Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc có thể không quay lại được “thời kỳ huy hoàng” dù có đầy tiềm lực trong tay

Doanh thu tăng trưởng 1 con số

Sự khởi sắc của các doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc là rất rõ ràng trên các sàn giao dịch New York và Hồng Kông. Những cổ phiếu như Tencent và Alibaba đã phục hồi từ mức đáy trong nhiều năm và rất có thể sẽ chứng kiến đà tăng mạnh mẽ.

Thế nhưng, đa số các nhà đầu tư, doanh nhân và giám đốc điều hành trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc đều không mấy lạc quan. Hơn 10 công ty trong ngành trả lời với Bloomberg rằng triển vọng của ngành này chưa thể khả quan bất chấp có những dấu hiệu giảm bớt căng thẳng từ việc siết chặt quy định của Bắc Kinh.

Theo một nguồn tin nội bộ, toàn ngành đang xảy ra tâm lý sợ hãi. Nhiều người tỏ ra lo ngại rằng tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực công nghệ sẽ không bao giờ tăng phi mã như trong hai thập kỷ qua. 

Dự kiến, Alibaba và Tencent chỉ đạt mức tăng trưởng doanh thu một con số trong năm nay. Nếu đó là sự thật thì đây là đà giảm lớn sau nhiều năm tăng trưởng mạnh mẽ.

Theo dự đoán, các nhà chức trách Trung Quốc sẽ ra tay mạnh hơn với ngành công nghệ, chỉ là sớm hay muộn. Một nhà sáng lập của các hãng nổi tiếng cho biết ông sẽ rút tiền khỏi các công ty này vì bị chú ý quá nhiều bởi các cơ quan lãnh đạo.

Gần đây, một doanh nhân ở Bắc Kinh đã bán cổ phần trong một kỳ lân công nghệ và cho biết ông không muốn tạo nên một liên doanh mới trừ khi có quy định rõ ràng hơn về đâu là lĩnh vực được chính phủ cho phép kinh doanh.

“Lĩnh vực công nghệ Trung Quốc đã xảy ra cuộc trấn áp. Những áp lực về pháp lý đối với các công ty trong ngành này có thể đã giảm bớt lo ngại và căng thẳng khi tăng trưởng kinh tế giảm tốc. Tuy nhiên, việc các nhà chức trách Trung Quốc nới lỏng quy định kim cương là rất ít khả năng”.

Khởi sắc chỉ là bên ngoài

Ở bề ngoài, sau một thời gian dài trượt dốc, ngành công nghiệp internet trị giá 1.000 tỷ USD của Trung Quốc đã hồi phục. Ant Group đã sẵn sàng thực hiện IPO sau chuỗi ngày bị trì hoãn. Nhiều khả năng, các tựa game mới sẽ được phát hành trên ứng dụng. Bắc Kinh có thể sớm cho phép hãng gọi xe Didi tiếp tục hoạt động sau khi thực hiện nộp phạt và cuộc điều tra về dữ liệu bảo mật hoàn tất.

Ở vài tuần qua, cuộc họp báo cáo tình hình kinh doanh cho thấy giám đốc điều hành đã thông báo về một kỷ nguyên mới, nơi họ có thể tập trung vào việc xây dựng sản phẩm và thu về lợi nhuận một lần nữa.

Chẳng hạn, vào mùa hè năm ngoái, công ty cung cấp dịch vụ dạy kèm trực tuyến Koolearn Technology gần như bay màu khi chính phủ không cho phép các công ty gia sư hoạt động vì lợi nhuận. Cổ phiếu của công ty đã tăng lên gấp 2 lần trong phiên ngày 13/6 sau khi chuyển sang lĩnh vực thương mại điện tử.

Chia sẻ với Bloomberg, Xin Lijun – giám đốc bán lẻ của JD.co cho biết: “Bắc Kinh đã chuẩn bị đưa ra một số tín hiệu về chính sách. Tuy nhiên, việc quay trở lại thời kỳ cưỡi ngựa không cầm cương là gần như không thể”.

Vào năm 2020, Bắc Kinh hoãn đợt IPO của Ant vô thời hạn, điều này làm náo loạn thị trường vốn toàn cầu nên sự xoay chiều là khó tránh khỏi. Các startup mất đi nguồn vốn từ giới đầu tư lớn và những tỷ phú như Jack Ma phải ở ẩn. Bởi vậy lời cảnh báo được đưa ra bởi những giám đốc điều hành rằng nhà đầu tư không nên quá lạc quan.

Trong bối cảnh sự kiện Đại hội đảng chuẩn bị diễn ra, một số người tỏ ra lo ngại rằng Chính phủ Trung Quốc chỉ tạm thời nới lỏng quy định về lĩnh vực công nghệ để giúp nền kinh tế vốn đang bị ảnh hưởng bởi lạm phát toàn cầu và biện pháp phong tỏa.

Chưa rõ ràng về quy định

“Tôi cảm nhận rằng một số quy định đã được phần nào nới lỏng. Trong vài năm qua, chúng tôi thấy một số doanh nghiệp tăng trưởng thần kỳ. Chỉ khi Bắc Kinh đề cập những quy định rõ ràng thì chúng tôi mới có thể tồn tại và phát triển”, theo Guo Changchen – nhà sáng lập của Keeko Robot Technology.

Theo các nhà sáng lập, chính phủ Trung Quốc đã đề ra những quy định khá phức tạp vào năm ngoái. Do đó, họ đã đối mặt với nhiều khó khăn. Mọi thứ được điều chỉnh từ những quy tắc mới, từ nền kinh tế cơ sở đến loại hình giải trí nào được phát sóng.

Nhà đầu tư rút tiền khỏi thị trường vốn vì bị chú ý quá nhiều bởi các cơ quan lãnh đạo. Trong đợt trấn áp quy định, dòng vốn từ Mỹ đã biến mất và không có dấu hiệu quay lại. JP Morgan và các ông lớn trên Phố Wall từng xem Trung Quốc là thị trường “không thể đầu tư”.

Ngoại trừ cổ phiếu đang ghi nhận đà tăng, Trung Quốc vẫn đang chứng kiến bản đầu tư giảm mạnh dù nước này được xem là đối thủ lớn của thung lũng Silicon. Dữ liệu từ công ty nghiên cứu Preqin cho thấy, so với một năm trước, giá trị của các thương vụ được thực hiện tại Trung Quốc giảm khoảng 40% chỉ còn 34 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2022. Ở một mặt khác, các quỹ đầu tư mạo hiểm và cổ phần thu ngân gọi vốn được 6,2 tỷ USD, giảm hơn 90% so với cùng giai đoạn vào năm ngoái.

Theo phân tích của Bloomberg dựa trên dữ liệu của công cụ theo dõi lượng đăng ký Qichacha, có ít nhất 11/105 công ty game nhận giấy phép mới từ tháng 4 không còn hoạt động. Một số hãng phim đã giải thể, cũng có những công ty xóa toàn bộ nội dung trang web và chuyển sang nội dung về việc làm và thuê nhà.

Dù ở trong điều kiện thuận lợi nhất thì những kỳ lân công nghệ đình đám một thời của Trung Quốc vẫn ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu một con số. Nhiều người e ngại rằng thời kỳ “gà đẻ trứng vàng” đã biến mất khi quy định bị siết chặt.

Rất có thể, Ant sẽ không bao giờ thực hiện được IPO nữa. Hay Didi cũng không thể lấn sân sang thị trường quốc tế. Còn Alibaba và Tencent cho biết sẽ tập trung vào lĩnh vực an toàn hơn như thương mại điện tử, mạng xã hội, nhường lại vị thế cho những lĩnh vực chưa bị kìm cương, chẳng hạn như fintech.