Tìm hiểu về trái phiếu tích lũy

1. Trái phiếu tích lũy (ACCRUAL BOND) là gì?

Trong Luật Chứng khoán năm 2019 đã quy định trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành. Trái phiếu có chi tiết về khoản vay gốc và các khoản thanh toán lãi suất định kỳ mà người vay phải trả. Trái phiếu siêu tích lũy là một loại trái phiếu mà trong đó tiền lại không được trả định kỳ mà sẽ được tích lũy và trả một lần. Số tiền lại tích lũy sau đó sẽ được tổng hợp cùng với tiền gốc của trái phiếu rồi thanh toán vào thời gian đáo hạn.

Trái phiếu tích lũy không phải là loại trả lãi định kỳ cho trái chủ mà thay vào đó tiền lãi sẽ được thêm vào số dư gốc của trái phiếu và được trả vào một thời điểm cụ định bao gồm cả tiền gốc và tiền lãi. Hiểu một cách cụ thể thì trái phiếu tích lũy sẽ được chi trả sau một khoảng thời gian nhất định. Tiền lãi trả chậm trong khoảng thời gian này sẽ được cộng và mệnh giá của trái phiếu tích lũy còn được gọi là cộng dồn. Lãi suất trả chậm sau đó sẽ chuyển đến một loại trái phiếu khác trong cấu trúc. Dòng tiền định hướng này có thể tạo thành 1 đợt tiền gốc mới trong một đợt trái phiếu mới hoặc kết hợp với một đợt hiện có để gia tăng dòng tiền.

Động lực để một nhà cấu trúc tạo ra trái phiếu trả lãi suất bình thường thành trái phiếu tích lũy và một loại trái phiếu định hướng tích lũy là việc thực hiện giao dịch tổng thể có thể được cải thiện bằng cách tạo ra các trái phiếu rất ổn định (có thể được bán trên thị trường với lợi suất thấp hơn so với cách khác ) hoặc sử dụng tiền lãi tích lũy để cải thiện cấu hình của các loại trái phiếu hiện có để làm cho chúng dễ bán hơn (và cuối cùng để chúng giao dịch với lợi suất thấp hơn so với các loại trái phiếu khác).

Việc tạo ra một loại trái phiếu tích lũy có thời gian dài sẽ phù hợp với những nhóm khách hàng tự nhiên ví dụ như những nhà đầu tư có kế hoạch hưu trí phúc lợi được xác định và các công ty bảo hiểm tìm kiếm sự ổn định thu nhập đối với những khoản nợ lâu của họ. Bên cạnh đó, những khoản này cũng sẽ hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư, các loại trái phiếu loại bỏ tái đầu tư …

2. Đặc điểm của trái phiếu tích lũy (ACCRUAL BOND)

Hiện nay, các công ty sử dụng trái phiếu tích lũy nhằm huy động nguồn vốn dài hạn. Lãi suất tiền gửi của ngân hàng trong một thời kỳ nhất định sẽ có ảnh hưởng lớn đến giá của trái phiếu mà doanh nghiệp phát hành trong cùng thời kỳ.

Thông thường, trái phiếu sẽ được phát hành theo mệnh giá in trên trái phiếu, có phí bảo hiểm hoặc chiết khấu. Doanh nghiệp sẽ trích lập cho trái phiếu tích lũy trên sổ sách của họ Theo mệnh giá của trái phiếu, chiết khấu trái phiếu, phí bảo hiểm trái phiếu cũng như các khoản lãi phát sinh.

Những báo cáo được lập theo chủ đề kế toán khi phát hành trái phiếu, hãy coi lại phát sinh và những khoản thanh toán lại vay. Đối với những doanh nghiệp phát hành trái phiếu theo mệnh giá thì phải ghi nợ tiền gửi ngân hàng cùng với những đối tượng khác theo số tiền đã nhận và ghi theo mệnh giá của trái phiếu tích lũy.

3. Nội dung về Trái phiếu tích lũy (ACCRUAL BOND)

Một loại trái phiếu thông thường sẽ được thực hiện thanh toán lãi định kỳ theo từng đợt và nhận lại cả gốc và lãi trong thời điểm đáo hạn. Tuy nhiên không phải loại trái phiếu nào cuộc sẽ thực hiện thay tuần lãi theo định kỳ như vậy một trái phiếu như vậy được gọi là trái phiếu tồn tích.

Trái phiếu tồn tích sẽ chỉ hoãn những khoản lãi, giảm gánh nặng cho doanh nghiệp phát hành đến khi trái phiếu đáo hạn. Điều này có nghĩa tiền gốc và tiền lãi sẽ được trả cùng một đợt. Hãy nói theo cách khác thì tiền lãi do trẻ thiếu dùng tiếp trong mỗi kì tích lũy và được thêm vào số dư gốc hiện có của trái phiếu do thanh toán vào một ngày sau đó.

Thông thường, một trái phiếu dồn tích sẽ được phát hành với thời gian đáo hạn từ 20 đến hai mươi lăm năm sau các tổ chức doanh nghiệp phát hành. Những loại trái phiếu này có mức chiết khấu khá cao so với mệnh giá. Tuy lại không được trả trong suốt vòng đời của trái phiếu nhưng các trái chủ dồn tích sẽ phải báo cáo một cách đầy đủ tiền lãi bị tính trên trái phiếu là thu nhập lãi để làm căn cứ tính thuế.

Nhìn lại cũng không nhất thiết phải chi trả vào ngày đáo hạn. Nó cũng có thể được chi trả tại một thời điểm sau khi tiền lãi đã được tích lũy từ một mức nhất định theo thỏa thuận ban đầu của hai bên. Khi chạy kiểu bắt đầu được trả cả gốc và lãi dựa trên tiền gốc lại tích lũy tại thời điểm đó thì sẽ được gọi là một đợt phát hành Z (Z tranche) và thường phổ biến trong các nghĩa vụ thế chấp được đảm bảo tiền vay (CMO).

Trái ngược với trái phiếu zero-coupon, trái phiếu dồn tích có tỉ lệ phiếu giảm giá được nêu rõ ràng. Tương tự như trái phiếu zero-coupon, trái phiếu dồn tích hoặc đợt phát hành Z giới hạn không có rủi ro tái đầu tư. Điều này là do thanh toán lãi cho các trái chủ bị trì hoãn.

Tuy nhiên, theo định nghĩa, trái phiếu dồn tích có thời hạn dài hơn trái phiếu có cùng kì hạn thực hiện thanh toán lãi hoặc gốc và lãi thường xuyên. Như vậy, trái phiếu dồn tích phải chịu rủi ro lãi suất cao hơn trái phiếu thực hiện thanh toán định kì trên toàn bộ các điều khoản của chúng.

4. Phân loại trái phiếu

Đối với các loại trái phiếu đang lưu hành trên thị trường sẽ được phân loại dựa trên một số tiêu chí đánh giá như sau:

Phân loại theo người phát hành

Trái phiếu của doanh nghiệp: Đây là những trái phiếu được doanh nghiệp nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần phát hành để tăng vốn điều lệ. Trái phiếu của doanh nghiệp có rất nhiều loại và phong phú.

Trái phiếu của Chính phủ: Đây là loại trái phiếu có tính an toàn cao và ổn định do chính phủ phát hành với mục đích huy động dòng tiền nhàn rỗi trong nhân dân, các tổ chức kinh tế xã hội. Tuy nhiên lãi suất của trái phiếu chính phủ sẽ thấp hơn so với các hình thức gửi tiết kiệm khác.

Trái phiếu của các tổ chức tài chính, ngân hàng: Đây là loại trái phiếu do các tổ chức, doanh nghiệp, công ty phát hành nhằm huy động nguồn vốn đại chúng.

Phân loại lợi tức trái phiếu

Trái phiếu có lãi suất biến đổi (gọi là lãi suất thả nổi): Loại trái phiếu này sẽ có lợi tức được trả trong những kỳ nhất định nhưng lãi suất sẽ có sự thay đổi khác nhau. Đồng thời, lãi suất cũng sẽ có sự biến đổi theo lãi suất tham chiếu của trái phiếu.

Trái phiếu có lại suất bằng không: đây là loại trái phiếu mà người mua không được nhận lãi. Nhưng sẽ được mua với mức giá thấp hơn nhiều so với mệnh giá và được hoàn trả bằng mệnh giá khi Trái phiếu đó đến ngày đáo hạn.

Trái phiếu có lãi suất cố định: Đây là loại trái phiếu mà lợi tức đã được xác định dựa theo 1.000.000.000 lệ phần trăm cố định và không thay đổi. 

Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán của người phát hành

Trái phiếu bảo đảm: Đây là loại trái phiếu mà người phát hành sẽ sử dụng một tài sản có giá trị để đảm bảo cho việc phát hành. Trong trường hợp nhà phát hành mất khả năng thanh toán thì có trái chủ có quyền thu và bán lại tài sản đã được thế chấp ban đầu để thu lại số tiền của họ. Tùy theo đặc điểm của trái phiếu mà trái phiếu đảm bảo thường có một số loại chủ yếu như sau: Trái phiếu có tài sản cầm cố: Loại trái phiếu này sẽ được đảm bảo bằng việc người phát hành cầm cố một bất động sản để đảm bảo thanh toán cho trẻ trung. Thông thường giá trị của tài sản cầm cố sẽ lớn hơn tổng số mệnh giá của những trái phiếu phát hành nhằm đảm bảo quyền lợi tối đa cho các trẻ chủ.

Trái phiếu bảo đảm bằng chứng khoán ký quỹ: Đây là loại trái phiếu được đảm bảo bằng việc người phát hành sẽ đem ký quỹ số chứng khoán chuyển nhượng mà mình sử hữu để làm tài sản đảm bảo.

Trái phiếu không đảm bảo: là loại trái phiếu phát hành không có tài sản để đảm bảo mà chỉ được đảm bảo bằng uy tín của người phát hành là chủ yếu. 

Phân loại dựa vào hình thức trái phiếu

Trái phiếu ghi danh: Đây là loại trái phiếu có ghi tên của người mua trong sổ sách của người phát hành theo các đặc điểm của trái phiếu.

Trái phiếu vô danh: Về loại trái phiếu này thì sẽ không ghi tên của người mua. Họ có quyền tự do chuyển nhượng vì trong sổ sách của bên phát hành sẽ không ghi tên cụ thể.

Phân loại dựa vào tính chất trái phiếu

Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Loại trái phiếu này sẽ kèm với phiếu cho phép các trái chủ có quyền mua một số lượng cổ phiếu nhất định của công ty đó.

Trái phiếu có thể mua lại: Là loại trái phiếu mà nhà phát hành sẽ có quyền mua lại toàn bộ hoặc một phần của trái phiếu khi đến hạn thanh toán.

Trái phiếu có thể chuyển đổi: Trái phiếu chuyển đổi có nghĩa là loại trái phiếu mà trái chủ có quyền chuyển sang cổ phiếu của công ty đó phát hành sau một thời gian nhất định.

Như vậy, trái phiếu tích lũy là một loại chứng khoán mà các nhà đầu tư sẽ được nhận lãi và gốc vào một thời gian nhất định. Tuy nhiên, đây lại là hình thức chỉ dành cho những người có dòng tiền nhàn rỗi và không cần sử dụng ngay lập tức.