Các CTCK có thể “bơm” tối đa bao nhiêu margin ra thị trường trong bối cảnh nhu cầu dùng đòn bẩy của nhà đầu tư tăng mạnh?

Theo Nhịp sống thị trường, thị trường chứng khoán đang trong nhịp hồi phục mạnh mẽ kể từ cuối tháng 4 cùng thanh khoản dồi dào. Bên cạnh làn sóng nhà đầu tư mới tham gia đông đảo, nhu cầu sử dụng đòn bẩy tài chính cũng tăng mạnh trong quý 2 vừa qua. 

Mặc dù dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán thời điểm ngày 30/6 ước tính lên tới 150.000 tỷ đồng, tăng 27.000 tỷ so với cuối quý 1. Bên cạnh đó, dư nợ margin cũng tăng khoảng 24.000 tỷ sau 1 quý, ước đạt 142.000 tỷ đồng vào cuối quý 2.

Cùng thời điểm 30/6, tổng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán ước tính lên tới hơn 207.000 tỷ đồng, cũng tăng 17.000 tỷ đồng so với cuối quý 1 trước đó. Ngoài ra, tỷ lệ Margin/VCSH cũng đạt tương ứng gần 70%.

Con số này cao hơn so với mức thấp nhất nhiều năm (khoảng 60%) ghi nhận trong giai đoạn từ quý 4/2022 đến quý 1/2023. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn thấp hơn nhiều so với mức 120% thường xuyên được duy trì trong suốt giai đoạn năm 2021 đến đầu 2022.

Theo quy định, các công ty chứng khoán được được cho vay ký quỹ vượt quá 2 lần vốn chủ sở hữu tại cùng thời điểm. Với tỷ lệ Margin/VCSH thấp như hiện tại, ước tính nhóm các công ty chứng khoán còn đến 270.000 tỷ đồng có thể cho nhà đầu tư vay ký quỹ trong thời gian tới.

Cần lưu ý rằng, con số này chỉ là tính toán trên lý thuyết và thực tế chưa bao giờ tỷ lệ Margin/VCSH toàn thị trường chạm ngưỡng 2 lần ngay cả trong giai đoạn bùng nổ nhất.

Phần lớn các công ty chứng khoán đều có tỷ lệ Margin/VCSH ở trong khoảng 80 - 120%. Mặc dù mặt bằng này cao hơn đôi chút so với thời điểm cuối quý 1 trước đó nhưng vẫn tương đối là an toàn. Các công ty chứng khoán còn thừa rất nhiều room có thể cho nhà đầu tư vay margin.

Tuy nhiên, vẫn có một số cái tên khác biệt như Mirae Asset  là công ty chứng khoán dẫn đầu về dư nợ margin hiện đang có tỷ lệ dư nợ Margin/VCSH ở mức trên 140%. Hay Chứng khoán Phú Hưng (PHA) có tỷ lệ này lên tới 170%. Trong khi đó, các công ty chứng khoán khác như SSI, TCBS, VND có dư nợ Margin/VCSH rất thấp, chỉ khoảng 40-60%.

Tính đến cuối quý 2 vừa qua, TCBS là công ty chứng khoán có vốn chủ sở hữu lớn nhất thị trường với 22.000 tỷ. Xếp ở vị trí tiếp theo là SSI với 21.400 tỷ vốn chủ sở hữu, đồng thời là một trong hai công ty chứng khoán có vốn điều lệ lớn nhất ngành bên cạnh VPBanks với cùng 15.00 tỷ đồng. Trong khi đó, vốn chủ sở hữu của Mirae Asset có phần khiêm tốn hơn với chỉ khoảng 9.400 tỷ đồng.

Đáng chú ý, trong các công ty chứng khoán có vốn nước ngoài. Pinetree có tỷ lệ Margin/VCSH thấp nhất ở mức 80%. Những cái tên còn lại như KIS, KBSV, ShinhanSec đều có tỷ lệ này ở mức trên 120%, mức này cao hơn so với mặt bằng tại các công ty chứng khoán trong nước. Nhóm này có thể phải chịu nhiều áp lực tăng vốn hơn trong thời gian tới nếu nhu cầu đòn bẩy của nhà đầu tư tiếp tục gia tăng.

Tốc độ tăng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán nhìn chung đã chậm hơn đáng kể so với sự gia tăng nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư. Sau giai đoạn liên tục tăng vốn ồ ạt, hoạt động tăng vốn tại các công ty chứng khoán đã cho thấy dấu hiệu chững lại rõ rệt. Các phương án chào bán với quy mô lớn ít xuất hiện hơn so với giai đoạn 2021 - 2022.

Tỷ lệ Margin/VCSH tại các công ty chứng khoán được cho có thể sẽ còn tăng cao hơn nữa trong thời gian tới khi nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư tiếp tục tăng trong bối cảnh lãi suất có xu hướng giảm. Trong khi các phương án tăng vốn lớn nhiều khả năng phải chờ đến cuối năm, thậm chí sang năm mới có thể triển khai. Dù vậy, tỷ lệ này hiện chưa ở mức báo động nên đây không phải vấn đề quá lớn đối với các công ty chứng khoán.

Trước mắt, xu hướng giảm lãi suất vẫn tạo ra những tín hiệu tích cực lên thị trường chứng khoán cũng như hoạt động đầu tư của các công ty chứng khoán. Phần lớn các công ty chứng khoán đã ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng cao trong quý 2 so với cùng kỳ quý trước. Việc lãi suất huy động giảm đã giúp thị trường chứng khoán dần trở nên hấp dẫn hơn. Nhiều đơn vị phân tích cho rằng, một phần tiền gửi ngân hàng đã và đang dịch chuyển sang kênh cổ phiếu mặc dù con số này có thể không quá lớn.

Trong khi đó, lãi cho vay của các ngân hàng thương mại giảm đã góp phần làm giảm chi phí vốn, từ đó giúp các công ty chứng khoán có thêm dư địa để giảm lãi suất margin. Theo đó, nhiều công ty chứng khoán đã đưa ra các gói ưu đãi lãi suất nhằm kích thích nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư. Như vậy, có thể nói lãi suất giảm là một yếu tố quan trọng thúc đẩy nhà đầu tư mạnh dạn hơn trong việc sử dụng margin.

Lãi suất huy động giảm đã giúp thị trường chứng khoán dần hấp dẫn hơn so với thời điểm đầu năm 2023. Đồng thời, lãi suất giảm kỳ vọng sẽ dần có tác động tích cực đến thu nhập thị trường trong thời gian tới cũng như làm giảm chi phí cơ hội khi đầu tư chứng khoán. Nhiều đơn vị phân tích cho rằng, một phần tiền gửi ngân hàng đã chuyển dịch sang kênh cổ phiếu dù con số này có thể không quá lớn.

Dragon Capital đánh giá Việt Nam vẫn có thể duy trì mở rộng chính sách tiền tệ như một “liều thuốc bổ” ngắn hạn để hỗ trợ nền kinh tế trong giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, sẽ khó cải thiện tăng trưởng trong nửa sau năm 2023 nếu thiếu đi sự đồng hành của chính sách tài khóa, đặc biệt là đầu tư công.