Cổ nhân dạy “Tháng 5 kiêng xây nhà, tháng 6 không chuyển nhà”: Ẩn chứa trí tuệ to lớn của người xưa

Thời xưa, cổ nhân thường xuyên đúc kết các kinh nghiệm trong cuộc sống hàng ngày thành những câu nói ngắn gọn, súc tích nhưng ẩn chứa đầy triết lý sâu xa. Trong văn hóa truyền thống, các câu thành ngữ, tục ngữ vốn bác đại tinh thâm. Những câu nói này thấm nhuần sương gió của thời gian và đã dần thấm đượm vào mọi mặt cuộc sống con người. Có thể thấy, tài sản tinh thần cùng với những đúc kết quý báu mà người xưa để lại đã mang đến cho chúng ta những lợi ích to lớn, trở thành những lời răn dạy quý báu cho thế hệ mai sau. 

Những câu ca dao tục ngữ, câu nói phổ biến thường được lưu truyền ở các vùng nông thôn. Câu tục ngữ ngày hôm nay muốn chia sẻ với độc giả chính là: “Tháng 5 kiêng xây nhà, tháng 6 không chuyển nhà”. Vậy, ý nghĩa của câu nói này có nghĩa là gì? Tại sao người xưa lại nói như vậy?

Tại sao nói “Tháng 5 kiêng xây nhà”?

Theo quan niệm dân gian, nhà cửa rất được coi trọng và thường là vấn đề được ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, để mua được một căn nhà không hề đơn giản chút nào. Đây được coi là việc lớn của đời người. Có rất nhiều người trẻ liều lĩnh, phấn đấu, vật lộn không ngừng để có một ngôi nhà cho riêng mình trong tương lai.

Tháng 5 trong câu nói này là tháng 5 âm lịch chứ không phải tháng 5 dương lịch. Ở các vùng nông thôn, người dân quan niệm rằng tháng 5 âm lịch được coi là tháng không mấy cát lành. Đặc biệt, ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch theo quan niệm dân gian được coi là “ngày xấu”. Ắt hẳn có người thắc mắc rằng: Ngày 5/5 âm lịch là Tết Đoan Ngọ, vì sao là ‘ngày xấu’ được?

Thực tế, quan niệm này có liên quan đến phong tục truyền thống của Tết Đoan Ngọ. Vào ngày này, mọi người sẽ dán tranh ngũ độc, treo cải thảo ở cửa. Công việc này là để ngăn chặn “ngũ độc” ở nông thôn, nhằm tránh những con vật nguy hiểm như rắn độc, rết, bọ cạp, tắc kè, cóc… vào nhà để không đe dọa đến sức khỏe người khác.

Sở dĩ, mọi người quan niệm không nên xây nhà vào tháng 5 là để tránh cho “Ngũ độc” này ngấm vào tường khi xây nhà. Họ cho rằng, “ngũ độc” nếu vào nhà sẽ phá hoại tường và ảnh hưởng đến chất lượng của ngôi nhà. Bên cạnh đó, còn có một nguyên nhân nữa là tháng 5 là thời điểm mưa nhiều, việc mưa ảnh hưởng đến quá trình xây nhà, ảnh hưởng đến cả thời gian thi công và chất lượng công trình. 

Ở các vùng nông thôn, làm nhà là việc lớn của đời người, dành dụm cả nửa đời mới đủ, thế nên người dân thường làm nhà vào sau Tiết xuân. Khi đó, thời gian ban ngày dài và có nhiệt độ thích hợp. 

Về quan niệm “Tháng 5 kiêng xây nhà, tháng 6 không chuyển nhà” của người xưa còn có một cách lý giải khác rằng: Trong tiếng Hán thì số 5 đồng âm với từ “Vô”, có nghĩa là không có gì. Nếu như xây nhà vào tháng 5 tức là vô phúc, không có may mắn. Cũng có người cho rằng, tháng 5 là “Dương nguyệt”, không thích hợp để xây nhà.

“Tháng 6 không chuyển nhà” có nghĩa là gì?

Bên cạnh việc kiêng kỵ xây nhà, người xưa còn có nhiều điều cần tránh khi chuyển nhà. Trong năm, tháng 6 âm lịch chính là thời điểm nóng nhất. Thời xưa, cuộc sống còn thô sơ, lạc hậu nên thời tiết nóng nực mọi người cũng chỉ còn cách cố chịu đựng mà thôi.

Chưa kể, nếu như chuyển nhà sẽ phải chuyển tất cả các đồ đạc theo cùng. Thời điểm đó, việc di chuyển đồ đạc hầu như dựa vào sức kéo của ngựa hoặc những chiếc xe thô sơ của gia đình. Chuyển nhà trong quãng đường ngắn thì còn đỡ, nếu chuyển nhà với quãng đường dài trong thời tiết nắng nóng không chỉ mệt nhọc, tốn công sức mà còn ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. 

Vì thế, người xưa mới quan niệm rằng “Tháng 6 không chuyển nhà” là muốn tiết kiệm sức người và sức của. Không chỉ riêng gì tháng 6 mà người xưa còn đưa ra lời khuyên không nên chuyển nhà vào tháng 12 âm lịch. Nguyên nhân bởi, tháng 12 là thời điểm lạnh giá nhất trong năm, không thích hợp để chuyển nhà. 

Đối với xã hội hiện nay, câu nói “Không xây nhà vào tháng 5” của người xưa vẫn còn hợp lý và giữ được nhiều giá trị. Tuy nhiên, câu nói “tháng 6 không dọn nhà” xem ra đã không còn phổ biến và ít được mọi người biết tới. Nguyên nhân bởi, cuộc sống ngày nay đã cải thiện hơn trước rất nhiều. Nếu như muốn chuyển nhà đều sẽ có những dịch vụ chuyển nhà trọn gói, phương tiện giao thông cũng thuận tiện hơn rất nhiều. Vì thế, dù có chuyển nhà vào thời điểm nào trong năm cũng chỉ xong trong “một nốt nhạc”, người chủ nhà không cần tốn quá nhiều sức lực.  

Đối với quan điểm kiêng kỵ “Tháng 5 kiêng xây nhà, tháng 6 không chuyển nhà” hiện nay vẫn có một số ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, lời của tổ tiên vẫn rất có lý và đáng để tham khảo. Có thể thấy, xây nhà ở nông thôn là một sự kiện trọng đại nên chúng ta phải thận trọng và tính toán kỹ lưỡng.