Nhu cầu dùng gạo làm thức ăn chăn nuôi tăng cao tại châu Á, mối lo ngại về nguồn cung cạn kiệt

Sau khi Nga tiến công quân sự tại Ukraine, các nhà nhập khẩu ngũ cốc toàn cầu đang tranh giành nguồn cung. Điều này đã làm gián đoạn các chuyến hàng từ hai nước này, vốn chiếm khoảng 16% lượng ngô và 25% lúa mì xuất khẩu của toàn cầu.

Vào tuần trước, giá lúa mì giao sau trên sàn Chicago đạt mức cao kỷ lục. Trong khi đó, giá ngô vươn lên mức cao nhất trong một thập kỷ qua. Tình trạng này xảy ra sau khi Ukraine phải dừng hoạt động tất cả các cảng và việc xuất khẩu của Nga bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Vì lúa mì và ngô có giá tăng cao đột biến, người mua buộc phải tìm kiếm các lựa chọn nguồn cung thay thế, kể cả ở Trung Quốc, đây là thị trường thức ăn chăn nuôi lớn nhất từ trước đến nay. Cụ thể, các nhà mua hàng đang đàm phán để mua thêm gạo tấm - một loại gạo mà hạt đã bị vỡ trong quá trình xay để làm thức ăn nuôi gia súc, gia cầm và được cho là gạo kém chất lượng.

Các thương nhân có trụ sở tại Bangkok cho biết khi giá ngô và giá lúa mì tăng, các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi tìm cách dùng nhiều gạo tấm hơn, đẩy giá trên diện rộng.

Một thương nhân khác cho biết gần đây ông đã nhận được sự quan tâm từ những người mua ở châu  u, Hoa Kỳ, Iraq và Iran đối với các loại gạo trắng khác nhau của Thái Lan. Theo nhà giao dịch, nhu cầu từ Hồng Kông cũng tăng lên với những lo ngại về kế hoạch đóng cửa trên toàn thành phố đã làm dấy lên sự hoảng loạn mua của người dân.

Thông thường, gạo được giao dịch ở mức cao hơn lúa mì, thế nhưng do giá lúa mì tăng 50% vào tháng trước đã rút ngắn khoảng cách chênh lệch giữa hai loại ngũ cốc này. Thậm chí, còn khiến lúa mì có giá cao hơn một số loại gạo chất lượng thấp.

Mức giá gạo 5% tấm tiêu chuẩn của Thái Lan đã chứng kiến mức tăng hàng tuần lớn nhất từ tháng 10/2020 vào tuần trước, tăng 5% lên 421,50 USD/tấn. Điều này là nhờ nhu cầu dùng lương thực và thức ăn chăn nuôi tăng cao.

Đây cũng là mức giá cao nhất tính từ tháng 6 năm 2021. Theo các nguồn thông tin, mức giá này có thể tiếp tục tăng nếu dòng chảy trên biển Đen vẫn diễn biến gián đoạn. Bên cạnh đó, giá gạo từ các nhà xuất khẩu Việt Nam và Ấn Độ cũng có xu hướng tăng lên.

Shirley Mustafa, nhà kinh tế của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp quốc (FAO) cho biết, nếu giá ngô và lúa mì vẫn tiếp tục tăng mạnh, rất có thể nhu cầu dùng gạo tấm làm thức ăn chăn nuôi sẽ tăng lên.

Ông Shirley nói thêm “Ngoài việc được sử dụng là thức ăn chăn nuôi, gạo còn được dùng thay thế trong nhiều lĩnh vực khác.”

Năm nay, Trung Quốc đã đặt hàng lên tới 2 triệu tấn ngô được nhập khẩu từ Ukraine. Tuy nhiên, lô hàng này vẫn chưa thể về tay nhà nhập khẩu vì gặp rủi ro do sự gián đoạn chuỗi hậu cần của Ukraine.

Theo một nhà kinh doanh gạo có trụ sở tại Bắc Kinh, Trung Quốc có thể sẽ nhập khẩu khoảng 3 triệu gạo tấn gạo tấm, nhằm thay thế lượng ngô bị mất trên. Đây là con số đã tăng lên 1 triệu tấn so với hai năm qua.

Một nhà nhập khẩu ở Quảng Đông đang tìm mua gạo tấm từ Thái Lan, trong khi đó, một số nhà nhập khẩu khác đã chọn gạo tấm từ Ấn Độ với cùng mục đích sử dụng làm thức ăn chăn nuôi.

Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo của Ấn Độ, chia sẻ với Reuters rằng nhu cầu gạo tấm của Ấn Độ tăng lên vì giá ngô cao hơn. Điều này khiến các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi muốn thay ngô bằng gạo. Ông cho biết thêm, từ mức 290 USD trong tháng 2, giá gạo 100% tấm của Ấn Độ đã tăng lên 320 USD/tấn trong tháng này. 

Giá đối với nhà xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ, loại đóng gói 5% tấm của Ấn Độ đã tăng lên 371- 378 USD / tấn từ 370- 376 USD của tuần trước, cũng là mức cao nhất kể từ giữa tháng 6. Một nhà xuất khẩu có trụ sở tại Kakinada ở bang Andhra Pradesh, cho biết: “Người tiêu dùng đang cố gắng tích trữ do giá lúa mì và ngô tăng.

Giá gạo 5% tấm của Việt Nam đã tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 12 ở mức 410 - 415 USD / tấn so với 400 USD vào tuần trước, trong bối cảnh nhu cầu cao hơn, các thương nhân cho biết, với xung đột Ukraine-Nga khiến người mua đặt hàng nhiều hơn từ các nơi khác ở châu Á.

Một thương nhân khác cho biết chi phí vận chuyển đã tăng lên kể từ khi xung đột Ukraine - Nga bắt đầu, với chi phí vận chuyển hàng hóa quốc tế tăng 50% và chi phí vận chuyển hàng hóa nội địa tăng 70% - 80%.

"Chúng tôi lo ngại chi phí sẽ tiếp tục tăng nếu xung đột tiếp tục," nhà giao dịch cho biết.

Các thương nhân cho biết giá gạo nội địa ở Bangladesh vẫn ở mức cao mặc dù mùa màng tốt và dự trữ, đồng thời cho biết thêm rằng thị trường toàn cầu đang chứng kiến ​​sự gia tăng do xung đột Nga - Ukraine.

Tương tự, theo các thương nhân tại thủ đô Bangkok, các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi ở Thái Lan cũng đang cân nhắc việc dùng nhiều gạo tấm hơn để thay thế ngô, thúc đẩy giá gạo nội tăng cao trên cả nước.

Một thương nhân ở Bangkok cho biết: “Phần lớn gạo tấm của Thái Lan sẽ được tiêu thụ ở thị trường nội địa. Nhu cầu gạo chất lượng thấp từ ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi của Thái Lan đang tăng lên đáng kể".

Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho rằng giá gạo toàn cầu có thể tăng lên hơn nữa trong quý II người tiêu dùng Ấn Độ chuyển sang dùng gạo do giá lúa mì trong nước cao kỷ lục (Ấn Độ là nước dùng gạo lớn thứ 2 chỉ sau Trung Quốc). Điều này sẽ dẫn đến tình trạng sụt giảm trong tồn kho gạo diễn ra nhanh hơn.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong khi tồn kho gạo toàn cầu được thiết lập để đạt kỷ lục 190 triệu tấn trong năm 2022, sản lượng gạo toàn cầu dự kiến vượt mức tiêu thụ toàn cầu dưới 5 triệu tấn. Do đó, nhu cầu của toàn thế giới sẽ tăng cao, và chẳng bao lâu sẽ làm cạn kiệt tồn kho.

Ngược lại, giá gạo tăng sẽ dấy lên lo ngại về an ninh lương thực tại một số quốc gia nghèo tại khu vực châu Phi và châu Á. Tại những nước này, hàng triệu người sống dựa vào nguồn lương thực sẵn có với giá rẻ.