KTS. Trần Ngọc Chính: “Phát triển nhà ở xã hội phải hướng đúng đối tượng"

Phát triển nhà ở xã hội còn chưa đúng đối tượng

Câu chuyện xây dựng nhà ở xã hội trong nhiều năm qua vẫn còn nhiều khúc mắc và chưa được giải quyết triệt để vấn đề nhà ở cho người lao động thu nhập thấp. Một trong những nguyên nhân khiến việc vận hành nhà ở xã hội chưa đạt hiệu quả là việc giao nhà chưa đúng đối tượng được hưởng.

Thực tế là việc xác định đối tượng nhà ở xã hội còn lỏng lẻo, chưa đến “tay” những người thực sự có nhu cầu. Có nhiều trường hợp người mua nhà ở xã hội không kê khai trung thực nếu chỉ xét ở bảng lương, tiền công chứ không phải tổng thu nhập, nhiều chủ doanh nghiệp xác nhận không đúng.

Mặt khác, nhiều người muốn mua nhà ở xã hội những lại bị vướng ở việc nộp thuế thu nhập cá nhân là không thuộc đối tượng được mua nhà ở xã hội, tuy nhiên không hẳn ai nộp thuế cũng sẽ có thu nhập cao hay có khả năng mua được nhà ở thương mại.

Theo các chuyên gia, trong nhiều năm thực hiện nhà ở xã hội còn đang tiếp diễn tình trạng giao nhà không đúng đối tượng làm mất đi bản chất và mục tiêu thực sự của việc xây dựng nhà ở xã hội. Điều này không chỉ gây khó khăn cho những người có nhu cầu thực mà còn khiến các doanh nghiệp gặp nhiều rắc rối khi phát triển phân khúc sản phẩm này.

Theo KTS. Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam nhận định, phát triển nhà ở xã hội được xem là một trong những mục tiêu hàng đầu của thị trường bất động sản hiện nay, giúp giải quyết được vấn đề nhà ở cho một bộ phận lớn người dân trong xã hội, tuy nhiên việc triển khai còn gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là việc xác định đối tượng hưởng quyền lợi còn chưa đúng.

“Muốn xây dựng nhà ở xã hội thành công thì phải hướng đến đúng đối tượng, không được để tình trạng diễn ra như trước đây là không đến được tay người có nhu cầu thực sự. Do đó, Nhà nước cần có phải có cơ chế, giải pháp cụ thể trong việc đề ra sản phẩm và nhà quản lý phải phân phối được sản phẩm đến đúng tay người tiêu dùng”, ông Chính nói.

Ông Chính cũng nhấn mạnh, nhiều nước trên thế giới thực hiện việc xây dựng, xác định mục tiêu đối tượng hưởng lợi nhà ở xã hội rất “minh bạch”, vì vậy tại Việt Nam cũng cần chú trọng tính minh bạch để người dân có thể nắm bắt được dễ dàng, hướng đến đúng người có nhu cầu. Nếu làm được điều này thì mới giải quyết được những vấn đề đang tồn tại của thị trường, giúp thị trường bất động sản “ấm” lên.

Đồng quan điểm, ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch Địa ốc Hoàng Quân cũng nhận định, nguyên nhân khiến nhà ở xã hội chưa tiếp cận đúng đối tượng khách hàng là do việc thực thi pháp luật còn lỏng lẻo, thiếu đồng bộ về cơ sở dữ liệu, quản lý yếu kém.

Do đó, để giúp nhà ở xã hội hướng được đến đúng đối tượng thì rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ phía cơ quan quản lý Nhà nước và chính quyền địa phương. Hơn nữa, không nên để việc quản lý chung cư thuộc phân khúc nhà ở xã hội chỉ thuộc về ban quản trị chung cư, mà những chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cũng cần chung tay điều hành quản lý một cách chặt chẽ, trung thực hơn.

Các bên cùng vào cuộc xây dựng và phát triển nhà ở xã hội

Hiện nay, dư địa và tiềm năng để phát triển phân khúc nhà ở xã hội tại Việt Nam là rất lớn. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của thị trường bất động sản trong năm 2023 góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động, người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, với những chính sách như hiện nay thì đa phần các doanh nghiệp bất động sản vẫn còn “e ngại” với phân khúc này.

Các doanh nghiệp “nhìn trước ngó sau” với nhà ở xã hội do nguồn vốn chưa bền vững, lợi nhuận từ các dự án nhà ở xã hội này chưa đủ chi trả chi phí xây dựng, khó thu hút được nhà đầu tư. Bên cạnh đó, những vưỡng mắc về cơ chế, chính sách, quy trình thủ tục hay quy hoạch, giải phóng mặt bằng còn khó khăn.

Để giải quyết vấn đề này, theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV và Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia cần vạch ra giải pháp trước mắt, sau đó là giải pháp lâu dài để giải quyết vấn đề của phân khúc nhà ở xã hội. Trong đó, cần sự vào cuộc của tất cả các bên từ phía Đảng, cơ quan Nhà nước và địa phương, có nghị quyết riêng về phát triển nhà ở xã hội lâu bền, thí điểm giải quyết một số cơ chế, chính sách đặc thù cho nhà ở xã hội. Sau đó, Chính phủ mới bắt tay vào triển khai thực hiện và rất cần doanh nghiệp phải vào cuộc quyết liệt hơn.

Ông Lực nhấn mạnh, mặc dù thị trường nhà ở xã hội phát triển mạnh trong những năm gần đây nhưng việc đầu tư vẫn còn khó khăn và thách thức, nhất là khi chưa nhất quán trong quan điểm, cách hiểu và cách tiếp cận đến phân khúc này. Việc xây dựng và phát triển nhà ở xã hội không nên suy nghĩ là việc làm từ thiện, rẻ mạt, có cũng như không. Đây là quan điểm sai lệch và cần phải thay đổi.

“Không chỉ riêng phía các cơ quan ban ngành, địa phương vào cuộc xây dựng nhà ở xã hội mà bản thân các doanh nghiệp bất động sản cũng cần ý thức và có trách nhiệm hơn trong vấn đề này. Các bên phải cùng nhau vào cuộc giải quyết các tồn đọng của thị trường bất động sản hiện nay”, ông Lực chia sẻ. 

Phát triển nhà ở xã hội là một trong những biện pháp cần thực hiện lúc này, trước hết là giải quyết vấn đề nhà ở cho người dân, giúp những người nghèo, người có thu nhập thấp có cơ hội cải thiện nhà ở, sau đó là giúp thị trường bất động sản tùng bước cân đối lại mức độ chênh lệch cung cầu hiện nay.