Thiếu lao động trầm trọng, dự án sản xuất chip 52 tỷ USD tại Mỹ gặp khó

Theo Zingnews, một cánh đồng rộng lớn tại giao lộ của Đường Clover Valley và Đường Miller ở Quận Licking, Ohio (Mỹ) đang trở thành nơi xây dựng khu phức hợp nhà máy chế tạo chip tiên tiến nhất toàn cầu với số vốn lên tới 20 tỷ đô từ Intel.

Dự án này nhằm mục đích hồi phục sản xuất chip nội địa, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc vào châu Á. Bên cạnh đó, cũng chống lại những nỗ lực của Trung Quốc trong việc thay thế Mỹ để trở thành siêu cường công nghệ của hành tinh.

Intel lên kế hoạch xây dựng 10 nhà máy tại khu phức hợp này trong vòng 10 năm tới, và sẽ tuyển dụng khoảng 3.000 lao động. Việc xây dựng các nhà máy sẽ cần khoảng 7.000 công nhân.

Thế nhưng, mới nửa năm sau lễ động thổ, nhà thầu chính của tập đoàn này đã phải chạy đua tìm kiếm lao động vì nhu cầu đã vượt xa nguồn cung lao động hiện có tại địa phương. Đó là vì thực trạng thiếu lao động - thừa việc là đang xuất hiện tại Mỹ.

Tình trạng thiếu lao động tại Mỹ

Mỹ đang ghi nhận tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong hơn nửa thế kỷ. Trong khi đó, số lượng cơ hội việc làm lại gần đạt mức cao nhất trong lịch sử.

Các nhà nghiên cứu tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis cho biết có hơn 5,1 triệu vị trí việc làm trong tháng 1 vừa qua không có người ứng tuyển. Số người ở độ tuổi lao động ở Mỹ từ năm 2017-2022 chỉ tăng 1,7 triệu người, ít hơn nhiều so với 11,9 triệu người ở giai đoạn 2000-2005.

Theo nhận định của giới chuyên gia, thực trạng thiếu lao động, thừa việc làm tại Mỹ là kết quả của xu hướng nhân khẩu học, sau đó là do đại dịch.

Số người nghỉ hưu tại Mỹ từ năm 1960 đã tăng lên và ít người trẻ tuổi tham gia lao động hơn. Đến năm 2018, nước này lần đầu chứng kiến tình trạng số người ở độ tuổi lao động sụt giảm.

Năm 2020, số người ở độ tuổi từ 15-64 cũng giảm và chỉ tăng khi tình trạng nhập cư quốc tế hồi phục. Tỉ lệ tử sau đại dịch đã tăng lên khiến số lao động càng bị hao hụt.

Nguồn lao động đã hiếm nhưng người có chuyên môn cao lại càng hiếm hơn, đặc biệt là với những lĩnh vực đòi hỏi trình độ cao.

Giới chuyên gia e ngại rằng tình trạng thâm hụt lao động của Mỹ có thể khiến tăng trưởng gặp nhiều trở ngại, gây nên làn sóng chuyển dịch đầu tư ra nước ngoài nếu chính phủ vẫn không có sự can thiệp hiệu quả.

Trước tình hình đó, một số giải pháp đã được công bố như sửa đổi chính sách nhập cư, tăng tuổi nghỉ hưu hay sản xuất thêm robot để thay thế con người. Thế nhưng, việc sản xuất robot chỉ xử lý được tình trạng trước mắt và không đem lại hiệu quả về lâu dài. Bên cạnh đó, nhập cư là vấn đề nan giải của Mỹ và an sinh xã hội đã là một quyền không thể chạm tới từ lâu.

Mỹ-Trung trong cuộc đua về công nghệ

Cuộc đua về công nghệ giữa Mỹ và Trung đã thúc đẩy cuộc cạnh tranh về thu hút nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn. Chính phủ Mỹ theo đó đã có những chính sách để thúc đẩy ngành chip phát triển.

Năm 2022, đạo luật chip được ban hành, trong đó có khoản trợ cấp 52 tỷ USD cho hoạt động sản xuất chất bán dẫn và khoảng 200 tỷ USD đầu tư cho khu vực tư nhân. Nhờ đó, ít nhất 40 dự án đã được thúc đẩy triển khai. Nhà đầu tư cũng quan tâm tới các ưu đãi từ Đạo luật giảm lạm phát. Mỗi tuần, dường như đều có nhà máy sản xuất xe điện và pin mới thành lập. Ngoài ra, nhu cầu về người lao động cũng được thúc đẩy nhờ khoản tiền 1,2 nghìn tỷ USD được Quốc hội phê duyệt cho cơ sở hạ tầng vào năm 2021.

Theo giải thích của chính quyền Mỹ, các điều luật có mục tiêu chính là cải thiện khả năng cạnh tranh của nước Mỹ, tuy nhiên không bỏ qua vấn đề về nhân lực và tạo việc làm. Theo cố vấn của Tổng thống Biden, chính sách trên sẽ giúp người dân tiếp cận công việc được trả lương cao và mở ra một tương lai tươi sáng hơn.

Một số gợi ý cũng đã được Chuyên gia kinh tế Harry Holzer đưa ra để giải quyết tình trạng thừa việc làm - thiếu lao động. Theo ông, chính quyền có thể có những chính sách nâng cao dịch vụ chăm sóc nhân viên để thu hút người đi làm. Chẳng hạn như các công ty có được trợ cấp từ 150 triệu USD trở lên sẽ phải cung cấp dịch vụ chăm sóc hợp lý cho người lao động. 

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần liên kết với trường dạy nghề và trường đại học nhằm đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có thể đáp ứng tốt nhu cầu của họ.

Giải pháp từ Ohio và Intel

Intel và chính quyền địa phương Ohio cũng đã đưa ra một số giải pháp nhằm giải quyết tình trạng thiếu lao động.

Nhà thầu phụ trách dự án là công ty xây dựng Bechtel đã có kế hoạch nhập tối thiểu 40% lao động từ ngoài khu vực và các bang khác, và thêm 30% là người học việc.

Dorsey Hager, người đứng đầu Hội đồng Thương mại Xây dựng Trung tâm Ohio cho biết một giải pháp khác là tìm tới các trường cấp 3 để chiêu mộ công nhân.

Hager thuyết phục giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh và học sinh quan tâm đến công việc chân tay như thợ điện và thợ sửa ống nước nhiều hơn. Cách đây 5 năm, Hager cũng đã hứa hẹn về 6-9 tháng làm việc ổn định sau khi học việc 4 năm. Hiện tại, anh có thể đảm bảo mang lại công việc ổn định 22-25 năm.

Giám đốc điều hành của Intel -Gabriela Cruz Thompson đã chi 50 triệu USD để tài trợ cho các chương trình đào tạo ở các trường đại học và cao đẳng kỹ thuật tại bang Ohio.

JobsOhio - cơ quan phát triển kinh tế của tiểu bang cũng đã đưa ra chiến dịch quảng cáo thời đại dịch để nhắm mục tiêu tới các thành phố lớn tại Mỹ, hứa hẹn đem tới một công việc phù hợp với tầng lớp trung lưu cho những ai can đảm chuyển đi.