chứa các quy phạm pháp luật được áp dụng trong thực tiễn, là cơ sở để ban hành ra các văn bản áp dụng pháp luật và văn bản hành chính. Ví dụ cụ thể: Hiến pháp, Luật, Bộ luật,…
Văn bản áp dụng pháp luật
Văn bản áp dụng pháp luật là những văn bản do những chủ thể có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục quy định, có chứa đựng những nội dung, mệnh lệnh cá biệt, áp dụng một lần trong một trường hợp cụ thể.
Khác với văn bản quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật chứa những quy tắc ứng xử cụ thể, áp dụng cho một chủ thể xác định và được ban hành trên cơ sở văn bản quy phạm pháp luật. Ví dụ cụ thể: Quyết định bổ nhiệm, quyết định khen thưởng,…
Văn bản hành chính
Văn bản hành chính là loại văn bản được ban hành nhằm triển khai, thực hiện văn bản pháp luật của cấp trên đối với các cấp dưới trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước. Văn bản hành chính không có quy định cụ thể về tên gọi, thẩm quyền, nội dung. Ví dụ cụ thể: Quyết định về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm Luật giao thông đường bộ.
Soạn thảo, ban hành văn bản luật là gì?
Công tác soạn thảo, ban hành và quản lý văn bản nói chung và các văn bản pháp luật nói riêng có vị trí rất quan trọng, và diễn ra liên tục trong hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương. Trong quá trình thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, các chủ thể ban hành văn bản pháp luật thực hiện hoạt động quản lý một cách có hiệu quả nhất.
Do văn bản pháp luật là tài liệu ghi lại và truyền đạt các quyết định quản lý được hình thành trong hoạt động quản lý của các cơ quan nhà nước cũng như cá nhân có thẩm quyền.
