TP Hồ Chí Minh bỏ lỡ cơ hội thu hút dự án công nghệ cao quy mô lớn

Bỏ lỡ nhiều cơ hội đầu tư

Theo Báo Đầu tư, tại họp báo về dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND thành phố cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý nguyên tắc đưa vào kỳ họp thứ 5 với điều kiện tiếp tục hoàn thiện hồ sơ và bảo đảm chất lượng dự thảo nghị quyết. 

Theo thông tin trả lời báo chí của UBND TP Hồ Chí Minh, trong thời gian qua thành phố này đã bỏ lỡ nhiều cơ hội thu hút đầu tư các dự án công nghệ cao có quy mô lớn. Nguyên nhân do không có cơ sở và thẩm quyền áp dụng các cơ chế ưu đãi mà phía nhà đầu tư đề xuất, đặc biệt trong các lĩnh vực đang được Việt Nam ưu tiên thu hút đầu tư như sản xuất chip, chất bán dẫn, vật liệu mới, công nghệ pin mới. 

Các tập đoàn lớn thường không tham gia việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược theo quy trình thông thường, do không xác định được lộ trình triển khai và thời gian thực hiện dài gây ảnh hưởng tới thương hiệu và giá trị doanh nghiệp nếu không được lựa chọn. 

Vì vậy, thành phố cho rằng cần phải xác định được ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, có trình tự thủ tục rõ ràng để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược và có mức ưu đãi hấp dẫn đủ mạnh để TP Hồ Chí Minh cạnh tranh với các địa phương khác tại các quốc gia khác. Chính sách về ngành nghề ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược vào TP Hồ Chí Minh sẽ kế thừa các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt được quy định tại Điều 20 Luật Đầu tư 61/2020/QH14 ngày 17/6/2020.

Lãnh đạo TP Hồ Chí Minh cho rằng, việc xây dựng cơ chế, chính sách này không chỉ dành riêng cho TP mà còn tạo điều kiện phát huy vai trò "cực tăng trưởng", tạo sức lan tỏa phát triển kinh tế của vùng và cả nước.

Những chính sách mới sẽ tạo sự thay đổi lớn về hạ tầng đô thị, giao thông, phục vụ phát triển kinh tế gắn kết với các tỉnh thành khác trong khu vực. Đồng thời tạo thuận lợi rõ rệt cho các doanh nghiệp công nghệ hoạt động. 

Cơ chế chính sách mới sẽ tạo thêm nhiều ưu đãi cho các nhà đầu tư chiến lược theo ngành nghề mà TP Hồ Chí Minh cần thu hút, các lĩnh vực đổi mới sáng tạo. Tăng hiệu quả hoạt động của Bộ máy hành chính, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, phục vụ cho doanh nghiệp trong nước và cả nhà đầu tư nước ngoài.

Thu hút nguồn lực tư nhân

Điểm mới, khác biệt của Nghị quyết mới về đầu tư kinh doanh để tạo động lực cho TP Hồ Chí Minh phát triển đó là việc thu hút đầu tư tư nhân. Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Lê Thị Huỳnh Mai nhấn mạnh đây là vấn đề rất quan trọng với sự phát triển của thành phố. Tuy nhiên, trong thời gian qua hoạt động đầu tư kinh doanh trên địa bàn còn rất nhiều vướng mắc. 

Bà Mai cho biết, Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng đã tổng hợp được 214 vấn đề khó khăn, vướng mắc đối với các dự án đầu tư kinh doanh. Các sở, ngành của Thành phố cũng nhận thấy được các vướng mắc này. Trong đó, hợp tác công tư sẽ được thành phố triển khai giải quyết ngay. Một số vướng mắc sẽ được thảo luận, giải quyết trong các kỳ họp Quốc hội sắp tới. 

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư cho rằng một trong bảy điểm mới của Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh là làm sao để khơi thông nguồn lực.

“Nghị quyết mới đặt ra các nhóm cơ chế chính sách mới, chưa được quy định tại Nghị quyết 54 như mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD); cơ chế đầu tư các dự án theo phương thức PPP trong lĩnh vực thể thao, văn hóa; BOT đối với các dự án đầu tư công trình nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa đường bộ hiện hữu; thực hiện lại hình thức hợp đồng BT; cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon”, bà Mai nói.

Về đề xuất phương thức đối tác công tư tại lĩnh vực văn hóa, thể thao và hình thức BT thanh toán bằng tiền, BOT trên đường hiện nay, bà Mai cho biết thông qua rà soát nhu cầu, các dự án văn hóa, thể thao cần nguồn vốn lớn nhưng ngân sách nhà nước chưa đáp ứng đủ.

“Nhiều nhà đầu tư cũng quan tâm đến lĩnh vực này. Tuy nhiên, luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (luật PPP) không cho phép áp dụng đối với 2 lĩnh vực văn hóa, thể thao”, bà Mai nói.

Trong quá trình lấy ý kiến các đại biểu Quốc hội và nhiều bộ, ngành thì nhận được sự đồng tình về đề xuất đối tác công tư tại lĩnh vực này. Do đó, nội dung trong dự thảo nghị quyết đã mở rộng hình thức PPP đối với lĩnh vực văn hóa, thể thao. 

Mặt khác, hiện TP Hồ Chí Minh có nhiều công trình giao thông quan trọng cần nguồn vốn đầu tư lớn nhưng ngân sách lại chưa thể đáp ứng nhu cầu. Đề xuất cho áp dụng hình thức BT bằng tiền và BOT trên đường hiện hữu phải đảm bảo lợi ích hài hòa giữa nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Nói về những bất cập khi triển khai hình thức BT trước đây, bà Mai cho rằng bản thân hình thức BT này không có lỗi, mà vấn đề xảy ra trong quá trình triển khai, có nhiều vướng mắc, sự chưa thống nhất giữa các luật nên quá trình thực hiện chưa trôi chảy. “Sau khi ban hành nghị quyết thì các bộ, ngành cùng Thành phố sẽ thiết kế quy định để triển khai hiệu quả. Thành phố sẽ thí điểm trước để các tỉnh, thành rút ra bài học kinh nghiệm, trước khi áp dụng lại trên cả nước”, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh nói thêm.