Ông Nguyễn Công Ái - Phó TGĐ KPMG nhận định: Việt Nam vẫn rất hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư nước ngoài

Vào sáng thứ 6 tuần trước, ông Nguyễn Công Ái - Phó Tổng giám đốc KPMG đã tham gia với các đơn vị khác trong buổi gặp gỡ với 50 doanh nghiệp Singapore sang tìm hiểu cơ hội đầu tư ở Việt Nam. 

Có thể thấy, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang có nhiều biến động, với kinh nghiệm làm việc lâu năm cùng các nhà đầu tư nước ngoài, ôn Nguyễn Công Ái đã khẳng định các nhà đầu tư nước ngoài nhìn nhận khác biệt với góc nhìn của một số doanh nghiệp về những “cú sốc” ở trên thị trường tài chính lúc này. 

Cơ hội từ nguồn vốn của các nhà đầu tư

Hiện nay, chúng ta đang chứng kiến sự khó khăn trong huy động vốn từ các kênh chủ đạo như tín dụng ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp cùng thị trường cổ phiếu. Có nhiều doanh nghiệp đã tuyên bố thu hẹp việc sản xuất và cắt giảm lao động với tư tưởng là sẽ phải sống sót trước khi có cơ hội. Đưa ra lời khuyên cho một số chủ doanh nghiệp, ông Ái cho biết, xu hướng cẩn trọng và cố gắng tồn tại, chú trọng vào việc tiết kiệm, không mở rộng sản xuất chính là xu hướng phổ biến ở trên thị trường lúc này. Nó không chỉ diễn ra ở trong một ngành mà ở rất nhiều ngành, đặc biệt là đối với bất động sản. 

Như thế, trong lúc kinh tế khó khăn, ông Ái cho rằng đây chính là thời điểm để cho các nhà lãnh đạo chú trọng vào việc tái cấu trúc doanh nghiệp, tăng cường quản trị cũng như đào tạo nhân viên. Đó chính là những việc quan trọng mà họ chưa có thời gian để làm trong lúc đang phát triển nóng. 

Còn đối với nguồn vốn thì đúng là nguồn vốn từ ngân hàng, thị trường chứng khoán đều thiết nhưng vẫn có nguồn vốn khác có thể đến khi mà Việt Nam vẫn thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài. 

Ông Nguyễn Công Ái cho hay: “Sáng thứ 6 tuần trước, tôi tiếp một đoàn 50 doanh nhân từ Singapore sang tìm hiểu cơ hội làm ăn với các doanh nghiệp Việt Nam. Điều này chứng tỏ vẫn có những cơ hội hợp tác với doanh nghiệp quốc tế”. 

Với ông Ái, ở nước ngoài bây giờ người ta cũng thiếu tiền, sự khó khăn trong dòng tiền là khó khăn chung nhưng có thể thấy ở một số nước ví dụ như Nhật Bản, lãi suất vẫn đang được giữ ở mức gần như bằng 0 nên cơ hội làm ăn ở đó chưa sáng sủa như ở Việt Nam. Và dù trong hoàn cảnh nào thì sau dịch bệnh COVID-19, KPMG vẫn nhận thấy được sự quan tâm rất lớn của các nhà đầu tư nước ngoài đến thị trường Việt Nam. Cụ thể, họ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nước ta. 

Chính vì thế mà lúc này là lúc tăng cường các vấn đề về quản trị, cách vận hành doanh nghiệp để làm sao mà mình trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư nước ngoài. Mặt khác thì doanh nghiệp Việt cũng có thể hợp tác cùng nhau vượt qua những khó khăn. 

Theo Phó Tổng giám đốc KPMG, trong năm 2022 - 2023, các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến doanh nghiệp có thương hiệu và làm trong những ngành như bán lẻ, sản xuất hàng hóa tiêu dùng - nghĩa là những ngành nghề rất truyền thống. Họ cũng đã quan tâm đến những doanh nghiệp trong ngành sản xuất điện nước - những ngành rất cơ bản đối với nền kinh tế. 

Ông Ái nói rằng, bản thân thấy giá trị những thương vụ này đã trở nên trước - nghĩa là cơ hội được nhà đầu tư quan tâm lúc này không phải là cơ hội cho những doanh nghiệp lớn mà đó chính là cơ hội dành cho những doanh nghiệp có quy mô vừa phải nhưng có dự án tốt và có công trình tốt. 

Lấy ví dụ như trong ngành điện, năng lượng tái tạo hay là một số sản phẩm hàng tiêu dùng được nhiều người biết đến vẫn đang thu hút được sự chú ý. Trong năm 2022, những thương vụ lớn nhất chính là thương vụ ở trong ngành bán lẻ. 

Ông cho rằng cơ hội dành cho những doanh nghiệp Việt có sẵn tiền đi thu mua tài nguyên giá rẻ từ doanh nghiệp khác là ít. Ông cũng không phủ nhận những doanh nghiệp lớn còn sức mạnh của họ nhưng trong đợt khó khăn về nguồn vốn này không phân biệt được doanh nghiệp lớn hay là nhỏ. Ông Ái bộc bạch: “Trước đây các doanh nghiệp lớn tham gia tích cực vào thị trường M&A, thì bây giờ cũng gặp khó khăn về nguồn tiền. Cho nên thị trường M&A trong năm tới có lẽ sẽ lại chuyển thành thị trường của khối ngoại”. 

Những xu hướng không thể bị đảo ngược

Nếu là một doanh nghiệp thực hiện các hoạt động của bản thân để có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng khó hơn của khách hàng và phù hợp với xu hướng tăng trưởng của tầng lớp trung lưu thì họ sẽ thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài cũng như là thành công hơn ở trên thị trường trong thời gian tới. 

Và nếu như doanh nghiệp đó lại làm tốt việc số hóa, sử dụng các công cụ để hoạt động một cách hiệu quả hơn thì cơ hội của họ cũng sẽ tăng lên nữa. Đáng chú ý, hiện nay doanh nghiệp bắt buộc phải đi theo xu hướng phát triển bền vững. Xu hướng này cũng không thể nào đảo ngược được. Và trong khủng hoảng, chúng ta càng thấy rõ được tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật và nâng cao trình độ quản trị cũng như phát triển bền vững, suy nghĩ về trách nhiệm của xã hội. Và những yếu tố đó đã đóng góp cho sự thành công ở trong lẫn ngoài nước. 

Ông Ái cho rằng 3 xu hướng này là chủ đạo cho nền kinh tế của Việt Nam, không phải là 1 - 2 năm tới mà thậm chí trong khoảng thời gian 5 - 10 năm. 

Có nhiều ý kiến cho rằng môi trường kinh doanh ở Việt Nam kém hấp dẫn đi sau khi mà các kênh huy động vốn bùng nổ rồi bị thắt chặt đột ngột đã khiến cho thanh khoản trở thành vấn đề đau đầu với doanh nghiệp, Phó Tổng giám đốc KPMG khẳng định rằng vẫn còn hấp dẫn bởi cách nhà đầu tư nước ngoài nhìn nhận rất khác biệt so với góc nhìn của một số doanh nghiệp đang hoạt động ở trên thị trường mà gặp phải cú sốc trên. 

Tại các nước khác, họ cũng đã trải qua các quá trình lên và xuống như thế. Các cú sốc với nền kinh tế không chỉ xảy ra đối với Việt Nam mà với Mỹ, Anh, châu  u. Đáng chú ý là giá điện, giá gas đã tăng lên vùn vụt cũng là cú sốc đối với các doanh nghiệp sử dụng đầu vào là các nguyên liệu đó. 

Tại thị trường Việt Nam, chúng ta đang trực tiếp trải qua điều này nên vẫn cảm thấy khủng khiếp nhưng với thị trường chung thì nó là những rung lắc bình thường. Và sau khi đã trải qua những rung lắc đó thì thị trường sẽ có thể phát triển tốt hơn, bền vững hơn khi mà mọi thứ đã thực sự đi vào khuôn khổ. 

Vậy nên, nhà đầu tư nước ngoài đã nhìn nhận vẫn có cơ hội và đầu tư vào Việt Nam sẽ là cơ hội hữu ích. Hơn thế hãy nhìn những cột trụ của nền kinh tế Việt Nam không có sự thay đổi. 

Ông Ái lấy ví dụ như việc sản xuất công nghiệp, nông nghiệp hay các ngành kinh tế mũi nhọn vẫn đang hoạt động tốt và xuất khẩu vẫn duy trì được tốt. Dĩ nhiên là có gặp những khó khăn nhưng các trụ cột vẫn còn tốt và đặc biệt là thị trường tiêu dùng của 100 triệu người dùng Việt Nam vẫn là thị trường thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài. Chính vì thế, vấn đề là doanh nghiệp Việt Nam đang phải vượt qua thử thách này và vượt qua được thì thành công ở trong tương lai sẽ lớn hơn. 

Thời điểm này M&A thì giá không phải là điều quan trọng

Trong quá trình tư vấn của KPMG ở trong giai đoạn này, ông Ái cho rằng thắng thế hay không không phải là điều quan trọng. Thông thường thì là thuận mua vừa bán. Khi mà thị trường là của người bán thì người bán sẽ đưa ra các điều kiện chờ người mua chấp nhận còn khi mà thị trường là của người mua thì người mau sẽ ra điều kiện để chờ người bán chấp nhận. Thị trường là của hai bên và cái chính đó là tính được lợi ích, mình có lợi thì mình làm. 

Hiện nay, cả hai bên đều là các thành viên thị trường rất thông minh. Các doanh nghiệp Việt Nam đã học được những bài học ở trong thời gian trước đây và hiểu về định giá thị trường như thế nào, lợi ích đối với việc hợp tác như thế nào và làm sao để tạo ra giá trị gia tăng cho cả hai bên. Còn người mua cũng sẽ biết cách hợp tác với Việt Nam và đồng thời người ta cũng làm những việc soát xét kỹ càng hơn. Và trong bối cảnh hiện tại, họ cùng đặt nặng các vấn đề soát xét một cách kỹ càng trước khi chốt các thương vụ. 

Ông Ái nhấn mạnh: “Điều kiện như vậy là điều kiện thị trường binh thường. KPMG giờ rất bận, chứng tỏ vẫn có rất nhiều thương vụ đang tiếp tục trên thị trường. Đó là mặt tốt, khi mà thị trường vẫn đang vận động”. 

Ví dụ trên cương vị là doanh nghiệp, ông Ái cho biết sẽ thận trọng hơn trong tình hình hiện nay đó là không mua. Còn nếu như mua thì sẽ phải chọn những doanh nghiệp ở trong ngành có liên quan đến lĩnh vực của ông chứ không phải là lĩnh vực mới. Và khi mua sẽ chú trọng đến những giá trị gia tăng - nghĩa là những gì đã tạo ra synergy giữa 2 doanh nghiệp chứ không phải tìm đến lợi ích về tài chính. Và thời điểm này giá không phải là quan trọng. Còn nếu như nói về cơ hội để có thể mua những hàng giá rẻ thì có thể ông sẽ đợi tiếp một thời gian nữa chứ không gấp.

Ông Ái lý giải thời gian này không đặt lợi ích lên hàng đầu là bởi vì nếu lúc này tìm đến lợi ích tài chính sẽ rất rủi ro. Khi làm một thương vụ thì doanh nghiệp không bao giờ sử dụng tiền của mình mà phải đi vay tiền để thực hiện các thương vụ đó. Ở trong môi trường tiền đắt, việc đầu tư tài chính sẽ cần phải thận trọng, việc đi vay hãy dừng lại đã. Còn nếu như là các nhà đầu tư chiến lược thì họ sẽ có những mục tiêu lớn hơn và ở một mặt nào đó, doanh nghiệp cũng thuyết phục được ngân hàng dễ hơn với mục tiêu này.