Những công ty 'mua trước, trả sau' của Đông Nam Á vì đâu vẫn sống khỏe khi những 'ông lớn' Phương Tây lao đao?

Theo Doanh Nghiệp & Kinh doanh, bên cạnh việc lạm phát gia tăng, lãi suất tăng và nguy cơ suy thoái, việc vận hành một công ty cung cấp dịch vụ 'mua trước, trả sau' (BNPL) hiện đang trở nên vô cùng đắt đỏ.

Nhiều công ty BNPL ở Phương Tây hiện đã bắt đầu chịu những sức ép tới từ việc trả nợ không đúng hạn và chi phí vay bị đội cao hơn. Một trong những công ty tiên phong trong mảng BNPL, Klarna đã chứng kiến định giá rơi từ 45,6 tỷ USD hồi năm ngoái xuống còn 6 triệu USD sau khi thực hiện sa thải nhân sự.

Bên cạnh đó, giá cổ phiếu của Affirm giảm xuống mức 17,20 USD ở thời điểm thực hiện bài viết, từ mức đỉnh 168,5 USD vào hồi tháng 11 năm ngoái. Bên cạnh đó, cạnh tranh trong mảng BNPL cũng đang tăng mạnh khi nhiều ngân hàng cũng như những ông lớn công nghệ như Apple cũng chuẩn bị tham gia vào bữa tiệc.

Tuy nhiên thì nhiều công ty BNPL tại châu Á như Atome hay Hoolah vẫn chia sẻ với Tech in Asia sự lạc quan rằng sản phẩm trả sau hiện vẫn đang thu hút nhiều sự chú ý đồng thời đang trên đà đạt được mục tiêu tăng trưởng.

Thực tế, ông David Chen, CEO của Atome đã tin rằng mức lạm phát hiện nay có thể tăng cao việc sử dụng những sản phẩm BNPL vì BNPL giúp người dùng quản lý được dòng tiền và ngân sách hàng tháng. Điều này đặc biệt chính xác ở những thị trường Đông Nam Á, nơi nhiều người vẫn chưa tiếp cận được với những hình thức tín dụng ngân hàng.

"Kinh doanh vẫn đang diễn ra như bình thường"

Một công ty fintech Indonesia, Akulaku kỳ vọng rằng thị trường tín dụng nói chung vẫn sẽ tăng trưởng với "tốc độ cao" khi những nền kinh tế mở cửa, giám đốc tài chính Akulaku Fan Zhang chia sẻ với Tech in Asia hồi tháng trước.

Bên cạnh những công ty hoạt động trong nhiều mảng như Akulaku còn có Atome chuyên cung cấp những dịch vụ BNPL. Ngoài BNPL, Akulaku còn cung cấp những dich vụ như tín dụng tiêu dùng, ngân hàng số, quản lý tài sản và môi giới bảo hiểm.

Được biết, Akulaku và những công ty như Kredivo cung cấp những sự kết hợp của cả hai giải pháp là trả góp không có lãi suất mang tới thêm nguồn doanh thu cho nhiều công ty.

Ngược lại, Atome không tính lãi suất cho những gói thanh toán trả góp của mình, ngay ở những thị trường có tỷ lệ mất thanh khoản với những khoản vay cao và người dùng mới tiếp cận với những khoản tín dụng như Indonesia, Việt Nam hoặc Philippines. Atome hiện đang hoạt động tại 9 thị trường tại châu Á.

Một số người cho rằng mô hình kinh doanh của Atome, mặc dù hấp dẫn khách hàng, là một mô hình kém bền vững khi doanh thu chủ yếu tới từ tiền phí của những nhà bán hàng. Ông Greg Knaspw, CEO Tonik nhận định rằng nguồn doanh thu này thường sẽ không đủ để bao phủ được những chi phí tới từ việc cho vay ngắn hạn.

Mặc dù vậy, theo Atome, tỷ lệ mất khả năng thanh toán những khoản vay, mức độ đón nhận Atome ở những thị trường như Indonesia, Philippines và Thái Lan vẫn vô cùng tích cực, ông Chen nói. Tại Thái Lan, tổng giá trị hàng hóa giao dịch (GMV) đã tăng lên gấp 10 lần trong năm ngoái.

Tương tự với Hoolah, một công ty BNPL mà ShopBack đã thâu tóm hồi năm ngoái, cho biết rằng mục tiêu tăng trưởng doanh thu và người dùng trong năm 2022 không bị ảnh hưởng cho tới thời điểm này, theo ông Arvin Singh, CEO Hoolah.

Ông Singh cho biết rằng tỷ lệ nợ xấu vẫn đang vô cùng thấp khi phần lớn những giao dịch được hoàn trả đúng hạn. Với việc mới chỉ chiếm được ước tính 3% thị trường bán lẻ, những công ty BNPL trong khu vực vẫn còn rất nhiều tiềm năng tăng trưởng. Ngoài ra, mức độ trưởng thành và bão hòa của thị trường cũng có nhiều điểm khác biệt so với những thị trường phương Tây.

Mặc dù vậy thì những môi trường vĩ mô khắc nghiệt hơn đã khiến ít nhất một công ty BNPL ở Ấn Độ phải thay đổi đi mô hình kinh doanh. Được biết, Slice đã bắt đầu áp dụng mức lãi suất 36% cho những khoản thanh toán nhiều hơn 1 lần trả góp vào tháng này. Ban đầu, Slice cũng đã công bố sản phẩm trả góp "Pay-in-3" không áp dụng lãi suất.

Săn lùng nguồn vốn

Những công ty BNPL tìm kiếm những nguồn vốn theo nhiều cách khác nhau. Klarna có vốn từ những khoản tiền gửi khi đồng thời hoạt động như một ngân hàng. Một phần ba hoạt động của Affirm được biết có nguồn vốn từ hoạt động chứng khoán hóa. Hiểu một cách đơn giản thì công ty này "đóng gói" những khoản vay cá nhân cho khách hàng và bán một phần cho những nhà đầu tư.

Cũng như vậy tại Đông Nam Á, cả Akulaku và Kredivo đang có chiến lược ngân hàng số tuy vậy hiện tại mới chỉ tập trung tại Indonesia. Ngoài ra, một số công ty khác không có lợi thế về nguồn vốn từ tiền gửi khách hàng như Hoolah và Atome tìm nguồn vốn vay từ những đơn vị cho vay quốc tế, ngân hàng hoặc những nền tảng tín dụng thay thế khác. Những hợp đồng tín dụng này sẽ có lãi suất thả nổi và còn sẽ tăng theo lãi suất tham chiếu của FED, theo Tech in Asia.

Công ty chuyên kết nối giữa những bên cho vay và bên cần vốn, Lend East cho biết "có mức tăng lãi suất đáng kể" mà nó hiện đang thu từ bên đi vay mặc dù mức tăng chưa tương xứng với tỷ lệ mà FED tăng lãi suất nhờ những hợp đồng tín dụng kéo dài nhiều năm mà họ đã ký trước đó.

Về phía mình, Atome cho biết rằng công ty này "không dựa vào vốn vay" để vận hành hoặc mở rộng. Thay vào đó, Atome tìm kiếm những hợp tác chiến lược ví dụ như với Standard Chartered Bank để có thể tiếp cận được khoản vốn lên tới 500 triệu USD trong vòng 10 năm tới.

Mặc dù những chi tiết của hợp đồng không được công bố công khai nhưng nhiều khả năng cả 2 bên đã cùng thỏa thuận chốt với nhau một mức lãi suất cố định. CEO của Atome cho biết rằng "những hợp tác như đối với Standard Chartered Bank là cực kỳ quan trọng trong việc phòng vệ lãi suất tăng".

Theo Tech in Asia, gần đây Apple đã công bố những sản phẩm mua trước và trả sau của mình. Tuy nhiên, đối với cả ông lớn như Apple, việc mở rộng vào châu Á không phải là một điều dễ dàng. Đặc biệt là trong bối cảnh Android vẫn đang là hệ điều hành phổ biến nhất tại Đông Nam Á. Bên cạnh đó, lịch sử tín dụng của khách hàng trong khu vực này cũng đang có nhiều điểm khác biệt và thậm chí còn không tồn tại.