Chuyên gia nhận định 3 dấu hiệu đảo chiều chính sách, dự báo xu hướng TTCK trong thời gian tới

Fed có thể ôn hòa hơn trong trong việc điều hành chính sách tiền tệ

Tăng hay không tăng lãi suất? Nếu tăng thì mức độ là bao nhiêu? Đây là câu hỏi đang được giới đầu tư chờ đợi trong cuộc họp của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) diễn ra sắp tới. Đây cũng là cuộc họp đầu tiên sau khu một số ngân hàng trên thế giới rơi vào khủng hoảng, làm dấy lên lo ngại về cuộc khủng hoảng tài chính.

Dự báo về động thái tăng lãi suất của Fed trong cuộc họp sắp diễn ra, ông Trần Đức Anh - Giám đốc Phân tích Chứng khoán KBSV nghiêng về phía khả năng tăng 25 điểm phần trăm. Nhiều kịch bản lạc quan cho rằng Fed sẽ ngừng tăng lãi suất, nhưng với sự "cứng đầu" của lạm phát thì hành động này là khá rủi ro cho cuộc chiến chống lạm phát.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia nhận thấy có nhiều quan điểm thận trọng cho rằng có thể Fed sẽ tăng thêm 50 điểm phần trăm, nhưng kịch bản này khó xảy ra. Bởi, bên cạnh lạm phát thì yếu tố quan trọng quyết định việc Fed tăng hay giảm lãi suất còn cần phải đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng,

Ông Trần Đức Anh nêu quan điểm: "Cân nhắc thêm những rủi ro của hệ thống tài chính toàn cầu, đây có thể là lần tăng lãi suất cuối cùng của Fed. Nếu lạm phát có xu hướng giảm bền vững, Fed có thể cân nhắc hạ lãi suất sớm vào cuối quý 2".

Nhận định về tác động của sự kiện Silicon Valley Bank (SVB) và Credit Suisse đến thị trường tài chính Việt Nam, vị chuyên gia cho rằng nếu chỉ gói gọn trong 2 vụ việc trên mà không xuất hiện thêm sự cố "đổ vỡ" của các ngân hàng có quy mô lớn hơn thì tác động sẽ không quá lớn.

Bên cạnh đó, Giám đốc Phân tích KBSV cũng đánh giá ảnh hưởng của 2 sự kiện ngân hàng trên thế giới đến thị trường chứng khoán Việt Nam nhìn chung nghiêng về chiều hướng tích cực. Bởi 2 sự kiện này khiến Fed trở nên ôn hòa hơn trong vấn đề điều hành chính sách tiền tệ, nhưng không tác động đáng kể lên hoạt động của hệ thống ngân hàng trong nước. Thị trường trước đó vẫn kỳ vọng Fed tăng lãi suất lên khoảng 5,5% - 6% trước khi hạ lãi suất vào đầu năm 2024.

Tuy nhiên, giới phân tích hiện đang dự báo Fed chỉ tăng 25 điểm cơ bản ở kỳ họp tháng 3 và cũng là lần tăng cuối, đồng thời sớm hạ lãi suất trong quý 3, giúp đồng USD hạ nhiệt, giải tỏa áp lực tỷ giá trong nước và trong điều kiện thuận lợi có thể giúp Ngân hàng Nhà nước mua thêm dự trữ ngoại hối, từ đó hỗ trợ xu hướng giảm lãi suất.

Khi những vấn đề của năm 2022 như tỷ giá, lạm phát và thanh khoản hệ thống ngân hàng được giải tỏa, khi đó xu hướng lãi suất trong nước giảm là điều tất yếu. Thị trường thường ngược chiều với lãi suất, yếu tố quan trọng nhất là lãi suất giảm sẽ thúc đẩy xu hướng hồi phục của thị trường chứng khoán trong năm nay.

Dấu hiệu nhận diện chính sách tiền tệ đảo chiều

Chia sẻ về những dấu hiệu nhận diện chính sách tiền tệ đảo chiều, trong hội thảo hồi cuối năm 2022 với Fiinpeace, chuyên gia đã đưa ra 3 yếu tố chính. Thứ nhất, chỉ báo muộn nhất là mặt bằng lãi suất giảm. Thứ hai là động thái mua vào dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước, tức mua vào đô la và bán tiền đồng ra ngoài. Yếu tố thứ ba, chỉ báo sớm nhất đồng thời cũng mang tính rủi ro cao nhất là nhìn vào đà giảm của đồng USD trên thị trường quốc tế, do khi đó tỷ giá sẽ hạ nhiệt và Ngân hàng Nhà nước bắt đầu mua dự trữ ngoại hối.

Ông Trần Đức Anh đánh giá, cả 3 yếu tố trên đều đã xuất hiện ở thời điểm hiện tại khi: 

(1) Đồng bạc xanh tạo đỉnh và có xu hướng giảm từ mức 115 xuống 103, tương đương với mức giảm hơn 10%.

(2) Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành mua vào hơn 3 tỷ USD, giải tỏa áp lực cho hệ thống ngân hàng. Khi thanh khoản dồi dào trở lại, các ngân hàng cũng đủ điều kiện hạ lãi suất huy động trong bối cảnh lạm phát có xu hướng giảm bền vững.

(3) Các ngân hàng đang giảm mạnh lãi suất huy động, lãi suất cho vay cũng rục rịch giảm. Ở kịch bản cơ sở, khả năng cao sẽ không có những diễn biến bất ngờ về lạm phát và tỷ giá thì lãi suất sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới. Tuy nhiên, mức độ giảm ra sao còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như rủi ro thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nợ xấu ngân hàng, tăng trưởng kinh tế đi cùng nhu cầu tín dụng,...

Có nhiều nhận định cho rằng, chính sách tiền tệ đảo chiều cũng là thời điểm thị trường chứng khoán sẽ đi lên mạnh mẽ. Tuy nhiên, vị chuyên gia nhận định thị trường vẫn chưa thể bứt phá khi mà vẫn còn nhiều "cơn gió ngược" tác động.

Theo đó, kỳ vọng mặt bằng lãi suất giảm, nhưng lợi nhuận của các doanh nghiệp cũng suy yếu gây tác động trái chiều lên thị trường bởi nhiều khó khăn từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa được tháo gỡ hay vấn đề xuất khẩu suy yếu, sức cầu trong nước yếu và mặt bằng lãi suất mặc dù có giảm nhưng vẫn đang ở mức cao gây gia tăng chi phí vốn của doanh nghiệp.

Có thể thấy, những yếu tố tích cực và tiêu cực đan xen đang khiến thị trường khó hồi phục mạnh mẽ dù đang ở mức nền thấp. Nhưng nếu không có khủng hoảng lớn xảy ra, chuyên gia cho rằng thị trường đã tạo đáy dài hạn kể từ tháng 11 năm 2022. Có thể xu hướng tăng mạnh chưa chắc chắn, nhưng với xu hướng giảm của lãi suất thị trường sẽ khó giảm sâu hơn nữa.

Dự báo về thời điểm thị trường chứng khoán bứt phá mạnh, chuyên gia cho rằng có thể là thời điểm đầu quý 3 khi các yếu tố rủi ro được xoa dịu hoàn toàn. Lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn vào quý 2 và quý 3 đi qua mà không để lại quá nhiều hệ quả. Fed bắt đầu hạ lãi suất sẽ là thời điểm các rủi ro đối với hệ thống tài chính toàn cầu hạ nhiệt.

Một số nhóm cổ phiếu phù hợp cả "lướt sóng" và nắm giữ dài hạn

Thứ nhất, với nhóm cổ phiếu Chứng khoán, mặt bằng lãi suất tiền gửi có khả năng hiện đã đạt đỉnh và thực tế đã giảm do 4 Ngân hàng thương mại quốc doanh đã đồng loạt hạ lãi suất huy động các kỳ hạn. Khi mặt bằng lãi suất giảm, dòng tiền sẽ dịch chuyển từ kênh tiền gửi sang kênh chứng khoán giúp thanh khoản thị trường chứng khoán tăng lên, tạo tác động tích cực đến lợi nhuận của các công ty chứng khoán. Bên cạnh đó, ngành chứng khoán cũng là ngành có beta cao, rất nhạy với diễn biến thị trường nên đây cũng là cơ hội phù hợp đầu tư ngắn hạn.

Thức hai là nhóm ngân hàng, việc giảm lãi suất điều hành sẽ giúp thanh khoản hệ thống ngân hàng dồi dào hơn. Thêm vào đó, các ngân hàng thương mại cũng có nhiều dư địa và chủ động hơn trong việc giảm lãi suất cho vay và lãi suất huy động. Việc tác động đến lợi nhuận trong năm 2023 là chưa rõ ràng và triển vọng trong năm sẽ gặp nhiều thách thức khi nhu cầu tín dụng và huy động vốn vẫn thấp cùng với áp lực nợ xấu gia tăng. Theo đó, nhà đầu tư có thể tập trung vào các ngân hàng có câu chuyện riêng và chờ thời điểm thích hợp giải ngân.

Thứ ba, một số nhóm được hưởng lợi khi phí lãi vay giảm giúp lợi nhuận được cải thiện. Tuy nhiên, cần lưu ý về mặt bằng lãi suất bình quân năm 2022 dù giảm nhưng vẫn cao hơn so với bình quân năm 2021. Do đó, chi phí tài chính vẫn là gánh nặng của các doanh nghiệp trong năm nay. Nhìn chung, với nhóm vay nợ cao, khả năng kết quả kinh doanh năm 2023 vẫn kém tích cực so với 2022 và tác động tích cực đến lợi nhuận có thể phải từ năm 2024 trở đi.