Một năm ảm đạm của thị trường IPO công nghệ, chưa rõ khả năng hồi phục trong năm 2023

Theo Doanh nghiệp và Kinh doanh, diễn biến năm 2022 của ngành công nghệ hoàn toàn khác với năm 2021.

Tại Mỹ, đợt IPO đáng chú ý nhất 2022 là công ty 23 năm tuổi của Intel - Mobileye chuyên về sản xuất công nghệ dành cho ô tô tự lãi và đã được giao dịch công khai cho đến khi được mua lại cách đây 5 năm.

Năm 2022, công ty chỉ huy động được chưa tới 1 tỷ USD và Mỹ cũng không chứng kiến thương vụ IPO nào khác dù chỉ là 100 triệu USD. 

Trong năm nay, tổng số tiền huy động được từ các thương vụ IPO đã giảm tới 94%, từ mức 155,8 tỷ USD còn 8,6 tỷ USD. 

Các nhà đầu tư nhận thấy giá cổ phiếu công nghệ đang dần xuống đáy. Thế nhưng, theo David Trainer, CEO của công ty nghiên cứu chứng khoán New Constructs, trước hết các nhà đầu tư cần nắm bắt được thực tế và quay về định giá các công ty công nghệ mới nổi dựa theo nguyên tắc cơ bản mà không phải là lời hứa hẹn quá xa vời.

Trainer đã từng cảnh báo rằng định giá của các công ty phần mềm, công nghệ được đưa lên mức cao ngất ngưởng khi lên sàn trong bối cảnh các đợt IPO công nghệ bùng nổ vào hai năm 2020 và 2021.

Nhiều người khi đó không tin vào lời của Trainer. Sau đó, giới đầu tư đã phải suy nghĩ lại khi chứng kiến giá cổ phiếu của những startup được định giá cao song lại giảm tới 85% giá trị so với thời điểm mới chào bán.

Sau IPO, định giá của nhiều công ty công nghệ giảm mạnh

Đối với các công ty mới phát triển, vấn đề không chỉ nằm ở việc vượt qua khó khăn hiện tại. Họ cũng thừa nhận rằng định giá nhận được từ nhà đầu tư không cho thấy sự thay đổi trong tâm lý thị trường đại chúng.

Vào năm 2021, các công ty đầu tư mạo hiểm đã gọi vốn được 131 tỷ USD, qua đó lần đầu đạt mức 100 tỷ USD và đánh dấu năm thứ 2 liên tiếp ghi nhận hơn 80 tỷ USD. Trên tất cả các giai đoạn, mức định giá sau khi gọi vốn trung bình đối với các giao dịch đầu tư mạo hiểm đã tăng lên 360 triệu USD vào năm 2021, từ mức 200 triệu USD của năm trước.

Theo dự đoán của Don Butler, CEO Thomvest Ventures, thị trường IPO công nghệ chưa thể khởi sắc trong năm sau. Những đợt tăng lãi suất của Fed có thể khiến kinh tế rơi vào suy thoái và hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào chỉ ra sự chấp nhận rủi ro của giới đầu tư.

Theo Butler, Thung lũng Silicon cũng cần thích nghi với sự thay đổi khỏi tư duy tăng trưởng trước khi thị trường IPO tăng trưởng trở lại. Đó không chỉ là dùng vốn hiệu quả hơn, mà còn có sự thay đổi về cách thức hoạt động và cấu trúc tổ chức.

“Cash is King”

Databricks là một công ty tư nhân có giá cao vẫn giữ được mức định giá. Với mức định giá 38 tỷ USD vào tháng 8 năm 2021, Databricks đã gọi vốn được 1,6 tỷ USD. Đến giữa năm đó, công ty đang trên đà tạo nên doanh thu 1 tỷ USD mỗi năm và tăng trưởng 75% so với năm trước.

Databricks cũng lọt vào danh sách những thương vụ IPO nổi bật nhất năm. Hiện giám đốc điều hành công ty không nói về IPO, tuy nhiên ông cũng không tỏ ra lo ngại về nguồn vốn. 

Databricks là công ty có rất nhiều tiền mặt và thậm chí sẽ được tài trợ một cách lành mạnh mà không cần huy động thêm ngay cả khi xảy ra sự kiện tương tự như bong bóng dot com năm 2000.

Databricks cũng tránh được làn sóng cắt giảm giảm nhân sự trong năm nay. Công ty cho biết dự định tuyển dụng những nhân viên bị sa thải ở các công ty công nghệ lớn để tận dụng tài năng.
Theo đó, Databricks có thể trở thành ứng cử viên IPO hấp dẫn vào thời điểm nào đó, tuy nhiên câu hỏi về định giá vẫn là một mối quan tâm kéo dài.

Snowflake là công ty đã IPO gần nhất được đem ra so sánh với Databricks, đã mất ⅔ giá trị từ khi thiết lập đỉnh vào tháng 11 năm 2021. Đợt IPO vào năm 2020 của công ty này cũng là đợt IPO lớn nhất tại Mỹ từ trước đến nay đối với một công ty phần mềm, gọi vốn được gần 3,9 tỷ USD.

Snowflake vẫn tăng trưởng mạnh mẽ. Trong quý gần nhất, doanh thu công ty tăng 67%, lợi nhuận cũng tốt hơn kỳ vọng. Công ty cho hay họ đã tạo ra 65 triệu USD tiền mặt trong quý. Thế nhưng, trong quý IV, giá cổ phiếu Snowflake đã giảm tới gần 20%.