Nợ trái phiếu vẫn là “cơn đau đầu” với doanh nghiệp bất động sản

Sóng “lỡ hẹn” vẫn cao

Báo cao mới nhất của VNDirect cho thấy, áp lực đáo hạn trái phiếu đối với các doanh nghiệp riêng lẻ tăng cao trong tháng 6. Cùng với đó, danh sách các doanh nghiệp thanh toán chậm dựa trên công bố của HNX cũng vẫn tiếp tục tăng.

Tháng 6 có tới 35.500 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đến hạn, đây là thời gian đáo hạn đỉnh điểm trong năm 2023. So với tháng 5, con số này đã tăng gấp đôi. Tính đến 23/5/2023, HNX cho biết có khoảng 62 doanh nghiệp rơi vào danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán hoặc nợ gốc trái phiếu.

Theo VNDirect, sẽ có khoảng 157,7 nghìn tỷ đồng thuộc tổng dư nợ trái phiếu của các doanh nghiệp, chiếm 14,4% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trên thị trường. Năm 2023, tổng giá trị đáo hạn trái phiếu của các doanh nghiệp dự kiến khoảng hơn 45,2 tỷ đồng, chiếm 19,4% tổng giá trị đáo hạn của thị trường trong cả năm. Trước sức nóng của đáo hạn trái phiếu, nhiều doanh nghiệp đã gia hạn, giãn hoãn trái phiếu liên tiếp.

Đơn cử, Novaland đã có thông báo về việc gia hạn lô trái phiếu được phát hành vào tháng 9 năm ngoài với trị giá 1.000 tỷ đồng sẽ được gia hạn thêm 21 tháng kể từ ngày đáo hạn (ngày 19/6). Theo chia sẻ từ công ty, mức lãi suất trái phiếu sẽ được cố định từ 11,5%/năm từ ngày 19/6 đến ngày cuối của kỳ hạn trái phiếu điều chỉnh.

Trước đó, đơn vị này cũng đã đạt thỏa thuận giãn nợ và gfia hạn trái phiếu liên tiếp. Tại cuộc họp Đại hội Cổ đông thường niên 2023 mới đây của công ty, ông Bùi Thành Nhơn, Chủ tịch HĐQT cho biết Novaland dự kiến sẽ tiếp tục tái cấu trúc tài chính với tổng khối lượng trái phiếu là 5.500 tỷ đồng cần thương lượng gia hạn trong năm nay.
Tương tự, CTCP Đầu tư và Dịch vụ Đất Xanh miền Nam đã phát đi thông báo sẽ thanh toán chậm 5 kỳ hạn lãi trong giai đoạn tháng 2 đến tháng 5 năm 2023 đối với lô trái phiếu MNRCH2123001. Lý do được đưa ra là chưa xếp được nguồn tiền nên sẽ rời hạn thanh toán sang cuối tháng 6 với tổng số tiền khoảng 8 tỷ đồng.

Một đơn vị khác là CTCP Fuji Nutri Food cũng có thông báo về việc thanh toán chậm lãi trái phiếu đến hạn vào ngày 19/6 vừa qua. Hạn thanh toán lãu hơn 23 tỷ đồng của mã trái phiếu FNFCH2123001, nhưng chưa thu xếp được nguồn thanh toán nên công ty vẫn chưa chi trả được bởi.  Được biết, lô trái phiếu này được phát hành từ ngày 18/3/2021 có kỳ hạn 3 năm và mang trị giá 720 tỷ đồng. Tháng 8 tới, đơn vị này sẽ phải chuẩn bị lượng tiền lớn dành cho việc đáo hạn lô trái phiếu này, với tổng giá trị khoảng 1.000 tỷ đồng.

Mới đây, CTCP Tập đoàn Khải Hoàn Land cũng đã công bố thông tin bất thường về nghị quyết của chủ sở hữu trái phiếu. Lô trái phiếu mã KHGH2123002 được phát hành ngày 22/12/2021, kỳ hạn 2 năm và sẽ đáo hạn ngày 22/6/2023 với mệnh giá 300 tỷ đồng, lãi suất 12%/năm và thanh toán lãi 3 tháng/lần. Ngày 21/6/2023 vừa qua, chủ sở hữu lô trái phiếu KHGH2123002 đã thông qua việc kéo dài kỳ hạn đáo hạn đến ngày 22/6/2024, đồng thời điều chỉnh lãi suất trái phiếu thành 13,5%/năm. Kỳ tính lãi cũng được điều chỉnh định kỳ tháng 2 tháng/lần.

Đây không phải lần đầu tiên Khải Hoàn Land phải lùi thời gian đáo hạn trái phiếu. Trước đó, lô trái phiếu KHGH2123001 phát hành ngày 5/10/2021 đáo hạn và 5/4/2023 có giá trị 300 tỷ đồng với lãi suất cố định 12%/năm cũng đã được trái chủ thông qua việc lùi thời gian đáo hạn thêm 1 năm, đến 5/4/2023. Cùng với đó, kỳ tính lãi suất được điều chỉnh trả 1 tháng/lần.

Cách nào giảm sức ép với thị trường trái phiếu

Theo thống kê, trong nửa cuối năm 2023, áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn còn rất lớn. Trong đó, riêng trái phiếu trong lĩnh vực bất động ản đáo hạn lên tới 82 nghìn tỷ đồng.
Lượng trái phiếu đáo hạn tạo áp lực, gánh nặng lớn lên tài chính của nhiều doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản trong bối cảnh ngành còn nhiều khó khăn. Dù đã đưa ra các giải pháp hàng đổi hàng, hoán đổi trái phiếu thông qua bất động sản nhưng khả năng thành công của các cuộc đàm phán rất hi hữu. 

Để giảm áp lực trên thị trường, Chính phủ đã ban hành sửa đổi Nghị định 65 và Nghị định 08 liên quan đến thị trường trái phiếu. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng có  những chỉ đạo tháo gỡ với từng dự án. Đồng thời tăng cường công tác kiểm tra nhằm đảm bảo tính minh bạch cũng như nâng cao vấn đề pháp lý. 

Trong tháng 6 này, sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp được đưa vào vận hành, nhà đầu tư đang nắm giữ trái phiếu có thể bán công khai qua sàn giao dịch này và điều này được kỳ vọng sẽ đưa thị trường trái phiếu riêng lẻ đi vào khuôn khổ. Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội cũng cho biết, việc triển khai xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu riêng lẻ đang hoàn thiện những bước cuối cùng và dự kiến được đưa vào sử dụng từ tháng 7/2023.

Còn theo số liệu của Công ty quản lý quỹ Vietcombank, trong 5 tháng đầu năm 2023, số trái phiếu được hoãn thời gian trả nợ khoảng 36 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên theo các chuyên gia, thời gian hoãn cũng chỉ là một phần nhỏ, trong đó có kéo dài thời gian trả nợ theo quy định của Nghị định 08 là tối đa 2 năm.

Bên cạnh đó, việc được hoãn thời gian thi hành một số điều khoản của Nghị định 65 đến ngày 31/12/2023 cũng được xem là một giải pháp "cứu cánh" cho thị trường trái phiếu trong giai đoạn tới. Tuy nhiên, nó chỉ có tác động rất nhỏ bởi từ nay đến cuối năm 2023 chỉ còn chưa đến 6 tháng. Do vậy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn gặp khá nhiều khó khăn.

Về phía doanh nghiệp, ông Lê Trọng Khương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Hưng Thịnh Land bày tỏ, trái phiếu doanh nghiệp là kênh huy động vốn tốt của doanh nghiệp trong thời gian qua, thế nhưng việc mất niềm tin của người dân và trái chủ khiến việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Từ thực tế này, ông Khương đề nghị NHNN và các bộ ngành xem xét và có phương án hỗ trợ các doanh nghiệp tồn tại và phát triển tốt. “Có như vậy, các trái chủ mới yên tâm khi đầu tư”, ông Khương nói. 

Đồng quan điểm, bà Vũ Thị Phương Nam, Giám đốc phụ trách tái cấu trúc Novaland cho biết hiện nay các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn để trả nợ trái phiếu đến hạn. Đại diện Novaland đề nghị NHNN xem xét các giải pháp có thể giúp đỡ doanh nghiệp hoàn thiện nghĩa vụ với các trái chủ.

Theo PGS.TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính – Ngân sách, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, hiện tại, các phương thước gia hạn trái phiếu được coi là giải pháp tốt nhất đối với các doanh nghiệp. Nếu tính đến phương án hoán đổi tài sản sẽ kho khăn hơn khi nhiều tài sản đang bị chôn chặt tại ngân hàng. Cùng với đó, việc xem xét giãn thời hạn trả nợ được coi là yếu tố cần thiết hàng đầu hiện nay, giúp doanh nghiệp gỡ nút thắt thời gian. Bên cạnh đó, để tái cấu trúc nợ, điều tiên quyết của các doanh nghiệp cần làm đó là minh bạch thông tin mục đích sử dụng vốn trái phiếu để gia tăng niềm tin của khách hàng theo Nghị định 65.