Việt kiều còn quốc tịch Việt Nam có được chuyển nhượng bất động sản không? 

Hỏi:

“Cha mẹ vợ tôi định cư tại Mỹ và đã có quốc tịch Mỹ (vẫn còn quốc tịch Việt Nam), hộ khẩu thường trú đã cắt, chứng minh nhân dân quá hạn. Vậy khi bán ngôi nhà tại Việt Nam mà hai ông bà đứng tên thì cần những giấy tờ gì?” (Bạn Trần Đoàn Nhân - Huế).

Trả lời:

Liên quan đến câu hỏi của bạn Nhân, Luật sư Diệp Năng Bình - Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh xin tư vấn như sau: 

Theo Nghị định số 71/2010/NĐ-CP quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện, giấy tờ để người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam:

“a. Về đối tượng

- Đối tượng người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở như người Việt Nam trong nước (không hạn chế về số lượng) bao gồm:

+ Người có quốc tịch Việt Nam (bao gồm người mang hộ chiếu Việt Nam và người mang hộ chiếu nước ngoài nhưng có giấy tờ chứng minh có quốc tịch Việt Nam)

+ Người gốc Việt Nam thuộc các diện: người về đầu tư trực tiếp tại Việt Nam theo pháp luật về đầu tư; người có công đóng góp cho đất nước; nhà khoa học, nhà văn hoá, người có kỹ năng đặc biệt mà cơ quan, tổ chức của Việt Nam có nhu cầu và đang làm việc tại Việt Nam; người có vợ hoặc chồng là công dân Việt Nam sinh sống ở trong nước.

- Đối tượng chỉ được sở hữu một nhà ở riêng lẻ hoặc một căn hộ chung cư tại VN là người có gốc Việt Nam nhưng không thuộc các diện nêu trên và có Giấy miễn thị thực do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.

b. Về giấy tờ chứng minh đối tượng và điều kiện khi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở như sau:

- Đối với người mang hộ chiếu Việt Nam thì hộ chiếu Việt Nam phải còn giá trị kèm theo sổ tạm trú hoặc xác nhận đăng ký tạm trú của công an phường, xã nơi người đó cư trú.

- Đối với công dân Việt Nam mang hộ chiếu nước ngoài thì hộ chiếu nước ngoài phải còn hạn kèm theo giấy tờ chứng minh có quốc tịch Việt Nam và thẻ tạm trú hoặc dấu đóng vào hộ chiếu chứng nhận được tạm trú tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Việt Nam.

- Đối với người gốc Việt Nam thuộc diện được sở hữu nhiều nhà ở tại Việt Nam thì hộ chiếu nước ngoài còn hạn kèm theo giấy xác nhận là người gốc Việt Nam, giấy tờ chứng minh thuộc diện được sở hữu nhiều nhà ở (như giấy chứng nhận đầu tư, người có công, nhà văn hoá – khoa học, người có kỹ năng đặc biệt, người kết hôn với công dân Việt Nam ở trong nước) và có thẻ tạm trú hoặc dấu đóng vào hộ chiếu chứng nhận được tạm trú tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Việt Nam.

- Đối với người gốc Việt Nam thuộc diện chỉ được sở hữu một nhà ở riêng lẻ hoặc một căn hộ chung cư tại Việt Nam thì hộ chiếu nước ngoài còn hạn kèm theo giấy xác nhận là người gốc Việt Nam, giấy miễn thị thực và thẻ tạm trú hoặc dấu đóng vào hộ chiếu chứng nhận được tạm trú tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Việt Nam”.

Vì cha mẹ vợ bạn còn giữ quốc tịch Việt Nam nên vẫn được sở hữu và mua bán bất động sản như một công dân Việt Nam theo quy định tại Điều 5 và Điều 186 Luật Đất đai 2013:

“Người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này, bao gồm: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài theo quy định của pháp luật về quốc tịch”.

Khoản 1 Điều 186 Luật đất đai 2013 quy định: "Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các đối tượng có quyền sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật về nhà ở thì có quyền sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam."

Nếu cha mẹ bạn muốn bán nhà tại Việt Nam thì phải tiến hành đàm phán, ký kết và công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng mua bán nhà ở tại tổ chức hành nghề công chứng (phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng). Cha mẹ bạn sẽ cần chuẩn bị những loại giấy tờ sau:

- Sổ hồng, sổ đỏ (bản chính);

- Hộ khẩu (bản chính);

- Giấy tờ tùy thân (bản chính): Là loại giấy tờ tùy thân của cá nhân được thể hiện trên sổ hồng, sổ đỏ. Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở đã chuyển từ chứng minh nhân dân sang căn cước công dân thì phải cung cấp thêm văn bản xác nhận của cơ quan cấp căn cước công dân.

+ Cung cấp giấy chứng nhận kết hôn và giấy tờ tùy thân, hộ khẩu của người hôn phối.

Để giao kết, công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cần có:

- Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất;

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bản sao);

- Bản sao giấy tờ tùy thân;

- Sang tên quyền sử dụng đất.

Sau khi thực hiện thủ tục chuyển nhượng, để có phát sinh quyền sử dụng đất phải thực hiện thủ tục sang tên sổ đỏ, cần nộp hồ sơ gồm:

- Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất;

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;

- Sơ đồ thửa đất;

- Giấy tờ liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, việc miễn, giảm nghĩa vụ tài chính (nếu có);

- Giấy tờ tùy thân;

- Các tờ khai: Thuế thu nhập cá nhân, Lệ phí trước bạ (theo mẫu);

- Đơn xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Đối với giấy tờ tùy thân đã hết giá trị sử dụng sẽ không còn giá trị chứng minh để xác thực đối với hợp đồng chuyển nhượng. Vì CMND/CCCD của cha mẹ bạn đã quá hạn nên có thể sử dụng Hộ chiếu còn giá trị sử dụng để làm giấy tờ thay thế CMND/CCCD. Hoặc làm thủ tục cấp lại CMND/CCCD. Sau khi được cấp CMND/CCCD, bên bán tiếp tục thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất.