Ông  Lê Anh Tuấn - Giám đốc Chiến lược Dragon Capital nhận định: Yếu tố thanh khoản của nền kinh tế khiến thị trường có nhiều biến động

Nguyên nhân khiến thị trường giảm mạnh là cung tiền và trái phiếu

Mới đây, Giám đốc Hoạch định Chiến lược Đầu tư Dragon Capital Việt Nam - ông  Lê Anh Tuấn cho biết, thị trường chứng khoán đã trải qua thời gian khốc liệt với mức giá xấp xỉ là 40% - đây là mức giảm rất mạnh so với quá khứ. Bởi vì trong các chu kỳ vào giai đoạn năm 2008, 2011 hay là năm 2020 thì bình quân chung thị trường cũng chỉ mất khoảng 35%. 

Khi phân tích kỹ hơn thì ông Tuấn cho biết, chu kỳ giảm giá trung bình của VN-Index cũng mất khoảng 35%, chu kỳ đi ngang thị trường cũng tăng khoảng 7% và chu kỳ phục hồi tăng trưởng mạnh mẽ ở mức trung bình là khoảng 113%. 

Để có thể làm rõ nguyên nhân đà giảm của thị trường trong năm 2022, Giám đốc Chiến lược Dragon Capital cũng đã so sánh với bối cảnh vĩ mô của năm 2011. 

Vào thời điểm đó, bối cảnh vĩ mô của Việt Nam rất xấu với tình trạng lạm phát, lãi suất và tỷ giá đồng loạt tăng mạnh. Trong khi đó ở hiện tại các chỉ số vĩ mô của chúng ta vẫn đang duy trì ở mức ổn định với lạm phát thấp và chỉ duy nhất áp lực tỷ giá tương đương ở thời điểm đó. 

Ở thời điểm hiện tại, bức tranh vĩ mô của chúng ta dần tươi sáng hơn khi mà lạm phát vẫn đang ở trong ngưỡng kiểm soát, lãi suất tăng khá mạnh nhưng nếu so với mức lãi suất xấp xỉ 20% của năm 2011 thì vẫn chưa có gì. 

Và mặc dù tỷ giá ở hiện tại tăng mạnh nhưng không tệ hơn so với giai đoạn trước nếu như đặt trong bối cảnh của từng giai đoạn. Bởi vì mức tỷ giá năm nay dù có biến động nhưng nếu như so với các nước ở trong khu vực vẫn mạnh, còn hiệu chỉnh tỷ giá năm 2011 yếu hơn trong khu vực rất nhiều. Vậy, lý do vì sao chứng khoán giảm?

Ông Lê Tuấn Anh cho biết, vấn đề cốt lõi khiến cho chứng khoán giảm đó là vì cung tiền. Nếu như nhìn từ năm 2005 đến nay thì cung tiền chỉ tăng 6,5% - đây là mức tăng thấp nhất ở trong lịch sử 20 năm vừa qua. 

Ngoài ra, thị trường trái phiếu đã gần như đóng băng cũng là nguyên nhân khiến cho thị trường chứng khoán lao dốc. Như thế, áp lực từ hai phía cung tiền và trái phiếu chính là yếu tố then chốt giải thích cho đà giảm sâu của thị trường chứng khoán, bất chấp bối cảnh vĩ mô đang ổn định. 

Không những thế, thời gian vừa qua, ông Tuấn cho rằng chứng khoán là kênh duy nhất cung cấp thanh khoản cho doanh nghiệp, trong khi các kênh tài sản cũng như huy động vốn đã dần như bị đóng băng. Khi nhìn vào số dư nợ margin của toàn thị trường trong quý 3 cũng chính là minh chứng cho điều đó. 

Và điều này cũng đã dẫn đến áp lực bán ở kênh cổ phiếu tăng lên và áp lực giải chấp khiến cho thị trường sụt giảm mạnh. Mặc dù vậy thì thanh khoản thị trường chứng khoán vẫn đang ở mức khá tốt với giá trị giao dịch gấp 3 lần so với năm 2018 - 2019.

Kết luận, ông Tuấn Anh khẳng định rằng nền tảng của nền kinh tế vững vàng hơn nhiều so với giai đoạn trước. Mặc dù vậy thì thanh khoản giảm đột ngột đã khiến cho nền kinh tế có cú sốc và khiến cho thị trường có nhiều yếu tố khó đoán hơn. Dù vậy thì đây cũng chỉ là vấn đề mang tính chính sách, chỉ cần có sự thay đổi chính sách nhất định thì vấn đề này sẽ được giải quyết. 

Rủi ro được phản ánh vào đà giảm của thị trường

Cũng theo vị chuyên gia này, lợi nhuận năm 2022 so với mức dự báo cách đây 3 tháng cũng đã giảm tương đối nhiều. Thậm chí là lợi nhuận toàn thị trường ở trong năm 2023 có thể tăng trưởng âm nhưng thị trường đã phản ánh trước kỳ vọng lợi nhuận từ 4 - 6 tháng. Mặt khác, nhìn vào quá khứ năm 2012 - 2016 thì khi lợi nhuận tăng trưởng âm, thị trường chứng khoán lại ngược chiều mạnh mẽ. 

Có thể thấy, định giá thị trường gần đây không được các nhà đầu tư quan tâm bởi vì khi cần tiền thì định giá rất vô nghĩa. Định giá thị trường đã rẻ cách đây cả tháng và hiện đã về vùng thấp lịch sử, thậm chí là thấp hơn so với đáy COVID-19 (đây là thời điểm gần như toàn bộ hoạt động kinh tế bị đóng băng). Theo đó, chỉ cần giảm xấp xỉ 15% là tiệm cận mức định giá năm 2011 khi lạm phát lãi suất tăng cao trên 20%. 

Kết luận, chuyên gia cho rằng yếu tố về mặt thanh khoản của nền kinh tế khiến cho thị trường có nhiều biến động. Thị trường chứng khoán cũng đã phản ánh nhiều rủi ro ở tại vùng giá này và định giá về mức khủng hoảng so với giai đoạn trước. 

Nói về kế hoạch hành động trong thời điểm này, ông Tuấn cũng đưa ra 3 giai đoạn thị trường. Đầu tiên là giai đoạn giảm giá - khoảng cách 10 đến 15% so với vùng đáy. Thứ hai chính là vùng đáy - biến động 5 - 10% và cuối cùng là giai đoạn phục hồi - phục hồi 10-15% so với đáy.

Như thế, trong giai đoạn này có 5 điều kiện theo dõi đó là lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và phá sản cũng như kỳ vọng lợi nhuận. Chúng ta ở giai đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất, tỷ giá cũng đã dần ổn định và thắt chặt có những tín hiệu hạ nhiệt và kỳ vọng lợi nhuận yếu đi. 

Chính vì thế mà chuyên gia cho rằng trường đang ở giai đoạn gần đáy đạt từ 4- 4,5 yếu tố và nếu như qua 5 điểm thì sẽ chính thức bước qua được vùng đáy. Ông Lê Tuấn Anh cho hay, khi mà thị trường có đủ 5 tiêu chí này thì Dragon Capital cũng sẽ giải ngân rất quyết liệt.