Giải quyết tình trạng thiếu nhà ở cho thanh niên công nhân 

Hiện thực hóa giấc mơ “an cư” 

Theo VnEconomy, Bộ Xây dựng cho biết, tính đến năm 2020, quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội trên cả nước mới bố trí được 3.359,07 ha, đạt 36,34% so với nhu cầu. Trên cả nước đã hoàn thành 276 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 7,3 triệu m2 sàn. Những con số này cho thấy số lượng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân mới chỉ đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu hiện nay. 

Trong khi đó, báo cáo của Tổng liên đoàn lao động Việt Nam cho biết, tính đến nay có 3,78 triệu công nhân lao động trực tiếp trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, trong số đó có khoảng 1,8 triệu lao động có nhu cầu về nhà ở. Tại Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 có đặt mục tiêu phấn đấu đáp ứng khoảng 70% công nhân lao động tại các khu công nghiệp có nhu cầu về nhà ở được giải quyết (tương đương với 840.000 người). Tuy nhiên, thực tế cho thấy kết quả phát triển nhà ở xã hội cho công nhân chưa đáp ứng được nhu cầu. Bởi mới chỉ hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 62.700 căn hộ, tổng diện tích 3.315.000 m2, mới chỉ đáp ứng được gần 30% nhu cầu của công nhân lao động. Hiện đang tiếp tục triển khai 127 dự án với quy mô xây dựng khoảng 160.900 căn hộ, tổng diện tích 8.045.000 m2.

Vấn đề nhà ở chính là giải pháp để giữ chân người lao động gắn bó với công việc lâu dài tại các khu công nghiệp. Điều này được thấy rõ ràng nhất trong đợt bùng phát dịch Covid-19 vừa qua.

Tại hội nghị đối thoại với thanh niên năm 2023, anh Linh, làm việc tại Công ty xây lắp 1, Tập đoàn Công nghiệp Than - khoáng sản Việt Nam bày tỏ, thanh niên công nhân đang gặp nhiều khó khăn về nhà ở, nhu cầu thuê nhà của thanh niên công nhân hiện nay rất lớn. Nếu có nhà để mua thì thanh niên công nhân rất muốn được vay để mua nhà trả góp với lãi suất thấp.

“Kính đề nghị Chính phủ quan tâm, chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước có những chính sách hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân để xây dựng nhà ở cho thanh niên công nhân và lao động trẻ ở các địa phương, đồng thời có chính sách hỗ trợ về lãi suất hoặc không lãi suất để thanh niên công nhân có thể mua được nhà ở xã hội?”, anh Linh nói.

Về vấn đề nhà ở công nhân, ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt, tổ chức nhiều hội nghị để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Nổi bật là ban hành Nghị quyết 33 với nhiều mục tiêu, giải pháp đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. 

Theo Nghị quyết 33 và chỉ đạo của Thủ tướng, trong thời gian tới, cần nhanh chóng sửa đổi và sớm trình Quốc hội dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi đề Quốc hội thảo luận vào kỳ họp sắp diễn ra vào tháng 5 tới. Theo dự kiến, dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi sẽ được thông qua vào tháng 10/2023 và có hiệu lực từ 1/7/2024. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng sẽ trình Quốc hội Nghị quyết về “thí điểm một số chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội” nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về mặt thể chế; vấn đề liên quan đến dành quỹ đất đầu tư phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân; vấn đề liên quan đến ưu đãi, tiến triển sử dụng đất, giao đất, lựa chọn chủ đầu tư, ưu đãi chủ đầu tư…

Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Xây dựng triển khai xây dựng và hoàn thiện dự thảo Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”. Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách, bố trí nguồn vốn, tăng thêm các ưu đãi, phát triển nhà ở cho thuê để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội đạt mục tiêu đề ra. Đề án này sẽ được giao cho các bộ, ngành, địa phương triển khai một cách có hiệu quả. 

Một giải pháp quan trọng khác được thúc đẩy, đó là Thủ tướng giao cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng để hỗ trợ chủ đầu tư vay với lãi suất ưu đãi, thấp hơn từ 1,5 - 2%/năm để hỗ trợ cả chủ đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội cũng như người mua nhà trong thời gian tới. 
Hàng loạt những chính sách cụ thể và thiết thực được triển khai nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho người có thu nhập thấp ở đô thị, công nhân tại các khu công nghiệp được tiếp cận với nhà ở xã hội trong thời gian tới, người lao động có thể mua được nhà, yên tâm công tác và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. 

Trong thời gian tới, Nghị quyết 27 của Trung ương về chính sách tiền lương sẽ được thực hiện góp phần gia tăng thu nhập cho người lao động, đặc biệt là thanh niên công nhân. Các cơ quan chức năng cũng đang tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, hoàn thiện các chính sách nhà ở, trong đó có chính sách dành cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, nhà cho người thu nhập thấp, nhà cho các đối tượng chính sách, người có công. Nghiên cứu các hình thức mua, thuê, thuê mua, tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý, có chính sách phù hợp để tạo quỹ đất, có lãi suất phù hợp… để hỗ trợ những doanh nghiệp đầu tư, xây dựng và phát triển nhà ở, cũng như người mua, thuê, thuê mua để phát huy nguồn lực nhà nước, nguồn lực xã hội, phù hợp với thu nhập bình quân của người lao động, đặc biệt là những người vừa mới ra trường, các bạn trẻ trên tinh thần giải quyết từng bước những căn cơ vấn đề này. 

Đề xuất công đoàn đầu tư xây dựng nhà ở công nhân

Mới đây, Bộ Xây dựng đã có Tờ trình đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội. Bộ cho rằng, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam có sẵn nguồn lực tài chính và đã có kinh nghiệm thực hiện đầu tư trực tiếp vào một số dự án nhà ở thuộc khu thiết chế của công đoàn tại một số địa phương có mong muốn tham gia làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở cho công nhân. Có thể kể đến như dự án Thiết chế Công đoàn tại Khu công nghiệp Đồng Văn II tỉnh Hà Nam với quy mô 4,04 ha, gồm tổng số 976 căn hộ, hiện nay đã hoàn thành giai đoạn 1 với số lượng khoảng hơn 300 căn hộ và dự án Thiết chế Công đoàn tại Khu công nghiệp Mỹ Tho - Cụm công nghiệp Trung An, tỉnh Tiền Giang với quy mô 3,05 ha, gồm 998 căn hộ, hiện đang được triển khai đầu tư xây dựng.

Tuy nhiên, theo của Luật Nhà ở năm 2014 chưa có quy định cho phép Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nói chung và nhà ở phục vụ cho công nhân khu công nghiệp nói riêng nên thiếu cơ sở pháp lý để triển khai trên thực tế. Do đó, Bộ Xây dựng đề xuất thí điểm quy định Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại các khu công nghiệp theo pháp luật về nhà ở. 

Ông Nguyễn Đình Khang, Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đề nghị Thủ tướng chỉ đạo chính quyền địa phương và các bộ, ngành liên quan tiếp tục tạo điều kiện, tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất”. Đồng thời, xây dựng cơ chế cho phép doanh nghiệp có đông công nhân, lao động được phép mua hoặc thuê mua đối với các dự án nhà ở để cho chính công nhân, lao động của doanh nghiệp đó được mua hoặc thuê mua, góp phần "an cư lạc nghiệp".