Starlink - Vệ tinh Internet đã được ông trùm công nghệ Elon Musk kích hoạt tại Ukraine

Internet tại Ukraine bị gián đoạn

Được biết vào ngày 24/2, sau khi Nga có loạt hoạt động quân sự ở Ukraine, kết nối Internet tại đất nước này đã gặp sự cố nghiêm trọng, nguy cơ hạ tầng viễn thông tại đây có thể bị vô hiệu hoá.

IODA - Dự án Phát hiện và Phân tích Sự cố mất Internet tại Georgia Tech cho biết rằng tình trạng mất điện diện rộng tại Kharkiv, thành phố lớn thứ hai tại Ukraine đã bị ảnh hưởng trực tiếp tới dịch vụ Internet của Triolan - nhà cung cấp dịch vụ hạ tầng viễn thông phổ biến tại đất nước này.

Theo Internet Netblocks - một công ty theo dõi cho biết những người dùng của Triolan đã báo cáo rằng họ gặp phải tình trạng không thể sử dụng mạng Internet cố định, còn mạng di động vẫn hoạt động được bình thường. Cùng ngày, Triolan đã cảnh báo người dùng về khả năng tình trạng mất điện diện rộng sẽ xảy ra tại thành phố Kharkiv. Đến sáng 25/2, phần lớn dịch vụ viễn thông đã được khôi phục, nhưng sự cố chưa thể truy cập bình thường lại Internet vẫn xảy ra.

Chia sẻ với The Verge, phát ngôn viên của công ty chuyên cung cấp dịch vụ Internet - Cloudflare nói rằng lưu lượng Internet của Ukraine đã sớm hoạt động trở lại bình thường nhưng tín hiệu và kết nối từ thành phố Kharkiv vẫn bị gián đoạn. Cloudflare còn cho biết thêm rằng nhu cầu Internet tại Ukraine đã tăng mạnh sau 15h ngày 24/2, hoạt động chủ yếu của người dùng tại đây là tra tìm tin tức trên mạng.

Hiện nay vẫn chưa có thông tin cho rằng đã có cuộc tấn công tập trung vào dịch vụ viễn thông tại Ukraine nhưng nhiều người đã lo sợ rằng cơ sở hạ tầng chính là mục tiêu đầu tiên bị nhắm tới nhằm hạn chế luồng thông tin trong khu vực. Kể từ sau sự cố trên, chất lượng Internet tại đất nước này đã giảm đi đáng kể.

Tổ chức quyền kỹ thuật số Access Now - Felicia Anthonio chia sẻ thêm với The Verge, cho rằng cơ sở hạ tầng Internet đã trở thành mục tiêu nhằm kiểm soát và hạn chế luồng thông tin, hành động tắt Internet trong thời gian khủng hoảng, xung đột có thể ảnh hưởng tới vấn đề an toàn của những người trong cuộc.

Vào ngày 22/2 trước đó, nhiều người dùng của mạng xã hội Twitter cho rằng tài khoản cá nhân của họ đã bị vô hiệu hoá khi chia sẻ những video về tình hình tại đất nước Ukraine. Sau đó người phát ngôn viên của Twitter - Elizabeth Busby đã ngay lập tức phản bác rằng đó chỉ là sự cố nhầm lẫn, mạng xã hội này không hề liên quan đến bất cứ chiến dịch kiểm soát dịch vụ viễn thông nào.

Tới sáng ngày 24/2, các công ty bảo mật là ESET và Symantec đã báo cáo rằng họ phát hiện dấu vết của một cuộc tấn công bằng mã độc nhằm xoá dữ liệu, nhắm tới những tổ chức tài chính, nhà thầu của đất nước này.

Symantec còn cho rằng đã tìm thấy Wiper malware - một loại mã độc có chức năng xoá dữ liệu - nhắm thẳng vào các tổ chức Ukraine, Latvia và Lithuania. Máy tính nếu nhiễm Wiper malware, mọi dữ liệu sẽ bị phá huỷ mãi mãi, khôgn thể khôi phục, đồng thời khiến thiết bị hư hỏng, không thể hoạt động chính xác. Cũng theo ESET, loại mã độc này được biết dã biên dịch từ ngày 28/11 năm ngoái, cho thấy rằng đây được coi như là một cuộc tấn công có sự chuẩn bị từ trước, đến ngày 24/2 hàng trăm thiết bị di động sử dụng Interrnet đã bị nhiễm Wiper malware.

Mặc dù chưa có bằng chứng cho rằng cuôc tấn công mạng trên do nhóm những hacker Nga gây ra nhưng vào năm 2017, nhóm NotPetya của Nga được cho là đã đứng sau vụ tấn công xoá dữ liệu, nhắm vào hàng nghìn doanh nghiệp tại Ukraine.

Người dân Ukraine truy cập mạng bằng vệ tinh Internet của Elon Musk

Vào ngày 26/2 vừa qua, tỷ phú Elon Musk thông báo rằng dịch vụ Internet băng thông rộng cung cấp qua vệ tinh - Starlink đã được triển khai và sẵn sàng được sử dụng tại Ukranie sau khi chính phủ đất nước này đã thể hiện mong muốn SpaceX của ông có thể cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh cho người dân tại đất nước này.

Tiếp đó, Hãng vận tải vũ trụ SpaceX sẽ sớm gửi thêm terminal (thiết bị đầu cuối) tới Ukaine. Hành động này được xảy ra sau sự cố dịch vụ Internet tại Ukraine bị gián đoạn và mất tín hiệu bởi sự tác động của cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và đất nước này.

Ông Mykhalio Fedorov - Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng bộ Chuyển đổi số Ukraine đã đánh tiếng với tỷ phú Elon Musk trên Twitter vào hôm thứ 7 tuần qua rằng ông muốn vị tỷ phú này cung cấp các thiết bị Starlink cho Ukraine.

Được biết, Starlink là dịch vụ truy cập Internet, thông qua việc kết nối vệ tinh, do Hãng vận tải hàng không vũ trụ SpaceX cung cấp và phát triển. Hoạt động kết nối được thực hiện nhờ một hệ thống vệ tinh có quỹ đạo thấp đang hoạt động ngoài không gian vũ trụ.

Dịch vụ Internet vệ tinh có ưu điểm vượt trôi hơn so với dịch vụ Internet hữu tuyến và thông tin di động mặt đất ở phạm vi phủ sóng rộng khắp bất chấp điều kiện địa hình. Dịch vụ này phù hợp để triển khai Internet tại những nơi xa xôi, cách trở, có điểm yếu về mặt địa hình, những nơi mà Internet cáp quang hoặc kết nối di động khó có thể chạm đến và hoạt động.

Internet vệ tinh có thể giải quyết vấn đề dịch vụ viễn thông đối với trường hợp của Ukraine, tình trạng Internet tại quốc gia hiện ít nhiều đang bị ảnh hưởng bởi tác động của cuôc xung đột quân sự với Nga.

Để sử dụng dịch vụ Internet vệ tinh - Starlink, người dùng phải có một bộ sản phẩm gồm bộ định tuyến W-Fi, chảo vệ tinh Starlink, nguồn điện, dây cáp và giá đỡ. Sau khi đã đủ các thiết bị cần thiết, người dùng cần gắn chảo vệ tinh trên mái nhà hoặc những khu vực trống với tầm nhìn quang đãng nhằm nhận được tín hiệu từ không gian. Dịch vụ này hiện có thể cung cấp khả năng truy cập Internet cho người dùng với tốc độ đường xuống trong khoảng 50 - 150 Mbps, cùng với độ trễ từ 20 - 40 ms.

Tuy nhiên, dịch vụ vệ tinh Internet - Starlink có nhược điểm đó là đường truyền dễ bị gián đoạn, dễ bị ảnh hưởng bởi những vật cản như cây cối, các toà nhà cao tầng hoặc trong điều kiện thời tiết xấu.

Tham vọng của Starlink đó là mong muốn sử dụng tới 12.000 vệ tinh quỹ đạo thấp để phủ sóng rộng khắp Internet đến mọi ngóc ngách trên thế giới. Dự án này tính tới này đã đưa được tổng cộng 2.000 vệ tinh bay vào vũ trụ.

Mặc dù hiện nay vẫn chưa biết tỷ phú Elon Musk sẽ có thể hỗ trợ người dân Ukraine với bao nhiêu terminal (thiết bị đầu cuối) để kết nối dịch vụ vệ tinh Internet. Trước đó tại đảo quốc Tonga ở Thái Bình Dương đã xảy ra sự việc nghiêm trọng khi núi lửa đã phun trào gây nên thảm hoạ sóng thần, ông chủ của Hãng vận tải hàng không SpaceX đẫ hào phóng tài trợ tới 50 thiết bị đầu cuối Starlink để người dân nơi đây có thể truy cập Internet bình thường miễn phí.

Còn tại Việt Nam, cũng đã có thông tin một nhà mạng viễn thông đang trong giai đoạn nghiên cứu và triển khai thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh bằng chũm vệ tinh có quỹ đạo thấp. Nếu thực sự thiết bị này được triển khai tại Việt Nam thì những nơi có địa hình phức tạp như đồi núi, đảo biển đã có lời giải trong bài toán phủ sóng mạng Internet rộng khắp lãnh thổ.