Kim ngạch xuất khẩu gạo dự kiến đạt đỉnh 10 năm, năm 2023 còn tiếp tục thuận lợi?

Xuất khẩu gạo 2022 đạt đỉnh 10 năm

Đối với ngành gạo, năm 2022 là một năm thành công ấn tượng khi đã ghi nhận chỉ tiêu vượt kế hoạch. Số liệu từ Tổng cục Hải Quan cho biết, lượng gạo xuất khẩu trên cả nước tính đến ngày 15/12 đã đạt hơn 6,8 triệu tấn, đồng thời mang về hơn 3,3 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 đã ghi nhận mức tăng lần lượt 15,2% về khối lượng và tăng 6,5% về trị giá.

Doanhnhan.vn dẫn lại thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, dự kiến lượng gạo xuất khẩu trong cả năm nay sẽ cán mốc hơn 7 triệu tấn cùng với doanh thu ước đạt trong khoảng 3,5-3,6 tỷ USD. So với mục tiêu đề ra là 6,3-6,5 triệu tấn hồi đầu năm, ngành gạo Việt không chỉ hoàn thành mục tiêu mà khả năng còn vượt chỉ tiêu từ 500.000 - 700.000 tấn; đồng thời ghi nhận lượng cũng như giá trị cao nhất kể từ năm 2013 cho đến nay. 

Liên quan đến vấn đề này, ông Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cho biết năm 2022 là một năm khá thành công đối với những nhà xuất khẩu cũng như sản xuất lương thực Việt Nam. Cuối tháng 12, sản lượng xuất khẩu đã đạt mốc hơn 7 triệu tấn, đây thực sự là một bất ngờ lớn đối với những người hoạt động trong ngành.

Đáng chú ý, số liệu của VFA cũng cho thấy, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trên thị trường trong những tháng gần đây tiếp tục tăng cao. Vào ngày 22/12 vừa qua, giá chào bán gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam là 453 USD/tấn, so với thời điểm đầu tháng đã tăng 10 USD/tấn; ngoài ra gạo 25% tấm có giá bán là 438 USD/tấn, tăng 5 USD/tấn. Điều đáng nói, không chỉ riêng tháng 12 mà giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong nhiều tháng qua cũng liên tục ghi nhận tăng mạnh, thậm chí có thời điểm giá xuất khẩu gạo 5% tấm của Việt Nam đã vượt qua cả Thái Lan và đứng đầu thế giới. 

Theo số liệu của VFA, giá gạo 5% tấm của Việt Nam trong tháng 11 so với gạo cùng chủng loại của Thái Lan là 437 USD/tấn đã cao hơn 15 USD/tấn. Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung An, cho biết những năm gần đây, đã có nhiều thời điểm giá gạo Việt Nam vượt qua gạo Thái Lan. Vì thế, việc gạo Việt Nam bán cao hơn gạo Thái đã dần trở nên bình thường. Cụ thể, ông Bình cho biết: “Gạo Việt dù đi sau Thái Lan nhưng đang phát triển được nhiều giống lúa mới và nâng cao quy trình sản xuất. Thêm vào đó, độ tươi mới của gạo Việt cũng cao hơn khi so sánh với gạo Thái Lan cùng chủng loại, thế nên người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng”.

Trong năm 2022, ngành gạo Việt đã đón hàng loạt tin vui khi các sản phẩm của Việt Nam đã được chính thức khai thông ở những thị trường khó tính bậc nhất thế giới. Ví dụ, Tập đoàn Lộc Trời đã thành công đưa thương hiệu gạo Việt vào những hệ thống siêu thị tại Pháp thông qua sự kiện ra mắt gạo Jasmin được bán trên toàn hệ thống của E.Leclers. Trong khi đó, gạo Việt thuộc Tập đoàn Tân Long cũng đã thành công ra nhập thị trường Nhật Bản, vốn được biết đến là một thị trường siêu khó tính với hệ thống tiêu chuẩn rất khắt khe. Đầu tháng 7 năm nay, gạo ST25 của Việt Nam với thương hiệu A An được nhập khẩu và phân phối lần lượt bởi Công ty Suntomi International nhập khẩu và Công ty Spice House đã lần đầu tiên được bày bán chính thức tại các siêu thị cũng như cửa hàng tại xứ sở mặt trời mọc.

Dễ dàng thấy được rằng, sau nhiều năm phải đứng dưới “cái bóng” tên tuổi của các nhà nhập khẩu nước ngoài, cho đến thời điểm hiện tại, gạo Việt đã có cơ hội được nhận diện cũng như xây dựng tên tuổi tại nhiều thị trường xuất khẩu.

Nhiều thuận lợi chờ đón trong năm tới

Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cho biết, thời điểm hiện tại, chất lượng cũng như độ an toàn thực phẩm của gạo Việt đã và đang ngày càng được nâng cao; thế nên nhiều thị trường cao cấp trên thế giới đều yêu thích và lựa chọn gạo Việt. Ngoài ra, các nước nhập khẩu gạo lớn như Trung Quốc, châu Phi hay khu vực Đông Nam Á như Philippines, Indonesia… đều có nhu cầu lớn mua gạo Việt Nam. Đáng chú ý, tại thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam là Philippines đã ghi nhận hàng loạt các tín hiệu tích cực về hoạt động xuất khẩu trong năm 2023 khi mới đây, Chính phủ nước này đã quyết định duy trì mức thuế nhập khẩu gạo là 35%. 

Theo nhận định của Phó Chủ tịch VFA, việc duy trì chính sách giảm thuế nhập khẩu của Philippines sẽ là một thông tin tốt cho xuất khẩu gạo của Việt Nam, bởi nó giúp đảm bảo được tính ổn định của thị trường. Cụ thể, vị lãnh đạo này cho biết: “Nhu cầu của Philippines vẫn còn rất lớn, đây là lý do mà quốc gia này quyết định giữ nguyên mức thuế nhập khẩu gạo trong một năm để có thể tăng nguồn cung trong nước”. 

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, Philippines trong 11 tháng đầu năm 2022 đã đứng đầu về tiêu thụ gạo của Việt Nam và chiếm gần 455 trong tổng lượng cùng với gần 43% trong tổng kim ngạch gạo xuất khẩu của cả nước, con số lên đến gần 3 triệu tấn, tương đương 1,4 tỷ USD, tương đương với mức tăng 30% về lượng và tăng 18% về kim ngạch.

Liên đoàn Nông dân Tự do (FFF) Philippines dự báo rằng, năm 2023 nước này có thể sẽ cần nhập khẩu ít nhất là 3 triệu tấn gạo do tình trạng thiếu hụt đang diễn ra khi sản lượng gạo của Philippines đang thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu. Theo ông Đỗ Hà Nam, điều này là cơ sở để dự báo rằng, năm 2023 sẽ là năm ổn định cho việc xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Philippines.

Đứng dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Phước Thành - Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại Phước Thành IV, cho biết năm tới sẽ có rất nhiều triển vọng tích cực trong bối cảnh hàng loạt các quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ đều bị cắt giảm sản lượng vì ảnh hưởng thiên tai. Trong khi đó, rất nhiều nước cũng đang tranh thủ thu mua để có thể đảm bảo an ninh lương thực. Vì thế, Phước Thành IV cũng đang lên kế hoạch để mua dự trữ hàng vụ Đông xuân sớm cùng với vụ Đông xuân chính vụ, đảm bảo nguồn hàng cho những đơn hàng xuất khẩu.

Đồng quan điểm, ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, cũng dự báo năm 2023 sẽ tiếp tục là năm khả quan đối với hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam. Riêng với Trung An, đến nay doanh nghiệp này đã ký kết, đồng thời sẽ giao khoảng 30.000 tấn gạo trong quý đầu năm 2023 cho các thị trường như Malaysia, Singapore và Hàn Quốc.

Ông Bình nhận định, nhu cầu nhập khẩu gạo trong thời gian tới vẫn tiếp tục tăng cao, nguyên nhân do nhiều quốc gia châu Á - nơi chiếm đến 90% sản lượng gạo toàn cầu đang phải trải qua những tình thái thời tiết khắc nghiệt; cộng thêm tình trạng biến đổi khí hậu và hạn hán gay gắt tại Mỹ, EU và Trung Quốc càng khiến nguồn cung gạo toàn cầu bị thiếu hụt. Trong bối cảnh này, những chuyên gia của Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect dự báo, gạo thế giới nói chung và gạo xuất khẩu Việt Nam nói riêng sẽ còn tiềm năng tăng giá trong năm tới.