Thống đốc NHNN: Chưa tăng giải ngân cho vay nhà ở xã hội trong ngắn hạn

Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã nhận được nhiều câu hỏi từ các đại biểu Quốc hội về vấn đề cho vay trong lĩnh vực bất động sản nói chung và vay mua nhà ở xã hội (NOXH) nói riêng.

Chương trình vay ưu đãi NOXH mới ở giai đoạn đầu triển khai

Đánh giá cao sự phát triển của thị trường bất động sản và đóng góp của nó vào nền kinh tế cũng như nhu cầu nhà ở của người dân, đại biểu Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, vẫn còn nhiều bất cập, chẳng hạn như sự mất cân đối cung cầu và giá nhà cao so với thu nhập của người dân, nhiều khu đô thị đang gặp vướng mắc và triển khai chậm.

Cũng theo đại biểu Trần Thị Vân, hiện nay Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo và giải pháp, trong đó có giải pháp về vốn tín dụng. Theo đó, đại biểu đề nghị Thống đốc NHNN cho biết thời gian tới cơ quan chức năng sẽ có những giải pháp gì để thúc đẩy thị trường bất động sản hiện đang chững lại, cũng như các biện pháp nhằm hỗ trợ người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp tiếp cận nhu cầu nhà ở, trong khi gói vay 120.000 tỉ đồng vẫn đang giải ngân chậm.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Quốc Hậu (đoàn Cà Mau) cũng bày tỏ sự quan tâm đến các giải pháp để tăng tốc giải ngân cho chương trình tín dụng liên quan đến NOXH, nhà ở công nhân, cải tạo và xây dựng lại chung cư theo Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ, với mục tiêu hỗ trợ và ổn định thị trường bất động sản một cách an toàn, bền vững.

Trả lời thắc mắc của các đại biểu Quốc hội, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thị trường bất động sản hiện tại đang mất cân đối cung - cầu, phân khúc nhà ở cho người thu nhập thấp chưa được phát triển mạnh. Trước vấn đề này, Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo nhằm tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững.

Trong thời gian qua, NHNN đã rà soát các quy định pháp luật, đề xuất các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn về trả nợ và ban hành thông tư cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay mới. Ngân hàng cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng giảm và miễn lãi cho các dự án, bao gồm bất động sản, điều chỉnh quy định về mua trái phiếu doanh nghiệp theo hướng thuận lợi hơn cho thị trường này.

Với mục tiêu 1 triệu căn NOXH, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, cần huy động nhiều nguồn vốn, đặc biệt từ ngân sách nhà nước. Hiện, gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng đã tăng lên 145.000 tỉ đồng từ các ngân hàng thương mại, với lãi suất giảm từ 1,5 đến 2% so với lãi suất thông thường. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân phụ thuộc vào các dự án đủ điều kiện tham gia chương trình theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh, đây là chương trình cho vay thông thường, khách hàng vẫn cần đáp ứng điều kiện vay, trong bối cảnh hậu COVID-19, việc vay vốn đặc biệt khó khăn cho người thu nhập thấp và công nhân. Chương trình vốn ưu đãi dành cho NOXH hiện đang ở giai đoạn đầu nên chưa thể đẩy mạnh việc giải ngân trong ngắn hạn, nhưng có thể sẽ cải thiện khi nền kinh tế dần ổn định.

NHNN không cấm cho vay bất động sản

Liên quan đến tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản nói chung, nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi cho Thống đốc NHNN về các vấn đề liên quan đến việc còn dư địa cho vay hay không, cách xử lý tình trạng một số tổ chức tín dụng đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng quá mức và các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng trong lĩnh vực này.

Phân tích rõ hơn về những lo ngại của các đại biểu Quốc hội, TS.Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính cho rằng, trong những năm qua, thị trường bất động sản kém ổn định khiến tín dụng trong lĩnh vực này tăng trưởng không đáng kể. Sau một thời gian "dồn nén," tín dụng bất động sản đã có dấu hiệu phục hồi, tuy nhiên vẫn chưa đạt kỳ vọng do các ngân hàng còn thận trọng trong việc cho vay, dù đây là loại tín dụng có tài sản thế chấp, mang lại lợi nhuận hấp dẫn cho ngân hàng.

Ngoài ra, trong các năm gần đây, đặc biệt là năm 2024, tín dụng tăng trưởng không ổn định với nhiều biến động trong những tháng đầu năm, thậm chí có tháng còn âm. Đến 1-2 tháng cuối năm, hoặc vài tuần cuối, tín dụng mới tăng đột biến, giúp đạt được kế hoạch năm. Tuy nhiên, cách tăng trưởng này không phản ánh chính xác mức độ hỗ trợ thực tế của tín dụng đối với nền kinh tế, dễ dẫn đến sự hiểu sai về các số liệu phân tích.

Về những vấn đề này, Thống đốc NHNN cho biết, hiện tại, dư nợ tín dụng dành cho lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam chiếm khoảng 20-21% tổng dư nợ toàn bộ nền kinh tế. Việc các tổ chức tín dụng quyết định cấp tín dụng vào lĩnh vực nào và với tỷ lệ bao nhiêu hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của họ, dựa trên khả năng huy động vốn của từng đơn vị.

Hiện, các khoản vay trong lĩnh vực bất động sản thường là trung và dài hạn, còn huy động thì đến 80% là ngắn hạn, nên khi cấp tín dụng các ngân hàng phải cân đối nguồn vốn phù hợp, đảm bảo nguyên tác an toàn để có thể chi trả khi người dân rút tiền.

Bà Hồng khẳng định, NHNN không có quy định cấm cho vay đối với bất động sản. Nhiều tổ chức tín dụng đã đưa ra các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong thời gian qua, tuy nhiên, theo quy định hiện hành của pháp luật, tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn không được vượt quá 30%.

“Nếu hệ thống các tổ chức tín dụng tiềm ẩn rủi ro, sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế do tác động lan tỏa của nó. Vì vậy, NHNN dựa vào tình hình thực tế và trong nhiều năm qua đã quyết định sử dụng công cụ hạn mức tín dụng để kiểm soát tín dụng,” bà Hồng cho biết.