Nhà đầu tư có nên tin vào "doanh thu và lợi nhuận tăng" trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp để ra quyết định mua cổ phiếu?

Theo ông Yuichiro Itakura, một nhà tư vấn, đầu tư mạo hiểm, đồng thời giảng dạy kinh tế tại các trường đại học cho biết, về cơ bản, "doanh thu và lợi nhuận tăng" chỉ là "doanh số", và "lợi nhuận bán hàng" hay "lợi nhuận sau thuế" trên sổ sách thống kê của doanh nghiệp biểu hiện cho việc những con số này có khuynh hướng đi lên trong một vài kỳ. Đương nhiên, đây là một việc rất đáng mừng, nhưng nếu chỉ có vậy thì nhà đầu tư vẫn không thể biết được liệu công ty này có thực sự "ăn nên làm ra" hay không.

Nguyên nhân bởi lợi nhuận trên báo cáo thống kê không hề thể hiện chính xác kết quả kinh doanh trên thực tế, ông Yuichiro Itakura nhận định.

Bình thường một người khi chi tiêu trong cuộc sống hàng ngày đa phần sẽ trả tiền, đồng thời nhận sản phẩm. Nhưng khi giao dịch với doanh nghiệp, lại hiếm khi nào "tiền trao cháo múc".

Ví dụ, trong trường hợp nhận nguyên liệu giá gốc là 10 nghìn đồng, nhưng chưa trả tiền, về mặt kế toán, khi coi 10 nghìn đồng nguyên liệu là tài sản, đồng thời có một "hợp đồng trả sau" sinh ra và một "khoản nợ bắt buộc phải trả vào một lúc nào đó". Tóm lại, trong khi dòng tiền không được sinh ra thì những con số kế toán lại thay đổi.

Mặt khác, công ty dùng nguyên liệu trên để làm ra thành phẩm rồi bán với giá 20 nghìn đồng. Trường hợp bán cho khách hàng khiến giá trong kho giảm đi, nhưng lại "bán chịu" với suy nghĩ đây là "tài sản mà khách hàng chắc chắn sẽ trả tiền vào một lúc nào đó", điều này cũng được tính vào sổ sách.

Nhìn chung, thời gian càng trôi đi, tiền trả cho việc "mua chịu" và tiền nhận được sau khi "bán chịu" sẽ được tính toán hết trong giao dịch, tuy nhiên trong báo cáo tài chính của công ty, thực tế dù số tiền chưa hề nhận được khi "bán chịu" cũng vẫn được tính vào lợi nhuận của doanh nghiệp.

Nếu nhìn thoáng qua, cũng không có vấn đề gì, nhưng nếu số tiền đáng ra công ty nhận được từ việc "bán chịu", mặc dù đến hạn mà khách hàng vẫn chưa trả tiền, thì dù trên sổ sách công ty đang có lãi, nhưng sự thật lại chưa thu được bất kỳ đồng nào. Khi ấy, thực tế là doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ.

Ông Yuichiro nhấn mạnh, nếu hình thức này được vận hành bởi những người làm ăn thiếu trung thực thì có thể khiến mức "lợi nhuận" (nếu chỉ nhìn từ bên ngoài" được thổi phồng đến không tưởng. Ví dụ, công ty chỉ cần quyết định bán sản phẩm cho khách hàng, là cuộc giao dịch này được tính thành "bán chịu".

Các nhà đầu tư hiện đã có thể kiểm tra được sự "ra vào" dòng tiền của doanh nghiệp một cách dễ dàng, nhờ vào nghĩa vụ phải trình "Báo cáo lưu chuyển tiền tệ" được áp dụng. "Dù bất cứ lúc nào, hãy luôn chú ý đến những doanh nghiệp có doanh thu và lợi nhuận tăng, trong khi chỉ số ra vào dòng tiền lại luôn bị âm", ông Yuichiro lưu ý.

Sau cùng, vị doanh nhân này kết luận, nếu chẳng may nhà đầu tư phát hiện ra một công ty như vậy, hãy cứ nhìn vào bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ hiểu được nguyên nhân vì sao. Đặc biệt, những doanh nghiệp có tỷ lệ "bán chịu" chiếm phần nhiều trên tổng số tài sản thì cần lưu ý.