Làn sóng người mua nhà tại Trung Quốc từ chối trả nợ ngân hàng

Theo VnEconomy, thị trường bất động sản Trung Quốc hiện đang vô cùng cần một cú huých niềm tin theo giới phân tích nhận định sau khi xuất hiện nhưng thông tin nói rằng có nhiều người vay tiền mua nhà tại nước này đang dừng việc thanh toán những khoản vay mua nhà, một hiện tượng khiến cổ phiếu ngân hàng bị bán mạnh và đặt ra những nguy cơ về một cuộc khủng hoảng mang tính hệ thống.

Cuộc "đình công nợ bất động sản" tại Trung Quốc bắt đầu vào cuối tháng 6, tại một dự án đình trệ của tập đoàn Evergrande tại Cảnh Đức Trấn, sau đó lan rộng ra ít nhất 301 dự án tại khoảng 91 thành phố.

Được biết, hiện tượng này đã đẩy cao lên cuộc khủng hoảng địa ốc tại Trung Quốc và đe dọa phá hỏng đi những nỗ lực cải thiện được thị trường trong bối cảnh kinh tế giảm tốc.

Mối lo lớn trong một hiện tượng nhỏ

Theo nhiều chuyên gia, độ lớn của những khoản vay thế chấp chưa phải là câu chuyện đáng lo ngại nhưng cái đáng lo ở đây là ảnh hưởng của hiện tượng này tới nhu cầu và giá cả của nhà ở - một trong những tài sản tài chính lớn nhất tại Trung Quốc.

Ông Hui Shan, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc của Goldman Sachs đã nói với hãng tin CNBC rằng: "Việc vô cùng quan trọng chính là những nhà hoạch định chính sách phải khôi phục lại được niềm tin trên thị trường một cách nhanh chóng và ngắt mạch một vòng xoáy tiêu cực đang có nguy cơ hình thành nên".

Trong tuần trước, con số được báo cáo về người mua nhà đã dừng thanh toán khoản vay thế chấp nhà tăng vọt đã khiến nhiều ngân hàng Trung Quốc phải công bố tỷ lệ thấp những khoản nợ như thế. Tuy vậy, giá cổ phiếu ngân hàng hiện vẫn còn giảm mạnh. Người mua nhà tới biểu tình ở những dự án chậm bàn giao căn hộ mà họ đã trả tiền xong trước khi hoàn tất - một phương thức mua nhà điển hình tại Trung Quốc.

Theo báo cáo của Goldman Sachs nhận định rằng: "Ngày càng có nhiều người dừng trả tiền vay mua nhà, dòng tiền của những công ty phát triển nhà ngày càng bị bóp lại, có thể sẽ dẫn tới việc những dự án càng ngày càng bị trì hoãn và đình trệ". Những sự bấp bênh đang khiến nhiều gia đình có ý định mua nhà ngày càng dè chừng hơn với những chủ đầu tư như vậy, trong khi đó chính là những chủ đầu tư cần phải bán được nhà nhất", báo cáo nhấn mạnh.

Sau hai thập kỷ tăng trưởng bùng nổ, những công ty địa ốc Trung Quốc bỗng nhận thấy được sự tồn tại của họ trở nên mỏng manh hơn trong chiến dịch của Bắc Kinh nhằm kiềm chế những công ty dựa nhiều vào vay nợ để có thể phát triển.

Một số những doanh nghiệp nợ chồng chất như Evergrande Group đã rơi vào cảnh vỡ nợ trong năm ngoái. Khó khăn tài chính liên miên của những chủ đầu tư cả những hạn chế chống Covid đã khiến cho những dự án đầu tư bất động sản bị ngừng trệ và khiến người mua nhà phải tự đặt thêm điểm tín nhiệm tài chính của họ vào thế rủi ro bằng việc tạm dừng việc thanh toán những khoản vay mua nhà.

Theo những dữ liệu của Jefferies, số dự án có người mua ngừng thanh toán những khoản vay đã tăng lên gấp 3 lần trong vòng chỉ vài ngày, lên con số 100 tại thời điểm ngày 13/7. Theo giới phân tích, số những khoản vay như vậy chỉ chiếm một phần rất nhỏ bé 1% của tổng những khoản vay mua nhà tại Trung Quốc, nhưng vẫn bị coi là một hiện tượng bất ổn.

Có những dấu hiệu cho thấy ảnh hưởng lây lan đó là một số nhà cung cấp của những chủ đầu tư dự án phát triển nhà bắt đầu từ chối thanh toán những khoản vay ngân hàng, với lý do chủ đầu tư chậm thanh toán hóa đơn cho họ.

Hàng trăm nhà cung cấp trong ngành bất động sản Trung Quốc phàn nàn rằng họ không thể tiếp tục trả nợ vì những chủ đầu tư như Evergrande vẫn nợ tiền họ - tờ báo tài chính Trung Quốc Caixin đã đưa tin trong tuần này.

Trong một lá thư lan truyền trên mạng xã hội, một nhóm những doanh nghiệp và nhà cung ứng nói rằng họ sẽ dừng trả nợ sau khi cuộc khủng hoảng tại Evergrande khiến họ cạn tiền. Những nhà cung cấp viết trong lá thư đề ngày 15/7 gửi tới văn phòng của Evergrande tại Hồ Bắc rằng: "Chúng tôi đã quyết định dừng trả tất cả những khoản nợ và khuyên những đồng nghiệp từ chối trả bất kỳ một khoản vay tín dụng hay thương phiếu nào.

Evergrande phải chịu trách nhiệm cho những hậu quả do phản ứng dây chuyền của cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng", các nhà cung cấp viết trong lá thư đề ngày 15/7 gửi tới văn phòng của Evergrande ở Hồ Bắc.

Trong số những ngân hàng Trung Quốc được Goldman Sachs theo dõi, cho vay bất động sản bao gồm những khoản vay mua nhà chỉ chiếm tới khoảng 17%. Báo cáo của ngân hàng Mỹ có đoạn viết rằng: "Chúng tôi xem rủi ro liên quan tới những khoản vay mua nhà này chủ yếu là sự sẵn sàng trả nợ cho người vay, thay vì khả năng thanh toán những khoản vay đó. Nhưng việc này đã gây ra nhiều vấn đề khó khăn về vốn, khiến chủ đầu tư phải kéo dàu thời gian hoàn tất dự án".

Nếu có thêm nhiều người mua nhà từ chối thanh toán nợ, tâm lý bi quan này sẽ gây ra suy giảm nhu cầu, kéo theo giảm giá, tạo ra được một vòng xoáy nguy hiểm. Mối lo này dẫn tới những lời kêu gọi củng cố niềm tin cho người mua nhà.

Chuyên gia kinh tế cấp cao Gary Ng Natixis CIB Asia Pacific nhận định rằng: "Trong nửa sau của năm 2022, không có một tia hy vọng nào cho sự hồi phục nnanh chóng của lĩnh vực bất động sản. Tình trạng đó sẽ còn tiếp diễn gây ra nhiều trở ngại cho tăng trưởng kinh tế tại Trung Quốc. Vấn đề nằm ở chỗ cần thêm một lần nữa phải củng cố niềm tin cho người mua nhà và chủ dự án. Việc này đã chứng minh là một nhiệm vụ đầy khó khăn".

Thế khó của cơ quan chức năng của Trung Quốc

Dừng việc trả nợ vay mua nhà là một biện pháp vô cùng cực đoan, không nên trở thành một thông lệ, nhất là khi đang có quy trình pháp lý để xử lý tình trạng hoãn hoàn thiện căn hộ - theo ông Qin Gang, Phó giám đốc Viện Nghiên cứu bất động sản Trung Quốc (ICR). Ông Gang cho biết rằng trong những cuộc trao đổi với ông, những chủ đầu tư bất động sản nói rằng thông tin về việc khách mua nhà dừng thanh khoản vay là vô cùng bất lợi cho sự hồi phục cho ngành bất động sản.

Trong một vài báo cáo tuần trước, Goldman Sachs nói rằng tại Trung Quốc thông thường, nếu như một chủ đầu tư không giao được nhà đúng thời hạn thì người mua có thể nộp đơn xin phá hợp đồng mua nhà đã ký. Báo cáo nói rằng việc phê chuẩn những lá đơn như vậy thường mất 3 tháng và chủ đầu tư sẽ phải hoàn lại số tiền đã đặt cọc cùng với số tiền vay mua nhà đã nhận được, bao gồm cả tiền lãi. Số tiền vay mua nhà còn lại được trả cho ngân hàng.

Tại thời điểm này, nhu cầu mua nhà mới tại Trung Quốc giảm dần đều. Một cuộc khảo sát hàng quý của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) vào tháng 6 cho thấy chỉ 16,9% người dân tại nước này có ý định mua nhà trong thời gian 3 tháng tới, mức thấp nhất kể từ con số 16,3% ghi nhận vào quý 3/2016.

Goldman Sachs cho biết rằng nếu như không có những trở ngại từ ngành bất động sản thì tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc có thể tăng 3% trong quý 2 vừa qua so với cùng kỳ năm ngoái, thay vì tăng 0,4% như được báo cáo hồi tuần trước.

Năm nay, PBOC đã triển khai những biện pháp quan trọng nhằm thúc đẩy thị trường bất động sản, bao gồm giảm lãi suất vay mua nhà. Mấy tháng gần đây, nhiều thành phố tại Trung Quốc đã nới lỏng đi chính sách nhằm hỗ trợ việc mua nhà. Nhưng từ tháng 4 trở đi, doanh số thị trường địa ốc Trung Quốc hàng tháng đã giảm từ 25% trở lên so với cùng kỳ năm ngoái, theo những dữ liệu từ Wind Information.

Giá nhà trung bình tại 100 thành phố của Trung Quốc đã gần như không tăng lên trong vòng 1 năm trở lại đây, trong khi giá nhà ở những thành phố lớn như Bắc Kinh và Thượng Hải đã tăng với tốc độ hai con số, phản ánh được sự phân tán về nhu cầu - theo Wind Information.

Nếu như không có những trở ngại từ ngành bất động sản thì tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc có thể sẽ tăng lên 3% trong quý 2 vừa qua so với cùng kỳ năm ngoái, thay vì tăng 0,4% như đã được báo cáo vào hồi tuần trước theo Goldman Sachs nhận định.

Những diễn biến này đã đặt ra tình thế tiến thoái lưỡng nan đối với Chính phủ Trung Quốc về việc nên "giải cứu" đối tượng nào khi cuộc khủng hoảng địa ốc trở nên căng thẳng hơn. Chỉ cần một số đối tượng vay nợ được cứu thì những người khác sẽ ngay lập tức có thể đe dọa ngừng trả nợ. Nếu như chấp nhận cứu hết, ngân sách nhà nước sẽ chịu thêm áp lực lớn. Nếu như không cứu thì vòng xoáy vỡ nợ có thể sẽ xảy ra vì ngày càng có nhiều đối tượng vay tiền không trả nợ.