Cho vay ngang hàng - P2P Lending là gì? Những ưu, nhược điểm của mô hình P2P Lending

Giới thiệu về mô hình P2P Lending

P2P Lending chính là hình thức kết nối trực tiếp giữa người vay và người cho vay (nhà đầu tư) trên nền tảng trực tuyến mà không thông qua các bên trung gian tài chính. Nói cách khác thì P2P Lending là mô hình kinh doanh sử dụng các dịch vụ online để kết nối nhà đầu tư với cá nhân/doanh nghiệp có nhu cầu vay tiền gồm mô hình cho vay P2P đảm bảo (thế chấp), không đảm bảo (tín chấp) giống với hình thức các ngân hàng đang áp dụng hiện nay.

Có một điểm khác biệt đó là việc thẩm định của mô hình P2P Lending sẽ được tiến hành hoàn toàn trực tuyến và nhà đầu tư có quyền lựa chọn đối tác cần vay trên hệ thống có sẵn và dễ dàng theo dõi tình trạng các khoản vay, lợi nhuận của mình.

Những ưu, nhược điểm của mô hình P2P Lending

Ưu điểm của mô hình P2P Lending

Mô hình P2P Lending sẽ có những ưu điểm nhất định, cụ thể như:

Đầu tiên thì bên vay sẽ tiếp cận được nguồn vốn trực tiếp, đặc biệt là với những món vay nhỏ, ngắn hạn của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khó tiếp cận nguồn vốn chính thức; đáp ứng được nhu cầu vay nhanh hơn do thủ tục, quy trình đơn giản hơn so với vay tiêu dùng thông thường; Phí và lãi suất có thể thấp hơn so với vay tiêu dùng thông thường qua trung gian bởi tiếp cận trực tiếp, sử dụng công nghệ và dữ liệu lớn để tiết kiệm chi phí; có thêm lựa chọn về kênh huy động vốn.

Thứ hai đó là đối với nhà đầu tư (bên cho vay), mô hình này cung cấp một kênh đầu tư nhằm góp phần đa dạng hóa danh mục đầu tư. Đồng thời, lợi tức khá hấp dẫn (lãi suất thường sẽ cao hơn gửi tiết kiệm hoặc đầu tư trái phiếu thông thường).

Thứ ba là đối với công ty P2P Lending thì đây là một lĩnh vực hoạt động mới, khai thác nền tảng công nghệ đã có, đem lại nguồn thu và đa dạng hóa hoạt động, tăng việc làm cho nhân viên.

Thứ tư, P2P Lending giúp tăng khả năng tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa là đối tượng khó tiếp cận vốn từ các kênh huy động vốn truyền thống như là vay vốn từ ngân hàng, phát hành cổ phiếu và trái phiếu trên thị trường vốn.... Lý do là bởi đối tượng này thường có năng lực tài chính thấp, chưa xây dựng được kế hoạch kinh doanh dài hạn, nhu cầu vay vốn nhỏ và ngắn hạn và dễ bị ảnh hưởng bởi các đối tác, thiếu tài sản đảm bảo... Ngoài ra, mục đích của loại hình cho vay này thường tập trung cho vay các món nhỏ thế chấp (mua nhà, mua ô tô...), tái cho vay thẻ tín dụng, cho vay tiêu dùng và cho vay doanh nghiệp nhỏ - siêu nhỏ, cho vay khởi nghiệp.

Nhược điểm của mô hình P2P Lending

Cùng với những ưu điểm thì P2P Lending cũng đem đến một số rủi ro như:

Khi P2P Lending không phải tuân thủ các quy định về an toàn hoạt động, quy định về giám sát, kiểm soát một cách chặt chẽ như đối với các tổ chức tín dụng hay công ty quản lý đầu tư thì trách nhiệm ràng buộc giữa công ty P2P Lending và nhà đầu tư là khá hạn chế, dẫn đến tranh chấp có thể xảy ra hoăc khi xảy ra rủi ro, các bên liên quan không chịu trách nhiệm, không được giải quyết đền bù như thường lệ.

Nhà đầu tư sẽ chịu nhiều rủi ro hơn so với bên vay, bởi vì ở nhiều quốc gia, bên vay vẫn được hưởng các quyền lợi theo quy định về bảo vệ người đi vay như là các quy định về lãi suất, quyền được cung cấp thông tin... trong khi nhà đầu tư lại không được hưởng các quyền lợi liên quan đến bảo vệ người gửi tiền như ở trong hệ thống ngân hàng. Trong khi đó thì vẫn phải chịu các rủi ro về tín dụng, thanh khoản, pháp lý... Hơn thế, nhà đầu tư chịu thêm nhiều rủi ro đạo đức xảy ra khi bên vay không trả được nợ (do khách quan hay cố ý, dù có thể được bù đắp một phần từ công ty P2P Lending); và/hoặc công ty P2P Lending dùng tiền đầu tư sai mục đích, quản lý kém hoặc là phá sản (do khách quan/cố ý)... dẫn đến khả năng mất vốn.

Những biến tướng của hình thức cho vay này như là công ty P2P Lending áp dụng lãi suất, phí cao ngất ngưởng bất chấp khả năng trả nợ của bên vay; hoặc bên vay trốn tránh trả nợ dẫn đến bên cho vay hoặc công ty P2P Lending dùng mọi biện pháp kể cả thuê xã hội đen đòi nợ... dẫn đến diễn biến phức tạp, hệ lụy kinh tế, xã hội khó lường.

Rủi ro về mặt pháp lý cũng có thể xảy ra khi mà khung pháp lý chưa đầy đủ và có thể bị thay đổi một cách nhanh chóng, dẫn đến rủi ro cho cả phía doanh nghiệp và nhà đầu tư. Cơ sở pháp lý chưa đầy đủ sẽ dẫn đến việc thiếu căn cứ để giải quyết khi xảy ra rủi ro, tranh chấp... có thể dẫn đến chậm phát triển các dịch vụ P2P Lending, không đáp ứng được kịp cho nhu cầu thị trường.

Tuy nhiên thì mô hình P2P Lending đang dần trở thành trào lưu trong giới đầu tư tài chính khi mà Chính phủ đang dần cởi mở hơn với hình thức này. Và người dân cũng sẽ có cơ hội tiếp cận dịch vụ vay tiền và đầu tư sinh lời một cách thuận tiện, hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống nhờ bắt nhịp xu thế toàn cầu./.