Các địa phương đã giải bài toán khó cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân như thế nào?

Kinh nghiệm từ việc quy hoạch NOXH của Bắc Ninh

Hiện tại, toàn tỉnh Bắc Ninh đang có 10/16 Khu công nghiệp hoạt động với tổng diện tích cho thuê hơn 2.236ha, bao gồm 1.720 dự án thứ cấp thu hút hơn 300.000 lao động đến sinh sống làm việc tại tỉnh. 

Ông Nguyễn Việt Hùng - Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, toàn tỉnh đã có 47 dự án nhà ở xã hội (NOXH) với tổng diện tích đất là 148,87 ha và 3,916 triệu m2 tổng diện tích sàn. Cụ thể, có 21 dự án nhà ở công nhân với tổng diện tích sử dụng đất là 106ha, cung cấp ra thị trường 29.364 căn hộ; Đã có 7 dự án hoàn thành và hoàn thành một phần, cung ứng 5.252 căn hộ. Toàn tỉnh hiện có 26 dự án NOXH đã và đang triển khai, tổng diện tích sử dụng đất là 42,87 ha, cung ứng 15.638 căn hộ; Hiện tại có 21 dự án đã hoàn thành và hoàn thành một phần, nguồn cung trên thị trường là 12.140 căn hộ với tổng diện tích 1,188 triệu m2.

Tỉnh rất nỗ lực để triển khai các dự án NOXH giúp hàng chục nghìn lao động, công nhân tại các KCN như Tiên Sơn, Quế Võ, Yên Phong, Thuận Thành II,... được tiếp cận và sử dụng các quỹ NOXH yên tâm “an cư lạc nghiệp”. Đặc biệt là, các dự án này đều có kiến trúc hiện đại, tạo cảnh quan xanh, hoàn thiện hệ thống hạ tầng chỉn chu, góp phần thúc đẩy tốc độ đô thị hóa của địa phương.

Để đạt được kết quả này, Bắc Ninh đã thực hiện tối ưu các chính sách hỗ trợ phát triển NOXH theo quy định tại Luật nhà ở, Nghị định số 100/2015 và 49/ 2021/ NĐ-CP của Chỉnh phủ bao gồm: “Dành 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án nhà ở xã hội để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại nhằm bù đắp chi phí đầu tư, góp phần giảm giá bán, giá cho thuê, mua nhà ở xã hội và giảm kinh phí dịch vụ quản lý, vận hành nhà ở xã hội sau đầu tư. Áp dụng miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Thực hiện chính sách miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế; được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức tín dụng”.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Bắc Ninh đã hỗ trợ các chủ đầu tư toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong các dự án xây dựng NOXH: Hỗ trợ toàn bộ kinh phí trong trường hợp xây dựng NOXH cho thuê; Hỗ trợ 50% chi phí trong trường hợp xây dựng NOXH để bán. 

Suốt quá trình xây dựng, phát triển NOXH, tỉnh đã rút ra bài học kinh nghiệm quý báu có thể áp dụng cho những giai đoạn sau và trên khắp các tỉnh, thành cả nước. Theo đó, “phép toán” đầu tiên là tạo lập quỹ đất xây dựng NOXH. Địa phương phải thực hiện nghiêm túc việc bố trí quỹ đất để xây dựng dự án trong các đồ án quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng nông thôn, quy hoạch xây dựng KCN, khu nghiên cứu đào tạo theo các quy định của Nghị định Chính phủ. Tiếp đến là chính sách hỗ trợ đầu tư hạ tầng trong và ngoài dự án NOXH, nhà ở công nhân. Ngoài ra, UBND tỉnh còn chủ động ban hành Nghị quyết về chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân.

Dựa trên chương trình phát triển nhà ở tại tỉnh Bắc Ninh tới năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, tổng diện tích NOXH toàn tỉnh tăng thêm khoảng 2,165 triệu m2 sàn trong giai đoạn 2022 - 2025 và bố trí 69,08 ha đất để xây dựng NOXH; Tăng thêm 3,035 triệu m2 sàn giai đoạn 2026 - 2030 và bố trí 75,09 ha đất xây dựng NOXH. 

Để đạt được mục tiêu này đòi hỏi những nỗ lực lớn của các ngành chức năng, địa phương trong quá trình phát triển NOXH. Với những nguồn lực, lợi thế và kinh nghiệm như vậy, Bắc Ninh kỳ vọng sẽ đạt thêm nhiều kết quả trong lĩnh vực phát triển NOXH, nhất là nhà ở cho công nhân, hoàn thành mục tiêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa cho địa phương.

Đà Nẵng giải quyết nhu cầu nhà ở cho công nhân

Theo thống kê, TP. Đà Nẵng hiện có trên 27.000 lao động đến từ các tỉnh thành khác cùng một lực lượng lớn người nước ngoài làm việc trong các KCN. Phần lớn lao động ngoại tỉnh đang thuê trọ và sinh hoạt xung quanh các KCN đang làm. Liên đoàn Lao động TP. Đà Nẵng đã thực hiện khảo sát nhu cầu của công nhân tại các KCN cho thấy, số công nhân có nhu cầu sở hữu nhà ở đến năm 2030 là 62.433 người.

Với bài toán về nhu cầu nhà ở cho công nhân của các khu công nghiệp, TP. Đà Nẵng trong thời gian qua đã triển khai xây dựng một số dự án NOXH tại khu vực các KCN trên địa bàn thành phố. Những dự án này đều được chú trọng vào chất lượng và kiến trúc, có thể kể đến như 1.404 căn hộ thuộc Khu chung cư nhà ở xã hội KCN Hòa Khánh, dự án cung cấp khối thể dục, thể thao và chuỗi dịch vụ, tiện ích với quy mô 1.040m2, bên cạnh là trường mẫu giáo 300m2. Hiện tại, dự án đã hoàn thành và đi vào hoạt động 6 block và tiếp tục xây dựng thêm 2 block. 

Một dự án nữa là khu nhà ở công nhân KCN Hòa Cầm giai đoạn 1 của LĐLĐ TP. Đà Nẵng là chủ đầu tư với số vốn đầu tư lên đến 70 tỷ đồng. Dự án có tổng diện tích 27.755m2, quy mô 278 phòng đơn và 7 phòng đôi, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho gần 600 công nhân. Các phòng có diện tích từ 15,75m2 đến 46,03m2 đi kèm mức giá cho thuê là bình quân là 18.500 đồng/m2 (đã bao gồm chi phí quản lý, vận hành), tương ứng với 320.000 -1.300.000 đồng/phòng. Bên cạnh đó, thành phố còn có dự án NOXH, dịch vụ thương mại  và chung cư chất lượng cao thuộc Khu đô thị xanh Bàu Tràm Lakeside. Dự kiến, giai đoạn 1 dự án sẽ đi vào hoạt động từ năm 2022, cung cấp 3.358 căn hộ.

Giai đoạn 2021 - 2025, Đà Nẵng sẽ duy trì triển khai một số dự án để ưu tiên bố trí nơi ở cho công nhân các KCN đang thu hút đầu tư như: Nhà ở xã hội thuộc khu tái định cư Hòa Hiệp (quận Liên Chiểu); Nhà ở xã hội tại KCN Hòa Cầm (giai đoạn 2); Nhà ở xã hội thuộc Khu dân cư nam cầu Cẩm Lệ (quận Cẩm Lệ).

Theo thông tin từ ông Phùng Phú Phong - Giám đốc Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng, trên cơ sở đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Sở đang rà soát, kiểm tra, đánh giá và quy hoạch lại một số khu vực để đưa định hướng phát triển NOXH đi đúng hướng. Từ đó góp phần giải quyết những vấn đề vướng mắc về NOXH cho người lao động.

Ông Nguyễn Mạnh Hà - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận xét, hầu như các doanh nghiệp thành viên, nhất là các doanh nghiệp lớn của Hiệp hội đều chung một mục tiêu là được tham gia vào các chương trình phát triển NOXH, nhà ở giá rẻ, nhất là nhà ở cho công nhân. “Thực tế, đầu tư vào nhà ở xã hội vừa là trách nhiệm với xã hội nhưng đồng thời cũng là công ăn việc làm. Tuy nhiên, trong bối cảnh việc phát triển dòng nhà ở này còn gặp khó, điều quan trọng nhất hiện nay là cần có cơ chế ‘mở’ để thu hút các doanh nghiệp” - ông Hà chia sẻ.