Thực trạng pháp luật về hòa giải trong giải quyết tranh chấp đất đai (Phần 6)

Thủ tục hòa giải trong giai đoạn phúc thẩm

Nếu đương sự tự nguyện thoả thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, thì Hội đồng xét xử có thẩm quyền căn cứ Điều 300 Bộ luật Tố tụng dân sự ra bản án phúc thẩm sửa án sơ thẩm và công nhận sự thỏa thuận đó bằng bản án, kể cả về việc các đương sự thoả thuận với nhau về việc chịu án phí sơ thẩm.

Trước đây theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 05/2006/NQ-HĐTP ngày 4/8/2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định trong phần thứ ba “thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp phúc thẩm” của Bộ luật Tố tụng dân sự cũng đã hướng dần, theo đó thì:Trường hợp trước khi mở phiên tòa phúc thẩm, các đương sự đã tự thoả thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án và các đương sự yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm công nhận sự thỏa thuận của họ, thì Tòa án yêu cầu các đương sự làm văn bản ghi rõ nội dung thỏa thuận và nộp cho Tòa án cấp phúc thẩm để đưa vào hồ sơ vụ án.

Văn bản này được coi như chứng cứ mới bổ sung. Tại phiên tòa phúc thẩm Hội đồng xét xử phúc thẩm phải hỏi lại các đương sự về thỏa thuận của họ là có tự nguyện hay không và xem xét thỏa thuận đó có trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội hay ; nếu thoả thuận của họ là tự nguyện, không trái pháp luật, đạo đức xã hội, thì Hội đồng xét xử vào phòng nghị án thảo luận và ra bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm, công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Tại phiên tòa phúc thẩm nếu các đương sự thoả thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án thì thỏa thuận này phải được ghi vào biên bản phiên tòa. Nếu xét thấy thoả thuận của các đương sự là tự -nguyện không trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội, thì Hội đồng xét xử vào phòng thảo luận và ra bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm, công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 tại Điều 300 về công nhận sự thỏa thuận của các đương sự tại phiên tòa phúc thẩm thì tại phiên tòa phúc thẩm, nếu đương sự.

Các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án và thỏa thuận của họ là tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội thì Hội đồng xét xử phúc thẩm ra bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm, công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Như vậy, trong quá trình tố tụng đến giai đoạn phiên tòa phúc thẩm thì các đương sự vẫn không mất quyền tự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Tuy nhiên, do tính chất của xét xử phúc thẩm là việc Tòa án cấp phúc thẩm trực tiếp xét xử lại vụ án mà bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị nên việc hòa giải tại phiên tòa phúc thẩm chỉ cần các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án thì Hội đồng xét xử phúc thẩm công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Về án phí thì các đương sự tự thỏa thuận với nhau về việc chịu án phí sơ thẩm, nếu không thỏa thuận được thi Tòa án quyết định theo quy định của pháp luật. Nội dung này khác so với giai đoạn sơ thẩm đó là trong giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm và tại phiên tòa sơ thẩm, Tòa án chỉ ban hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận khi các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết toàn bộ vụ án tức là cả án phí.

Trong trường hợp các đương sự đã thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án nhưng không thỏa thuận được với nhau về nghĩa vụ chịu án phí thì Tòa án không được ban hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận mà tiến hành xét xử vụ án theo quy định chung.

Hình thức công nhận sự thỏa thuận: Hòa giải trong thời hạn chuẩn bị xét xử và tại phiên tòa sơ thẩm được ghi nhận dưới hình thức Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự. Đối với giai đoạn phúc thẩm thì khi các đương sự thỏa thuận. được với nhau về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa phúc thẩm thì Hội đồng xét xử sẽ ban hành Bản án phúc thẩm với nội dung sửa bản án sơ thẩm và trong phần quyết định là công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.