Không có di chúc có được nhận thừa kế không? Thủ tục khai nhận di sản như thế nào?

Hỏi: 

“Năm 1964 cha mẹ tôi có mua một căn nhà. Cha mẹ tôi có 9 người con (5 trai, 4 gái). Cha tôi mất năm 1987 và mẹ tôi mất 2002 không để lại di chúc. Hiện tại có 5 anh trai và 01 chị gái đang sinh sống tại căn nhà trên. Hiện nay các anh chị tôi muốn làm giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất tại căn nhà trên thì phải làm như thế nào và làm tại đâu?” - Hoa Lưu.

Trả lời: 

Liên quan đến câu hỏi của bạn Lưu, Luật sư Lê Văn Quyền - Đoàn Luật sư TP Hà Nội. xin tư vấn như sau:

Để nhận di sản thừa kế theo quy định pháp luật đối với căn nhà là di sản do bố mẹ để lại, anh chị em bạn phải làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế, sau đó làm thủ tục đăng ký sang tên quyền sở hữu nhà ở tại cơ quan đăng ký đất đai. Thủ tục như sau: 

Khai nhận di sản thừa kế:

* Thẩm quyền: Gia đình bạn công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế là quyền sở hữu nhà ở tại bất kỳ tổ chức công chứng nào trên địa bàn nơi có tài sản thừa kế.

* Người thực hiện: Di sản của bố mẹ bạn sẽ được chia theo pháp luật vì không có di chúc (căn cứ tại Điều Điều 676 Bộ luật Dân sự). Anh chị em bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

* Hồ sơ:

- Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;

- Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở;

- Giấy chứng tử của bố mẹ bạn;

- Giấy tờ tùy thân của các thừa kế;

- Những giấy tờ khác (như: giấy khai sinh, giấy kết hôn …).

* Thủ tục: Sau khi kiểm tra hồ sơ đầy đủ, phù hợp quy định pháp luật, cơ quan công chứng sẽ tiến hành niêm yết công khai tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã - nơi thường trú của người để lại di sản; Trường hợp không có nơi thường trú, thì niêm yết tại UBND cấp xã - nơi tạm trú có thời hạn. Nếu không xác định được nơi ở, thì niêm yết tại UBND cấp xã - nơi có bất động sản của người để lại di sản. 

Nếu sau 15 ngày niêm yết không có khiếu nại hay tố cáo, cơ quan công chứng sẽ chứng nhận văn bản thừa kế. Các đồng thừa kế có thể làm văn bản thỏa thuận phân chia di sản (theo Điều 49 Luật Công chứng) hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (theo Điều 50 Luật Công chứng).

Sau khi văn bản thừa kế được công chứng, người hưởng di sản cần làm thủ tục đăng ký quyền tài sản tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất.

Đăng ký sang tên quyền sở hữu nhà ở:

* Thẩm quyền: Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất.

* Hồ sơ: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế có công chứng; Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở; giấy tờ khác (giấy tờ tùy thân, giấy chứng tử …).

* Thủ tục: Sau khi nhận hồ sơ, văn phòng đăng ký nhà đất sẽ có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ, làm trích sao hồ sơ địa chính; gửi số liệu địa chính cho cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính (nếu có); Chỉnh lý giấy chứng nhận đã cấp hoặc thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đối với trường hợp phải cấp mới giấy chứng nhận; Sau khi bên nhận thừa kế thực hiện xong nghĩa vụ tài chính, Văn phòng đăng ký nhà đất có trách nhiệm trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà cho chủ sở hữu.