Cổ nhân dạy “Ba mươi như sói, bốn mươi như hổ”: Ý nghĩa thực sự là gì?

Những câu nói đầy triết lý của người xưa đều được đúc kết qua những tình huống hàng ngày. Một số thành ngữ vẫn còn nguyên giá trị nhưng cũng có những câu nói đã bị phai nhạt hương vị, không còn đúng ý nguyên gốc mà cổ nhân muốn truyền đạt, điển hình như câu nói “Ba mươi như sói, bốn mươi như hổ”.

Nguồn gốc của câu nói

Thực tế, câu nói “Ba mươi như sói, bốn mươi như hổ” của người xưa bắt nguồn từ suy tư của Khổng Tử. Khổng Tử từng viết rằng: “Ngô thập hữu ngũ nhi chí vu học, tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập nhi tri thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi tòng tâm sở dục bất du củ”. 

Tạm dịch là: “Ta năm 15 tuổi chí ở học hành, 30 tuổi có thể tự lập, 40 tuổi không còn nghi hoặc, 50 tuổi biết được mệnh Trời, 60 tuổi ta biết điều phải trái, 70 tuổi tâm theo ý mình, có thể làm một cách tùy ý nhưng lại không vượt quá quy tắc”.

Ở độ tuổi 30 là độ tuổi trưởng thành, là bước ngoặt của cuộc đời. Con người ở độ tuổi này về cơ bản đã có thể xác định được đường đi lối rẽ cho mình. Họ cũng có thể tự thân tự lực mà gánh vác những việc lớn trong đời.

Trong khi đó, 40 tuổi là độ tuổi có thể nhìn thấu vạn vật trên thế gian, có thể dùng bất biến để ứng vạn biến, là độ tuổi chín muồi. Họ có đủ sự tỉnh táo để nhìn nhận bản thân, về mọi người và những sự vật sự việc xung quanh mình.  

Con người không thể tách rời khỏi xã hội, mối quan hệ giữa con người và xã hội là mối quan hệ giữa cá thể và quần thể. Cá thể chính là một phần tử trong quần thể. Lý tưởng và nguyện vọng của một cá nhân phải được kiến lập trên cơ sở của một xã hội hiện thực. Để ứng phó với thế giới bên ngoài, trong tâm mỗi người cần phải có một sức mạnh điềm nhiên.

Có thể nói, câu trên chính là tổng kết của Khổng Tử về cuộc đời mình. Đồng thời, đây cũng là tấm gương cho những ai muốn theo đuổi cuộc đời hoàn mỹ, đặc biệt là sau tuổi 30. Vậy khi đến ngưỡng 30 tuổi, 40 tuổi, 50 tuổi, 60 tuổi và 70 tuổi thì chúng ta cần phải sống như thế nào?  

Tại sao nói “Ba mươi như sói, bốn mươi như hổ”?

Thực tế, câu nói này giống như một tiếng thở dài của Khổng Tử, là một lời tổng kết về cuộc đời của mình. Ý nghĩa của câu nói muốn chỉ về những cột mốc thời gian quan trọng trong đời người. 

Ở tuổi 30, bạn đã được mọi người xung quanh công nhận, có địa vị xã hội nhất định và là một người độc lập. Đến tuổi 40, bạn càng trở nên thành thục hơn và có lý tưởng của riêng mình. Giống như lời Khổng Tử, ý nghĩa của câu này đó là: “Ba mươi giống như một con sói, bốn mươi giống như một con hổ” là biểu thị một cách diễn đạt chính xác hơn.

Khi đàn ông bước vào độ tuổi 30, 40 chính là độ tuổi sung sức và quyền lực nhất. Họ là những người có gia đình, có trách nhiệm, có kinh nghiệm và bản lĩnh, đạt được một số thành tựu trong sự nghiệp. Vì thế, câu “Ba mươi như sói, bốn mươi như hổ” là để mô tả khí chất của người đàn ông lúc này. 

Người ta cũng khuyên đàn ông không nên trì hoãn những điều tốt đẹp ở thời điểm này, những điều phải làm thì nên làm, biết đương đầu và vượt qua khó khăn, thách thức. Ở tuổi 40 đã hiểu thấu được bản thân mình, qua quá trình tôi luyện sẽ khiến nội tâm càng trở nên mạnh mẽ, biết biến những thứ bên ngoài thành năng lượng bên trong. Người 40 tuổi là người có độ tuổi thực tế nhất, không nên phạm quá nhiều sai lầm kẻo hối hận cũng không kịp.

Những người ở tuổi 40 cũng đã hiểu rõ trách nhiệm của bản thân, họ phải gánh vác trách nhiệm gia đình, trách nhiệm xã hội, vừa dưỡng dục con cái vừa phải hiếu thuận với cha mẹ. Tuổi 40 là độ tuổi huy hoàng trong đời người, cũng là thời kỳ có cống hiến lớn nhất cho gia đình và xã hội.  

Còn khi miêu tả về phụ nữ, ý nghĩa ban đầu của câu nói này là “một người phụ nữ giống như một con sói ở tuổi ba mươi và một con hổ ở tuổi bốn mươi”. Trên thực tế, những người đàn ông phóng đãng thời xưa đã dùng cách nói này để hủy hoại phụ nữ. Dù là đàn ông hay đàn bà, khi đến tuổi 30 và 40 tuổi đều đang ở độ tuổi trẻ trung, cường tráng. Thật ra, phụ nữ lúc này cũng có kinh nghiệm sống, cũng có năng lực. Tuy nhiên, phụ nữ cũng cần phải làm việc nhà và chăm sóc con cái và họ cũng có thể kinh doanh.

Trong xã hội cổ đại, nhiệm vụ của phụ nữ gần như là chăm sóc gia đình và con cái. Họ không được ra ngoài xã hội và hầu như phải ru rú ở trong nhà. Đặc biệt, một người đàn ông có thể tam thê tứ thiếp. Họ có thể vung tiền cưới thêm thê thiếp trẻ mà quên đi người vợ đầu tiên đã đầu gối vai ấp với mình.

Tuy nhiên, phụ nữ ở độ tuổi 30 và 40 rất cần tình yêu thương của chồng. Khi đang ở độ tuổi “sung mãn”, chồng họ lại mải mê tìm kiếm thú vui bên ngoài mà lạnh nhạt với cả vợ con của mình. Điều này khiến người vợ cảm thấy trống trải, dẫn đến tình trạng một số người bắt đầu tìm kiếm đối tượng phù hợp với mình để chia sẻ nỗi cô đơn. Và họ sẽ gặp những đối tượng cùng mục tiêu để tìm hiểu và kết thân.

Vì vậy, những người này cũng bị kết luận rằng: “Phụ nữ 30 tuổi như sói, 40 tuổi như hổ”. Thực tế, nếu đàn ông chăm sóc vợ chu đáo thì đã không có nhận xét bất công thế này!