Ngành bán lẻ liệu có tiếp tục tăng trưởng tích cực khi lạm phát tăng cao, tích lũy của người dân giảm?

2 tháng đầu quý 2/2022, ngành bán lẻ có nhiều tín hiệu khả quan

Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng như doanh thu dịch vụ tháng 5/2022 đạt mức 477.300 tỷ đồng dù chỉ tăng 4,2% so với tháng trước nhưng lại tăng mạnh 22,6% so với thời điểm năm ngoái. Tính chung trong 5 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ đạt 225.700 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng 9,7% (cùng kỳ tăng 7,58%). Bộ Công thương cho biết, những chỉ số trên tăng là nhờ vào những yếu tố thuận lợi như tình hình dịch bệnh COVID-19 dần kiểm soát, các hoạt động trong lĩnh vực du lịch được khôi phục, nhiều chương trình kết nối cung cầu và giao thương được tổ chức, hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân và doanh nghiệp đang dần hồi phục đã tác động tích cực đến thị trường hàng hóa trong nước. Có thể thấy, nhu cầu hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cũng đã ảnh hưởng của biến động giá xăng dầu, giá nguyên nhiên vật liệu trên thị trường thế giới vẫn diễn biến phức tạp và ở mặt bằng giá cao từ đó đã đẩy giá các hàng hóa này tại thị trường trong nước tăng. Còn về các doanh nghiệp bán lẻ trong quý 2, Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (HoSE: PNJ) mới đây đã công bố kết quả kinh doanh quý 4 với mức doanh thu thuần là 2.770 tỷ đồng còn lãi sau thuế là 145 tỷ đồng, so với tháng 4/2021 lần lượt tăng 49,6% và 70,5%. Biên lợi nhuận gộp trung bình trong tháng 4 là 19,3% tăng so với mức 18,3% của cùng kỳ năm trước. Lũy kế trong 4 tháng của PNJ ghi nhận doanh thu thuần là 12.912 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 866 tỷ đồng, so với 4 tháng đầu năm 2021 tăng lần lượt là 42,9% và 44,9%. 

Đối với Đầu tư Thế giới di động (HoSE:MWG) cũng công bố doanh thu tháng 4 đạt mức 11.400 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng 19%. Còn lợi nhuận sau thuế là 374 tỷ đồng, so với tháng 4/2021 tăng 6,8%. Lũy kế 4 tháng, doanh thu của MWG là 47.908 tỷ đồng, tăng 18% và thực hiện được 34% kế hoạch năm. Lợi nhuận sau thuế ghi nhận là 1.819 tỷ đồng, tăng 8% và thực hiện được 29% kế hoạch của năm.

Bên cạnh PNJ và Thế giới di động thì vẫn còn nhiều doanh nghiệp khác trong ngành bán lẻ như Digiworld (HoSE: DGW); FPT Retail (HoSE: FRT); Masan Group (HoSE: MSN); Petrosetco (HoSE: PET),... 2 năm qua, dù dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng Digiworld, FPT Retail và Petrosetco vẫn ghi nhận được mức tăng trưởng vượt bậc nhờ vào nhu cầu tăng cao trong mảng điện thoại, laptop của người dân khi ở nhà cũng như chiến lược mở cửa hàng ồ ạt. Điển hình như Digiworld, đơn vị này đã ghi nhận 20.972 tỷ đồng doanh thu, vượt 38% kế hoạch năm và tăng 67% so với năm 2020 còn lãi sau thuế là 657 tỷ đồng, vượt 119% kế hoạch và tăng 2,4 lần so với năm trước. Còn lợi nhuận của công ty này trong năm 2021 cũng tăng gấp 4 lần so với năm 2019 - đây là thời điểm trước khi dịch bệnh bùng phát tại Việt Nam. Quý 1/2022, Digiworld cũng báo cáo kết quả kinh doanh có sự tăng trưởng mạnh với báo cáo doanh thu quý 1 tăng 40% đạt mức 7.009 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế tăng 97,2% đạt mức 210,9 tỷ đồng. 

Còn với FPT Retail, doanh thu trong năm 2021 của đơn vị này ghi nhận tăng 53% đạt mức 22.495 tỷ đồng còn lợi nhuận trước thuế ở mức kỷ lục hơn 554 tỷ đồng so với mức nền thấp của năm 2020. Và so với thời điểm trước dịch thì lợi nhuận của công ty cũng tăng gấp 2 lần. Cũng trong quý 1 năm 2022, doanh nghiệp bán lẻ đã ghi nhận 169 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, so với cùng kỳ năm trước tăng gấp 5,5 lần. Cùng với sự tăng trưởng nhanh chóng của các khoản lợi nhuận kỷ lục từ đó lập ra một mức nền cao thì các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ đã đặt kỳ vọng sẽ tiếp tục có sự tăng trưởng trong năm nay cũng như các năm tiếp theo. Dù vậy, một số chuyên gia và doanh nghiệp lại có nhận định sức mua của người dân đang giảm và kết quả kinh doanh cũng vì thế mà chững lại.

Tích lũy của người dân giảm, lạm phát cao sẽ khiến cho sức mua bị ảnh hướng

Trong chương trình Bí mật đồng tiền ngày 15/6, khi được hỏi về triển vọng của doanh nghiệp ngành bán lẻ trong phần còn lại của năm 2022 và đặc biệt là trong bối cảnh lạm phát tại nhiều nơi trên thế giới đang ngày càng cao, Kinh tế trưởng Chứng khoán SSI - ông Phạm Lưu Hưng có nhiều lo ngại với triển vọng với nhóm ngành này. Các chuyên gia đưa ra đánh giá việc mở cửa trở lại, người dân sẽ có xu hướng tiêu thụ các sản phẩm nhiều hơn. Tuy nhiên, Kinh tế trưởng Chứng khoán SSI cho rằng trong giai đoạn này các sản phẩm dịch vụ sẽ được quan tâm nhiều hơn là các sản phẩm hàng hóa. Còn tại Mỹ, các công ty bán lẻ ví dụ như Walmart, Target,... cũng đang gặp nhiều khó khăn khi hàng tồn kho tăng cao. Vào thời gian trước, các đơn vị này đã tích nhiều hàng bởi vì đánh giá sức mua sẽ tăng trở lại nhưng hiện tại thì đang gặp khó khăn với số hàng trên. 

Ông Hưng nhấn mạnh: "Ngành bị ảnh hưởng nhiều nhất đó chính là ngành hàng điện tử. Bây giờ mọi người có thể thấy rằng các sản phẩm như laptop đang không bán được nhiều". Đến thời điểm hiện tại, nhu cầu về một số mặt hàng đã dần yếu đi. Chính vì thế, các doanh nghiệp bán lẻ có thể gặp khó khăn. Dù vậy, ông cũng cho rằng doanh thu và lợi nhuận của ngành này chưa thể xấu đi ngay lập tức nhưng sẽ theo xu hướng của thế giới. Kinh tế Chứng khoán MBS Hoàng Công Tuấn cũng chung với quan điểm của ông Hưng. Theo đó, khi người dân phải ở nhà nhiều vì dịch bệnh COVID-19, học online nhiều, nhu cầu về tăng trưởng của mảng thiết bị điện tử cũng sẽ tăng rất mạnh thì năm nay sẽ khó để có thể tăng trưởng mạnh hơn nữa. Những người tiêu dùng cũng đã mua năm ngoái rồi thì năm nay sẽ khó để mua tiếp. Dù ngành này vẫn có kết quả khả quan nhưng sẽ không thể tăng mạnh như trước.

Ông Đoàn Văn Hiểu Em - CEO MWG cũng đánh giá tình hình thị trường điện tử, điện máy các tháng cuối năm không mấy có khả quan. Cũng trong mùa bán máy lạnh, điều kiện thời tiết có vẻ như không ủng hộ. Và sau 2 năm dịch bệnh, dự trữ tiền của người dân có thể đã tiêu dùng gần hết cùng với nhiều yếu tố bất lợi khác của diễn biến nền kinh tế trên thế giới. 

Chủ tịch MWG - ông Nguyễn Đức Tài đánh giá yếu tố vĩ mô đang không thuận lợi cho cả các doanh nghiệp bán lẻ lẫn sản xuất. Nguyên nhân là do trải qua 2 năm đại dịch, sản xuất không bình ổn, tình hình công ăn việc làm của người lao động cũng bất ổn, tiền để dành đã chi tiêu nhiều khiến cho sức mua giảm. Và khi mọi thứ chưa kịp phục hồi thì đã xảy ra xung đột Nga - Ukraine khiến cho chi phí đầu vào của ngành nông nghiệp, ngành chăn nuôi tăng quá mạnh đã khiến cho giá đầu ra tăng cao, giá xăng tăng kéo theo lạm phát. Nếu như cuộc chiến này còn kéo dài thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế, cả sức mua và lợi nhuận của doanh nghiệp. Ông Tài nhấn mạnh: "Rõ ràng sức mua của người tiêu dùng đã bị sụt giảm. Nhân viên của công ty cũng đang ở trạng thái như vậy. MWG không thể tăng lương cho nhân viên theo đà lạm phát được dù có điều chỉnh. Trước đây cầm trong tay 10 triệu đồng tiền lương có thể mua nhiều thứ nhưng hiện nay mua được ít đi và ảnh hưởng đến hành động của người tiêu dùng rất lớn”. 

Cũng tương tự với hàng hóa thông thường, hành vi tiêu dùng điện thoại,d điện máy của người tiêu dùng cũng có sự thay đổi. Chủ tịch MWG cho hay: "Trước kia, người tiêu dùng có thể đổi điện thoại ào ào nhưng nay phải suy nghĩ, đắn đo và sẵn sàng bỏ qua một đời máy”. 

Vị chủ tịch này cũng đánh giá khả năng phục hồi sức mua với thời điểm trước dịch bệnh hiện chỉ có khoảng 50 - 70%, minh chứng là lượng đến các trung tâm thương mại ít đi. Và khuynh hướng mua hàng của người tiêu dùng cũng hướng đến đồ rẻ hơn và hạn chế, tức là di dời các quyết định mua chưa thực sự cần thiết.