Kẻ cười, người lo vì ngân hàng tăng lãi suất

Việc tăng lãi suất vừa kiểm soát được lạm phát nhưng cũng là gia tăng lạm phát

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước cho biết từ ngày 25/10, lãi suất tối đa với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng tăng từ mức 0,5% lên mức 1%/năm còn lãi suất tiền gửi có kỳ hạn là từ 1 tháng cho đến dưới 6 tháng từ 5% lên 6%/năm. 

Còn riêng lãi suất tối đa với tiền gửi bằng VND ở Quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô từ mức 5,5% lên 6,5%/năm. Như thế, chỉ trong 2 lần điều chỉnh trở lại đây thì trần lãi suất huy động dưới 6 tháng hiện nay đã quay về mức trước dịch và tương đương với thời điểm vào năm 2014. 

Cũng theo Ngân hàng Nhà nước, việc tăng lãi suất với mục đích gia tăng lãi suất nhằm triển khai đồng bộ các biện pháp cũng đã góp phần kiểm soát tình trạng lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tiền tệ cũng như đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng. 

Và theo các chuyên gia kinh tế, việc nâng trần lãi suất huy động cũng sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến ngân hàng, doanh nghiệp cùng người dân. Không những thế, trần huy động cũng đã được nâng lên cho phép các ngân hàng đang cần vốn trả lãi suất cao hơn dành cho những người gửi tiền. Đây cũng chính là thời điểm vàng cho người gửi tiền bởi vì lãi suất vẫn đang có xu hướng nhích lên. 

Song song với đó, các ngân hàng thương mại cũng đã áp dụng nhiều ưu đãi cộng thêm lãi suất giúp cho khách hàng có thể được hưởng lợi nhiều hơn. Vậy nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với chi phí đầu vào của ngân hàng từ đó có thể khiến cho lãi suất đầu ra - nghĩa là lãi suất cho vay cũng tăng theo. Tính đến thời điểm hiện tại, mặt bằng lãi suất cho vay cá nhân lên mức 13% và doanh nghiệp cũng tầm 9%, so với đầu năm tăng khoảng 2%. 

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng cho hay, khi lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng cũng được Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng từ 5 - 6% đồng nghĩa với việc lãi suất tiền gửi có thể sẽ tiếp tục thiết lập mặt bằng mới giúp cho người gửi tiền hưởng lợi nhưng áp lực lên lãi suất vay. 

Cũng theo vị chuyên gia này, việc tăng lãi suất có tính hai mặt là vừa kiểm soát được lạm phát nhưng cũng là gia tăng lạm phát. Cụ thể là khi lãi suất cho vay tăng thì cả doanh nghiệp cũng như người dẫn đầu đều sẽ đi vay ít hơn cũng như tính toán hiệu quả của vốn vay. 

Và từ đây sẽ giảm đi lượng tiền đổ vào lưu thông khi mà doanh nghiệp vay ít hơn đã dẫn đến mức độ tăng trưởng cũng đã chậm lại, nhờ đó là có thể kiểm soát được tình hình lạm phát. Trái lại, tăng lãi suất cũng sẽ khiến cho chi phí vốn vay của ngân hàng tăng, kéo chi phí sản xuất tăng từ đó đẩy giá thành sản phẩm tăng. 

Một số Ngân hàng thương mại đã quyết định điều chỉnh tăng lãi suất ở kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần cho phép

Ông Đinh Quang Hinh - Trưởng Bộ phận Vĩ mô và Chiến lược thị trường, Công ty Chứng khoán VNDirect cho biết: “Việc Ngân hàng Nhà nước tăng mạnh lãi suất điều hành sẽ tác động tới các chỉ số như “room” tín dụng (ảnh hưởng tới cung tiền); mặt bằng lãi suất tiền gửi - cho vay; tỷ giá hối đoái và các chính sách hỗ trợ lãi suất phục hồi kinh tế”. 

Cũng đồng quan điểm, PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng các ngân hàng trung ương ở trên thế giới đều phải tăng lãi suất để có thể chống đỡ với đà tăng phi mã của lạm phát. Và dù cho Ngân hàng Nhà nước muốn giữ ổn định tỷ giá USD/VND để qua đó có thể ổn định lãi suất cho vay với mục đích hỗ trợ nền kinh tế nhưng cả thế giới lại đồng loạt tăng lãi suất thì Ngân hàng Nhà nước không thể cưỡng lại được. 

PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh nói rằng: “Lãi suất điều hành tăng cao đã dẫn đến việc tăng lãi suất cho vay là điều khó có thể tránh, nhưng tôi vẫn hy vọng là mặt bằng lãi vay sẽ không tăng cao bởi vì Ngân hàng Nhà nước sẽ có các biện pháp can thiệp ví dụ như thị trường mở, lãi suất qua đêm thấp, tạo thanh khoản….”. 

Và ngay sau khi có quyết định của Ngân hàng Nhà nước thì một số Ngân hàng thương mại đã quyết định điều chỉnh tăng lãi suất ở kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần cho phép. Cũng theo đó, Ngân hàng Thương mại cổ phần Bắc Á đã tiến hành nâng lãi suất tiền gửi từ 1 - 5 tháng từ mức 5%/năm lên kịch trần 6%/năm. 

Còn một số ngân hàng khác ví dụ như Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương tín (Sacombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Nam Á (SeaBank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Quốc tế (VIB) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Quốc dân (NCB), Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) cũng đã tiến hành tăng mạnh lãi suất các kỳ hạn ngắn dưới thời điểm 6 tháng từ mức 4,1%-4,6%/năm trước đó ghi nhận lên 5,6%-6%/năm theo biểu lãi suất mới, đây là mức tăng tương đương 1,4%  - 1,5% cho các kỳ hạn từ 1 - 6 tháng. 

Theo Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS), việc Ngân hàng Nhà nước tiến hành tăng lãi suất đã giúp hạ nhiệt tỷ giá tạm thời nhưng cũng sẽ kích hoạt cuộc đua tăng lãi suất và đặc biệt là ở các ngân  hàng vừa và nhỏ, tạo ra áp lực mạnh lên mặt bằng lãi suất cho vay vốn có độ trễ nhất định so với mức lãi suất huy động. 

Ông Đào Minh Tú - Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, mức lãi suất cho vay là do ngân hàng thương mại quyết định và theo quy định của pháp luật. Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ định hướng các mức lãi suất ưu tiên cố định, còn lại thì sẽ là do thỏa thuận giữa những người cho vay và những người đi vay. 

Cũng theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, động thái tăng lãi suất điều hành nhằm mục đích đảm bảo theo hướng phù hợp diễn biến lạm phát thị trường trong cũng như ngoài nước. Đây cũng chính là công cụ điều hành, khi cần tăng sẽ điều chỉnh tăng và khi cần giảm thì sẽ giảm để đảm bảo được mục tiêu chung, thích ứng với tình hình mới. 

Và trong thời gian sắp tới, Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ theo dõi sát diễn biến của thị trường trong nước cũng như quốc tế để có thể kịp thời điều hành một cách linh hoạt, đồng bộ các giải pháp, công cụ chính sách tiền tệ và sẵn sàng can thiệp thị trường tiền tệ, ngoại hối để có thể đáp ứng được nhu cầu thanh khoản của các tổ chức tín dụng, từ đó góp phần ổn định thị trường, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.