Đô thị “oằn mình” gánh, chung cư mini vẫn cứ tiếp tục mọc

Nỗi lo cháy nổ luôn thường trực

Xuất phát từ việc không được quản lý chặt chẽ theo quy định của pháp luật về xây dựng như chưa xin phép, thiếu giám sát công tác thiết kế hay thi công của các cơ quan chuyên môn nên loại hình chung cư này luôn tiềm ẩn nhiều hệ lụy và bất cập về chất lượng công trình, an toàn sử dụng, môi trường và đặc biệt là an toàn cháy nổ.

Thực tế là chung cư mini được hình thành dưới dạng nhà “ống”, nhiều tầng, nhiều căn diện tích chỉ tầm mười mấy mét vuông, có thêm gác lửng như các phòng trọ của nhà dân. Diện tích hàng lang lối đi chung của mỗi tầng lầu rất hẹp và nhỏ, chỉ chừng tầm từ 1m2 đổ lại, đôi lúc việc đi lại qua nhau còn phải nép, nghiêng mình để tránh nhau.

Đa phần đều có bếp trong từng căn hộ, nhiều người sử dụng các loại bếp và bình ga mini được sạc và đổi đi đổi lại nhiều lần. Đã có không ít lần mùi khí gas bốc lên do bếp gas bị kẹt lan ra khắp hàng lang nồng nặc, trong khi đó nhiều khu chung cư mini vì để tiết kiệm diện tích còn không có lối thoát hiểm.

Hơn nữa, chung cư thường bố trí tầng 1 hoặc tầng hầm để làm chỗ đỗ xe, đôi lúc xe máy của cư dân và xe máy của khách gửi chật kín chỗ, phải kê xe trước cửa thang máy, phía trước lối đi xuống của cầu thang bộ,… Mà lối thoát hiểm duy nhất chỉ có cầu thang bộ, hệ thồng cảnh báo cháy, chữa cháy chỉ được lắp đặt trong hầm xe. Do đó, nếu có xảy ra hỏa hoạn thì rất khó để cư dân có thể thoát ra.

Điều đáng nói là các chung cư này thường nằm sâu trong các ngõ cụt, chiều ngang của ngõ rộng chừng 1m sẽ gây khó khăn cho việc di chuyển của xe cứu hỏa cũng như công tác chữa cháy khi có cháy nổ xảy ra.

Anh Việt Anh, một trong những chủ hộ tại chung cư mini ở Cầu Giấy chia sẻ: “Nhiều người sinh sống tại đây còn chủ quan trong phòng cháy chữa cháy, không cẩn thận khi sử dụng nguồn điện, nguồn nhiệt. Mặc dù cũng thấy trang bị tủ chữa cháy, bình cứu hỏa, nhưng cũng không biết chất lượng thế nào và liệu có còn sử dụng được hay không.

Thật ra, khi mua chung cư mini là chúng tôi cũng phải biết chấp nhận rủi ro cháy nổ nhưng để có nhà vừa túi tiền thì vẫn tặc lưỡi đánh liều vậy. Nhiều vụ cháy kinh hoang xảy ra thời gian qua cũng khiến gia đình tôi lo lắng nhưng cũng chẳng biết phải làm sao. Giờ chỉ mong chủ đầu tư và cơ quan quản lý thường xuyên kiểm tra chất lượng công trình và hệ thống cháy nổ”.

Không kiểm soát sẽ có nguy cơ phá vỡ quy hoạch

Bên cạnh vấn đề an sinh, sự phát triển ồ ạt không kiểm soát của chung cư mini còn làm biến dạng ghê gớm bộ mặt đô thị. Chính sự lộn xộn về quy hoạch phá vỡ cấu trúc lõi của một khu ở đặc biệt là hạ tầng kỹ thuật như đường xá, cấp thoát nước,… gây áp lực không nhỏ cho cuộc sống hàng ngày của cư dân.

Trong khi đó, phần lấn chung cư mini đều xây dựng trên diện tích nhỏ và nằm rải rác trong ngõ sâu của khu vực nội thành, khi mà một khu đất chỉ dành cho 2 – 3 hộ dân thì nay tăng lên gấp 2 – 3 lần dẫn đến “chồng chất” quá tải hạ tầng tại khu vực đó, ảnh hưởng đến quy hoạch chung của Hà Nội.  

Chưa kể, nhiều chủ đầu tư cố tình xây dựng sai phép, tự thay đổi thiết kế, , chia nhỏ, cơ nới các căn hộ ra để bán làm mất mỹ quan đô thị, góp phần phá nát quy hoạch. Bên cạnh đó, theo phản ánh của người dân trong ngõ còn cho thấy quá trình xây dựng chung cư mini khiến nhiều nhà dân bị rạn nứt, sụt lún. Từ những kiến trúc hỗn độn, pha tạp này đã làm cho bộ mặt tiểu khu thêm những nhếch nhách, lem nhem, tạm bợ.

Tất nhiên do tăng trưởng cơ học, số dân di cư từ các vùng nông thôn là thành phố sinh sống, làm ăn đã gây ra thực trạng thiếu nhà ở cho cư dân đô thị, đẩy nhu cầu loại nhà này lên xu thế. Tuy nhiên, theo GS. TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường, việc xây dựng chung cư mini tại các đô thị chỉ là giải pháp để giải quyết nhu cầu thực tế về nhà ở cho người có thu nhập thấp ở khu vực trung tâm chứ không phải giải pháp tối ưu. Việc phân nhỏ diện tích nhà ở trên khu đất sẽ khiến cho dân cư tập trung nhiều hơn, ảnh hưởng đến chất lượng của cuộc sống.

Các chung cư mini phát triển ồ ạt như hiện nay dẫn đến những hệ lụy cả về môi trường sống lẫn điều kiện pháp lý khi mua bán, tạo gánh nặng cho đô thị. Mặt khác, công tác quản lý các loại hình chung cư này nếu không làm tốt sẽ ảnh hưởng đến quy hoạch của thành phố. Và nếu các công trình manh mún cứ tiếp tục tự phát sẽ gây áp lực trên từng khực vực của nội đô làm cho mục tiêu giãn dân ngày càng khó khăn.

PGS. TS. Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho rằng, trước hết cần xây dựng các quy định cụ thể về tiêu chí, điều kiện hợp lý cho việc hình thành các mô hình chung cư mini. Cùng với đó là cần đề xuất bổ sung những nội dung pháp luật chưa có để làm công cụ quản lý, sự tham vấn của các chuyên gia và điều tra xã hội học về vị trí loại chung cư này, trong loại hình công trình xây dựng ở đô thị. Chỉ cần là công trình xây dựng là cần phải đảm bảo an toàn sử dụng, chất lượng công trình và tuân thủ các quy định về an toàn sinh mạng.

Bên cạnh đó, các chung cư mini trong các đô thị hiện nay cần rà soát tổng thể để đánh giá đúng thực trạng. Chính quyền địa phương cần phối hợp các cơ quan chuyên môn về xây dựng, an toàn cháy nổ để đề xuất các giải pháp để khắc phục các sai sót của loại hình nhà này. Đối với những chung cư không đảm bảo các điều kiện liên quan đến an toàn sinh mạng cho cư dân thì cần kiên quyết loại bỏ.