Bất động sản suy yếu khiến nợ xấu ngân hàng tăng mạnh

Theo Doanh nghiệp & Kinh doanh, vào cuối năm 2022, lĩnh vực bất động sản chiếm đến 21% tín dụng hệ thống ngân hàng. Bởi vậy, khó khăn trên thị trường địa ốc là một thách thức lớn đối với triển vọng của ngành ngân hàng trong năm nay.

Quan sát cho thấy, nhiều ngân hàng lớn thời gian gần đây đang tăng tốc, đẩy nhanh việc rao bán các tài sản thế chấp, bao gồm bất động sản để thu hồi nợ.

Vừa qua, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn (Agribank) đã thông báo rao bán các khoản nợ của 7 doanh nghiệp với tổng dư nợ đạt gần 500 tỷ đồng, được thế chấp bằng các lô đất của dự án Khu du lịch Thiên Bảo Phú Quốc và Khu du lịch phức hợp Hoàng Hải (Phú Quốc).

Hồi cuối năm 2021, Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã chính thức khởi công siêu dự án này với quy mô 34 ha, trong đó có hệ thống khách sạn 5 sao, 129 shophouse, 76 biệt thự và 15 tòa căn hộ khách sạn condotel (7.000 - 8.000 căn),... Dự án có tổng vốn đầu tư đạt hơn 24.000 tỷ đồng, khoảng 1 tỷ USD.

Bên cạnh đó, Agribank cũng vừa rao bán khoản nợ của CTCP Khách sạn Bến Du Thuyền (Marina Hotel) với giá khởi điểm hơn 1.100 tỷ đồng.

Tài sản đảm bảo của khoản nợ là quyền sử dụng đất và tài sản đi liền với đất hình thành trong tương lai thuộc Khu B của Dự án Trung tâm Bến Du Thuyền Hoàng Gia (Swisstouches La Luna Resort) tại Khu đô thị Vĩnh Hòa, phường Vĩnh Hòa, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa với diện tích đạt 3.860 m2.

Mới đây, ngân hàng VietinBank cũng thông báo rao bán Khu A của Dự án Trung tâm Bến Du thuyền Hoàng Gia với diện tích đạt gần 6.000 m2 nhằm thu hồi được khoản nợ 549 tỷ đồng của Marina Hotel.

Trước đó, ngân hàng này thông báo rao bán 396 quyền sử dụng đất ở nhiều tỉnh thành trên cả nước như TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hội An, Cần Thơ, Bình Thuận, Phú Quốc, Bà Rịa Vũng Tàu, Tây Ninh… Trong đó, có nhiều bất động sản là khách sạn 3-5 sao, biệt thự, khu du lịch sinh thái, nhà hàng.

Riêng tại tỉnh Quảng Nam, nhà băng này đã rao bán hơn 30 tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất và biệt thự, homestay, nhà hàng, khách sạn 3-4 sao với giá trị từ vài chục đến vài trăm tỷ đồng.
Vietcombank cũng rao bán 30 quyền sử dụng đất liền kề nhau với tổng diện tích đạt 2,14 ha ở Thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, mức giá khởi điểm là 30 tỷ đồng.

Ngân hàng này trước đó đã thông báo tiếp tục phát mại một bất động sản là khu resort Mỹ Khê với tổng diện tích đạt gần 3.700 m2 ở xã Tịnh Khê, TP Quảng Ngãi với mức giá đạt gần 40 tỷ đồng.

Dữ liệu của WiGroup cho thấy trong quý II/2023, tỉ lệ nợ xấu nội bảng (NPL) của toàn ngành đã tăng đáng kể, ghi nhận mức 2,04%, tăng 36% so với cùng kỳ năm trước. Lý do là vì tác động bởi sự gia tăng của nợ nhóm 2 trong quý I, tăng 27% so với cùng kỳ đã thể hiện ở tỉ lệ nợ xấu trong quý này.

Sự gia tăng của tỉ lệ nợ xấu chủ yếu đến từ khối NHTM lớn và NHTM khác, còn khối NHTM Nhà nước tăng trưởng mức nợ xấu không cao.

Theo dự báo của nhóm phân tích, trong 2 quý cuối năm, dự báo sức ép nợ xấu của ngân hàng vẫn sẽ tăng cao do bộ đệm dự phòng của ngân hàng đã mỏng đi, đạt mức 102,8% và thị trường địa ốc gặp khó về thanh khoản.

Dư nợ tín dụng bất động sản tính đến cuối quý II ở một số ngân hàng theo thống kê của WiGroup ghi nhận 411.659 tỷ đồng (tăng trưởng hơn 23% so với cùng quý). Đó là mức dư nợ cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây và tăng trưởng tín dụng ở lĩnh vực này cũng cao hơn so với những mảng khác.

Theo nhóm phân tích, sự suy giảm của thị trường bất động sản sẽ gây nên sức ép đối với chất lượng tài sản của các nhà băng có tỉ trọng cho vay bất động sản cao.

Theo Chuyên gia kinh tế, TS. Đinh Thế Hiển, nợ xấu ngân hàng có tăng là điều tất yếu và thực tế đã xảy ra khi thị trường bất động sản đi xuống. Nhiều ngân hàng lao đao ở thời “cục máu đông” nợ xấu năm 2011 – 2012 đến từ việc thị trường địa ốc vỡ nợ. Thế nhưng, việc cho phép các doanh nghiệp gia hạn trả nợ trái phiếu và giãn, hoãn nợ cũng là một chính sách giúp nợ xấu hạn chế được nguy cơ tăng cao.

Chuyên gia cho biết so với thời điểm cuối năm 2022, nợ xấu ngân hàng tăng cũng là điều có thể hiểu được. Nợ xấu chỉ từ từ tăng khi các chủ đầu tư bất động sản và người vay mua bất động sản không trả được nợ do bán không được dẫn đến quá kỳ hạn của hạn trả nợ.

Vị này cho biết thêm, có những bất động sản ở bang California, Mỹ ở giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 giảm từ mức 1 triệu USD còn vài trăm nghìn USD là điều bình thường. Tại Mỹ, việc xử lý nợ là rất nhanh, họ sẽ phát mãi tài sản khi đến hạn mà không trả được nợ. Sau khi đấu giá công khai, mà người mua vẫn không mua thì họ lại tiếp tục giảm cho tới khi nào có người mua thì thôi, theo đó tiếp tục làm giảm giá bất động.

Trong khi tại Việt Nam, chuyên gia cho rằng phải mất tới khoảng gần 1 năm khi thủ tục phát mãi dài hơn. Và nếu một lần chưa phát mãi xong thì phải có lần 2, lần 3, lần 4… Điều đó khiến các nhà băng xử lý nợ khó hơn tại Mỹ và bởi vậy, bất động sản sẽ khó sụt giá mạnh hơn như nước họ. Tuy nhiên, dẫu vậy thì nhà băng cũng cần hạ giá bất động sản để xử lý nợ xấu, bỏi lẽ nợ xấu sẽ gia tăng nếu không làm như vậy.